Bakla
 

Uygun koşullarda bitki, birkaç gövde birden oluşturup kardeşlenerek ürününü

artırmayı sağlar. Bakla bitkisinin iki türlü yaprağı vardır: Asıl yaprakları

yeşil renkli, oval biçimli ve bileşik bir sap üzerinde karşılıklı dizilidir.

İkincil derecedeki beyazımsı yaprakları oval ya da mızrak biçimli olup kenarları

dişlidir. Bunların üzerinde siyah renkli nektar bezleri bulunur.

Bitkinin erselik özellikler taşıyan çiçekleri beyaz renklidir. Ama,

üzerlerinde kırmızımtırak çizgiler ve morumsu veya siyah lekeler görülür. Kendi

kendilerini dölleyen bu çiçeklerden bitkinin bakla ya da badıç denilen meyveleri

oluşur. Baklalar yeşilin çeşitli tonların dadır. Sapa yakın bölümünde siyah

renkli bir külah oluşur. Bu külah, bakla çeşitlerine göre farklı olur. Baklanın

içindeki taneler (bakla içi denilen çekirdekleri ya da bitkinin tohumları) de

bakla çeşitlerine göre irilik, biçim ve sayı bakımından çeşitlilik gösterir.

Taneler tazeyken yeşildir. Kuruyunca kahverengine dönüşür. Bayat taneler çok

koyu kahverengi olur. Taze bakla, zeytinyağlı yemeği yapılarak tüketilir. Taze

iç bakla, enginarla birlikte pişirilir. Kurutulmuş ya da dondurulmuş iç baklanın

gene zeytinyağlı yemeği ile fava denilen özel bir yemeği yapılır.

BESİN DEĞERLERİ

100 gr. baklanın içerdiği besin değerleri şunlardır: 45 kalori; 5 gr.

protein; 6 gr. karbonhidrat: 0 kolesterol; 3 gr. yağ; 1.5 gr. lif: 22 mgr.

fosfor; 20 mgr. kalsiyum; 0,4 mgr. demir; 85 mgr. sodyum; 110 mgr. potasyum; 150

IU A vitamini: 0,04 mgr. B1 vitamini; 0,03 mgr. B2 vitamini ve 4 mgr. C

vitamini.

100 gr. kurutulmuş baklada, protein 23 gr'a ve karbonhidrat 42 gr'a kadar

yükselir. Ayrıca, karbonhidrat ile lesitin ve pektin adlı önemli maddelerinde

artmalar görülür.

SAĞLIĞIMIZA YARARLARI

Yukarıda görülen bazı önemli besin değerlerinin yanı sıra;

o Bakla, baklagillerdeki tüm sebzeler gibi bedenin kansere yakalanma

rizikosunu azaltır.

o Bedenin kötü kolesterol düzeyini düşürür.

o Bakla içerdiği insülinle kan şekerini düzene sokar.

o İçerdiği yüksek orandaki lifle peklik (kabızlık) çekenlere iyi gelir.

o Bakla ayrıca, hemoroit ve diğer kalınbağırsak sorunlarında da sağlığa

yararlı etkiler sağlar.

Bütün bu sağlığımız için faydalı etkilerinden yararlanılmak üzere taze bakla

ya da iç baklanın diyetimize katılması ve günlük olarak bir fincan dolusu

baklanın yenmesi yeterli olacaktır.

Dikkat: Bakla, bu besine karşı duyarlı kişilerde bakla zehirlenmesine

(favizm) yol açabilir. Bu duyarlılık kalıtımsal olup böyle kişiler bakla

yememelidir. Ayrıca, çok küçük çocuklara bakla yedirilmemesi yerinde olur.

BİTKİSİNİN ÜRETİLMESİ

Bakla bitkisi, tohumlarıyla (kurutulmuş taneleriyle) çoğaltılır. Hava ve

toprak koşullarının uygun olduğu dönemde taneler, doğrudan doğruya bitkinin

yetiştirileceği toprağa ekilir. Kışı ılık geçiren bölgelerde tohumların ekimi,

ekim-kasım aylarında; kışı soğuk geçiren bölgelerde mart-nisan aylarında

yapılır. Balda bitkisinin ekileceği günde toprak ısısı 9 ve dışarıda hava

sıcaklığı 10-14 derece olmalıdır. Tohumlar toprakta sıra üzerine 15-20 cm.

aralıklarla ve toprakta 5-6 cm. derine ekilmelidir.

BİTKİSİNİN YETİŞTİRİLMESİ

İklim isteği: Ilık iklimlerin bitkisi olan bakla, uygun koşullarda serin

mevsimde de yetiştirilebilen sebzeler arasında yer alır. Bakla, sıcaklardan

korkmadığı gibi soğuklara da bir noktaya kadar dayanabilir. Birçok bakla

çeşidinin -4 dereceye kadar dayanabildiği saptanmıştır. Ancak, bitkinin en iyi

geliştiği ortam, toprakta 9 ve dışarıda 10-14 derece olan sıcaklıklardır.

Toprak isteği: Bakla bitkisi derin, geçirgen ve organik madde bakımından

zengin tınlı toprakları sever. Toprağın asiditesine karşı oldukça duyarlı olan

bitki için en uygun pH derecesi 6,7-7,5 arasıdır.

Toprak işleme: Bakla fideleri 5-6 cm. kadar boylandığında, birinci çapalama

işlemi yapılır. Ama, çapanın yapıldığı günde havanın soğuk olmamasına dikkat

edilmelidir. Aksi takdirde bitkinin kökleri soğuktan zarar görebilir. Bitkinin

çiçeklenmesinden önce ikinci çapalama işlemi yapılarak yabani ot mücadelesi ve

toprağın kabartılması sağlanır. Baklanın çiçekleri çapa işini yapan kişilerce

dokunulduğunda zarar göreceği için çiçek açan bakla bitkisine artık çapalama

yapılmaz.

Sulama: Kışı ılık geçiren bölgelerde sonbaharda ekilen bakla bitkisine, kış

ve ilkbahar mevsimlerinde sulama yapılmaz. Yağışlar bitkiye yeterli olur. Kışı

soğuk geçiren ve bakla tanelerinin ilkbaharda ekilmesi zorunlu olduğu bölgelerde

tohumlardan çimlenen bitki çapalandıkça; ayrıca havalar sıcak ve kurak gittiği

sürece düzenli olarak sulama yapılmalıdır.

Gübreleme: Bakla bitkisinin iyi gelişmesi ve nitelikli bol ürün alınması için

düzenli bir gübreleme yapılmalıdır. Tohumlarının ekiminden önce bakla bitkisinin

ekileceği toprağa iyi yanmış çiftlik gübresi verilmeli, ayrıca tohumun ekimiyle

birlikte ya da bir hafta önce toprağa bol azotlu fenni gübre atılmalıdır. Ayrıca

bakla bitkileri topraktan çok fazla besin maddesi kaldırdığından, fosfatlı ve

potaslı fenni gübre verilmesi de gerekir.

Hasat (Derim): Bakla bitkisi yetiştiriciliğinde, taze bakla, taze iç bakla ya

da kuru tane alınması isteklerine bağlı olarak hasat zamanları değişir. Taze

sebze olarak bakla hasadı için, bitkinin baklalarının normal çeşit iriliğinin

1/3′ü ile 1/2'si arasında bir büyüklüğe ulaşmaları beklenir. Gecikilirse taneler

sertleşir ve taze bakla sebze olarak yenilme değerini yitirir.

Bakla bitkisinin gövdesi çok kırılgan olduğundan baklalar elle çekilip

koparılmamalı, bunun yerine elle tutulup aşağı doğru sıyrılarak gövdeden

ayrılmaları sağlanmalıdır. Toplanan bakla uzun süre üst üste bırakılırsa

kararır. Bundan kaçınılmalıdır. Taze iç bakla hasadı için baklaların normal

iriliğine erişmeleri beklenir ve hasat bundan sonra yapılır. Kuru iç bakla elde

etmek için, baklalar bitkinin üzerine bırakılır ve bitki kuruduğunda sökülen

bitkiden baklalar koparılıp alınır.

Hastalık ve zararlılarıyla mücadele: Bakla bitkisine dadanacak zararlı ve

hastalıklarla, uzmanlara danışılıp uygun tarıma ilaçları kullanılarak zamanında,

eksiksiz ve aksatılmadan mücadele sürdürülmelidir.



Insulin Vücutta Nasil İş Görür?Diyabet TipleriTip 1 Diyabetin Nedenleri[img]images/smilies/biggrin.gif[/img]aha Fazla Posa Yiyin.Hangi Yiyeceklerde Yağ Vardır?Hangi Yiyeceklerde Protein Vardır?Nişastalı Yiyecekleri Yerseniz Ne Olur?Şeker Yerseniz Ne Olur ?Tip I DiyabetYiyecek DeğişimiDeğişim ListeleriKalp Sağlığını Korumak İçin Ne Yapmalıyız?Daha Az Tuz TüketinYapay TatlandırıcılarUygun Zamanlarda BesleninTip II diyabetYürüyüş Yapmanın FaydalarıDoğru Olan Fiziksel Aktiviteyi SeçmekEgzersize Başlamadan ÖnceFiziksel Aktiviteler