Fransız Şaraplarının Sınıflandırılması
 

Şarap deyince akla gelen ülke ister istemez Fransa oluyor. Tüm dünyaya şarap ihraç eden, kaliteli şarap dendiğinde akla ilk gelen Fransada şarapçılığın geçmişi şarapla az ya da çok ilgilenen herkesin dikkatini çekecek niteliktedir. Birçok şarapseverin tabiriyle Tanrının insanlara bir armağanı olarak nitelendirilen şarabın sınıflandırılması ise ayrı bir uzmanlık alanı olabilecek kadar kapsamlı bir konu.

Ülkemizde üretimi yapılan şaraplar arasında henüz böyle bir sınıflandırma yapılmasa da konu şarap meraklılarının bilgisi dahilinde olmalı düşüncesiyle yola çıktık ve Fransızların bu soylu içeceği tarih boyunca nasıl sınıflandırdığını araştırdık.

Sınıflandırmadan, Fransa bölgelerinde üretilen şarapların kalitelerine göre ayrılmasını kastediyoruz. Bugüne kadar yapılan en ünlü sınıflandırma Bordeauxun 57 şatosunu derecelendiren 1855 Sınıflandırmasıdır. Daha sonra Sauternes-Barsac, Graves ve Saint-Emilion bölgeleri de sınıflandırılmıştır. Dikkat çeken son tasnif, 2003 yılında Bordeaux Ticaret Odası tarafından yapılmıştır.

1855 Sınıflandırması saydığımız sınıflandırmaların resmi nitelikteki en önemlisidir ancak bu konuda bir ilk değildir. O güne kadar resmi olmasa da halk ve tüccarlar arasında, fiyat ve kalitelerine göre şaraplar “Crus Paysan”, “Crus Artisans”, “Crus Bourgeois” (Köylü Tipi, Esnaf Tipi, Kentli Tipi) gibi isimlerle ayrılırdı. Bahsettiğimiz terimler daha sonra resmi kategorilere de yakıştırıldı ama bu şekilde resmileşmedi. Bu genel tasniften daha incelikli ayrımlar da yapıldı. Professor Pijassou 1741 – 1774 yılları arasındaki fiyatları harmanlayarak bir liste oluşturmuştu. 1787de Thomas Jefferson, 1815 yılında Lawton, 1816-32 arasında Andre Jullien, 1845te Wilhelm Franck gibi kişiler de ticari veya kişisel amaçlarla şarapları sınıflandırmıştı.

Fransız şaraplarının sınıflandırılması konusunda dikkati çeken şey, tasniflerin Bordeauxdaki bölgeleri kapsamasıdır. Aslında “Fransız Şarabı” dendiğinde de ilk akla gelen yer Bordeauxdur. Coğrafi koşulları, bağcılık ve şarapçılığın bölgedeki köklü geçmişi, bölgenin bir ticaret merkezi oluşu ve yetenekli tüccarlarıyla Bordeauxnun ünü hak edilmiş bir ündür. Bordeauxda 2000 yıldır kesintisiz olarak şarap üretilir ve İngilizler en az 1000 yıldır bu bölgenin şaraplarını tanır ve tüketir. Bordeauxnun şarapçılıktan elde ettiği güç sadece ticaretle sınırlı kalmamış, siyasi süreçlerde de etkisi hissedilmiştir. Örneğin; Fransız İhtilalinde Jakobenler kadar ünlü bir başka akım varsa o da Girondenlerdir, ki isimlerini en kuvvetli oldukları bölgeden, Bordeauxda bulunan Girondedan alırlar. (Girondenler, tüccar ve işadamlarının siyasi programını, bir çeşit liberalizmi savunurdu.) Gironde, aşağıda göreceğimiz gibi, 1855 Sınıflandırmasının da yapılmasına önayak olan bölgedir. Fransanın ve Dünyanın başka bölgelerinde güzel şaraplar yapılsa da bu bölge ve şarapları her zaman örnek kabul edilir. Hem üretim, hem de ticaretin merkezi oluşu sebebiyle, Bordeauxnun Fransadaki sınıflandırma çalışmalarının da merkezinde olması anlaşılır bir durumdur.

Sınıflandırmalarda dikkat çeken konu şarapların üzüm çeşidine, markasına, yıla göre değil de şatolara göre yapılıyor oluşudur. Bu konudaki Fransız hassasiyetini daha iyi anlamak için Terroir Dosyasına da bakmanızı öneririz.

Dosya boyunca sık rastlayacağınız Fransızca “Cru” kelimesi “hasat”, “ürün” anlamına gelir.

Fransız Şarapları 2 / 1855 Sınıflandırması

Kaynak: Şarap Günlüğü