Istanbulda ilk metro
 

Karaköy'le

Beyoglu'nu birbirine baglayan ve Fransizlarca "Metro" diye anilan bu vesait-i

nakliyeye Türkçe'de "Yeralti treni" demek varken Baticiligimiz icabi (!) "Metro"

kelimesi aynen alinmis ve Istanbul'un trafik kesmekesinin halli mevzuunda bu

kelime son yillarda da sik sik tekrarlanir olmustur.

Henry Gawan

adli bir Fransiz mühendisi Dogu'ya yaptigi seyahatte -Istanbul'a da ugramis ve o

yillarda "Pera" diye anilan Beyoglu ile "Galata/Karaköy" arasini en kisa yolla

birbirine baglayan Yüksek kaldirim'dan hergün pek çok sayida insanin inip

çiktigini görüp o civarda açilacak bir yeralti yolunda isleyecek trenin büyük

bir ihtiyaca cevap verecegini düsünmüs, tabii bu arada herseyden evvel isin

"kâr" yönünü hesaplamis ve Fransa'ya döner dönmez taninmis insaat firmalariyla

temasa geçmistir.

Fransiz

firmalarindan iltifat göremeyen Henry Gawan, daha sonra Ingilizlere müracaat

etmis ve Istanbul'un ilk yeralti treni Ingilizlerce insâ olunup, tahminen yüz

elli bin Ingiliz lirasina mal olmustur.

Bes yüz

elli metre uzunlugundaki bu yeralti treni, 1914 yilina kadar Ingilizlerce

isletilip bu tarihte bir osmanli sirketine devredilmis, 1939'da ise, IETT eline

geçmistir. Ikinci Dünya Savasi'nda malzeme yoklugundan çalistirilamayan yeralti

treni halen faaldir.

Çiragan

Sarayi yangini

1908

Mesrutiyeti'nin ilk Meclis-i Meb'usâni Ayasofya'daki binada toplanmis iken,

sonralari Meclis baskani Ahmed Riza'nin israriyle Çiragan Sarayi'na tasinmistir.

Bu nakil isine zamanin pâdisahi Sultan Resad muhalefet etmisse de, Ahmet Riza

Bey isi bir oldu bittiye getirmis, büyük masrafla Çiragan ta'mir olunmus, bu

arada Yildiz Sarayi'ndaki kiymetli san'at eserleri de Çiragan'a tasinmistir!.. Bu sekilde

Meclis-i Meb'usân ittihaz edilen Çiragan Sarayi 90 yil evvel 19 Ocak 1910

Çarsamba günü yanmis, muhtesem bina ile beraber nadide san'at eserleri ve ilk

Meclis-i Meb'usan zabitlarinin mühim bir kismi maalesef kül olmustur!.. Sözde

elektrik kontagi ile yanan ve deniz suyundan dahi istifade edilemeden iki saat

içinde kül olan Çiragan yangini dolayisiyla Iltihatçilar pek fena

hirpalanmislardir.

Milli Gazete 21.01.2000