Teras ve çatılarda ısı yalıtımı
 

Çatı kaplamaları, yıl boyunca değişen atmosfer sıcaklık etkisinde

farklı ısısal konfor karakteristiği sergilediği gibi, bir gün boyunca

da önemli sıcaklık değişimlerine maruz kalabilmektedir.





Çatı tavanı kışın, çatı tavanından geçerek yukarı doğru yönelik olan

ısı ve su buharı akımları etkisindedir. Buna karşın, yaz mevsimlerinde

ise çatıda yüksek sıcaklıklar oluşmaktadır. Bu durumda, yukarıdan

aşağıya doğru ısı ve buhar akımı olur. Bu fiziksel oluşumlar, yalnızca

atmosfer ortamındaki sıcaklık değişimine bağımlı olmamakta, diğer

taraftan çatı tavanında kullanılan malzemenin veya yapı elemanı

tabakalarının ısı yalıtım karakteristiğine bağımlı olmaktadır. Eğer ısı

yalıtımı açısından olumlu malzeme kullanılmış ise, gerek yaz ve gerekse

kış aylarında, yapı için sıcaklık değeri dengelenebilecek veya

ayarlanabilecektir. Yapılan inceleme ve irdelemeler göstermiştir ki,

çatı konstrüksiyonu veya çatı örtüsünde hangi sıcaklığın meydana

geleceği şu faktör ve parametrelere bağımlı olmaktadır:





* Yapının bölgesel konumu,



* Yapının yüksekliği,



* Dış hava sıcaklığı ve güneş ışıması,



* Yönlere göre konumu,



* Çatı yüzeyinin eğimi ve rüzgar şartları,



* Çatı yüzeyinin yapısı ve rengi,



* Işık emme-yansıtma özelliği,



* Isı yalıtım tabakası,



* Çatı tabakasının ısı depolama yeteneği veya ısı ışınlama yeteneği,



* Çatı tabakasının kalınlığı,



* Çatı tavanının tabaka sıralaması,



* Çatı altındaki oda sıcaklığı vs 'dir.





Yaz ve kış mevsimlerinin sıcaklık farkları, teras çatı

konstrüksiyonlarını etki altına alarak konstrüksiyonlarda form

değişikliğinin yanı sıra basınç ve çekme gerilmelerinin oluşmasına da

neden olabilir. Oluşan bu iç kuvvetin büyüklüğü bazı faktörlere

bağlıdır. Buna örnek olarak;





* Teras çatının uzunluğu,



* Taşıyıcı beton döşemenin ısıl genleşme katsayısı (α),



* Çatının maruz kaldığı maksimum sıcaklık ve minimum sıcaklık değerleri,



* Çatıda yer alan değişik yapı malzemelerinin elastikiyet modülü gösterilebilir.





Çatı örtüsünde yalıtım amaçlı olarak genelde kullanılan malzeme türleri aşağıda sıralanmıştır. Buna göre:



Anorganik Esaslı Malzemeler





* Anorganik sıkıştırılmış plaklar,



* Yalıtıcı gazbeton plakalar,



* Köpüklü iri taneli kum,



* Camköpüğü plakaları,



* Doğal bims dökme,



* Perlit dökme,



* Cüruf dökme.



Doğal-Organik Esaslı Malzemeler





* Ahşapyünü hafif yapı levhası,



* Şişirilmiş mantar plakalar,



* Çok tabakalı plakalar,



* Ahşap talaşlı plakalar,



* Ahşap elyaflı plakalar,



* Turp plakalar.



Suni-Organik Esaslı Malzemeler





* Poliüretan köpüğü plakalar,



* Polistren köpüğü plakalar,



* Fenol köpüğü plakalar,



* Sert cam köpüğü.





Teras çatılarda yapılan ısı yalıtım sadece ısı tasarrufu ve iç iklimsel

konforu sağlamak, kondensasyona (terlemeye) engel olmak için değil,

aynı zamanda beton çatı döşemesinin maruz kalacağı sıcaklık farklarının

azalmasına ve konstrüksiyonun form değiştirmesini önleyerek yapının

sağlamlığını korur.





Teras çatılar direkt güneş sıcaklığı altında olduğundan çatının ısınması ayrıca şu faktörlere bağlıdır;





* Çatı örtüsünün asorbsiyon yeteneği,

* Yapının bulunduğu

iklim bölgesi, deniz seviyesinden olan yüksekliği, güneş ışınlarının

şiddeti ve bazı atmosferik özellikler (kar, buz, ani sağanak, rüzgar

vs). Çatı örtüsünün ısı absorbsiyon yeteneği prensip olarak koyu

renkler ısıyı çok, açık renkler ise daha az yutar.





Bina ısısının dışarıya bir hava boşluğundan geçmeksizin, doğrudan çatı

örtüsünden çıkan çatılara "sıcak çatılar" denir. Eğimi 15° 'ye kadar

olan düz teras-çatılarda, özellikle üzerinde gezinme ve soğuk-sıcak

etkileri gibi fiziksel olaylar dikkate alınmalıdır. Bu nedenle ısı

yalıtımı şekil ve gereçlerin iyi seçilmesi, dolayısıyla ısının çatı

döşemesine intikali önlenmelidir. Üzerinde yürünen teras çatılarda,

kaplamanın ısı değişikliklerinden etkilenmemesi için, mümkün olduğunca

küçük alanlara bölünmesi ve aralıkların elastik bir dolgu gereciyle

doldurularak, genleşmeye uygun duruma getirilmesi gerekir. Düz ve az

eğimli teras çatılarda ısı yalıtımından başka, kar ve yağmur sularının,

ısı yalıtımı gereci ve çatı konstrüksiyonuna inmesini önlemek için, su

ve nem yalıtımının da yapılması gerekir. Çatı arasının kullanılmasına

veya kullanılmamasına göre kapalı çatılar için iki türlü uygulama söz

konusudur.