İki Süreçli İzlenim
 

Sürecin

devamlılığı ve bilgi işlem stratejileri, algılayan ya da gözlemci kişinin

motivasyonlarına bağlıdır.1. etap, tanıma etabıdır. Burada gözlemci,

hedef kişiyi, cinsiyet, yaş, deri rengi gibi çeşitli boyutlarda otomatik olarak

yerleştirir. Gözlemci hedefi, kendi amaçları veya ihtiyaçları bakımından yararlı

bulursa, bir sonraki etaba geçer. Aksi halde, izlenim oluşumu süreci sona

erer.Sonraki etaba geçilirse, ne tür bir bilgi işlemi olacağı

belirlenir. Eğer hedef kişi, gözlemciyi ilgilendirirse (bağlılık, bağımlılık,

ilgililik durumu), bilgi işlemleri, hedefin kişisel özelliklerini konu alır,

böyle olmadığında ikinci bilgi işlem yoluna gidilir: Kategorisel nitelikler

üstünde odaklaşmak.Buradaki ilk işlem seçeneği kişiselleştirme,

ikincisi ise tipleme adını alır. Tiplemede gözlemci, hedefin birkaç anlamlı,

ayırdedici özelliğini soyutlar ve bir tür portre oluşturur. Dolayısıyla daha

önceden tanıdığı sosyal kategorilerden herhangi birinin prototipine ve hedefin

onun zihninde uyandırdığı özelliklere uyup uymadığını araştırır.Örneğin

bir kişi, kentin hastanesinde 40 yaşlarında, beyaz önlüklü ve gözlüklü bir kadın

görsün. Gözlemcimizin hastanede olması ve kadının beyaz Önlük takması, hastane

personeli kategorisini canlandırır. Bundan sonra, gözlemci, kadının, hemşire

mi, yoksa doktor prototipine mi uyduğunu belirlemeye çalışır.Diyelim ki,

kadının doktor olduğunu öğrenmekle birlikte, bazı davranışsal veya sözel

göstergeler, onun doktor prototipine uymamaktadır. Bu durumda gözlemci, ya

zihnindeki doktor prototipini değiştirecektir ya da bilişsel planda daha

ekonomik yoldan, doktor kategorisi içinde özellikleri hedef kişininkilere uygun

bir alt kategori yaratacaktır.Seçilen kategorinin üyelerinin özellikleri

ile hedef kişinin özellikleri arasındaki uyuşmazlık veya tutarsızlık,

'bireyleştirme'ye yol açar. Bu, hedef kişiyi, yeni bir kategorinin özel bir

örneği gibi görmeyi içerir.İkinci tip süreç 'kişiselleştirme'dir.

Burada, kategorisel aidiyetler, birer sınıf gibi değil, birer çizgi / nitelik

gibi görülür. Bir başka deyişle, hedefin tanımım, bir veya bir kaç sınıfa ait

olma özelliğine indirgemek yerine, tanım öğelerini çoğaltmak söz konusudur. Yeni

öğeler, şemalar ve ifade ağları halinde örgütlenirler. Tüm bu bilişsel işlemler,

dile dayanırlar (Vallerand ve ark., 1994).



Sosyal Kuralların Psikolojisi (Muzaffer Şerif)Diyabetik Hastada Psikolojik SorunlarPsikolojik Cilk HastalıklarıBasın İşletmelerinde Örgütsel ModellerYaratıcılıkYapısalcılıkSürrealist YaklaşımPragmatik YaklaşımKişisel Modernlik Yaklaşımlarıİşlevselcilikİnşacı YaklaşımFenomenolojik YaklaşımDiferansiyel YaklaşımPsikodinamik YaklaşımDavranışçı YaklaşımBiyolojik YaklaşımBilişsel Öğrenme YaklaşımıVroom'un Beklenti TeorisiTutkulu Aşk TeorisiSosyal Karşılaştırma Teorisi