Pigmalion Etkisi
 

Günlerden bir gün, bir kadın heykeli yapmaya karar verir. Büyük

emekler sonunda, fildişinden o zamana kadar yapılmış, en güzel kadın heykelini

yapar. Heykel bakmaya doyulamayacak kadar güzel olmuştur ve Pigmalion sürekli

heykelini seyreder, onu okşar, onunla oynar, konuşur ve nihayet heykeline aşık

olur. Aşk tanrıçası Venüs'e yalvarır; heykeline can vermesini diler. Ve bir gün

evine dönüp heykelini öptüğünde heykelinin canlandığını görür.Bu öykü,

daha sonraları, pek çok roman, tiyatro ve sinema eserine konu olmuştur.

Pygmalion mitosu, insanların gerçekleşmesini arzu ettikleri veya gerçek olarak

algıladıkları bir şeyin, er veya geç gerçekleşeceğini belirten bir

mitostur.Psikolojide daha ziyade benlik ya da kimlik oluşumunun kişiler

arası etkileşime bağlılığı çerçevesinde kullanılan bu terim, belirli bir

öngörünün, salt ortaya atılmış olması dolayısıyla gerçekleşmesini ifade

etmektedir.Pigmalion Etkisi, bir diğer kişi hakkında hatalı görüşleri

bulunan bir kişinin, kendi hatalı görüşlerini doğrulayacak şekilde davranması ve

hedef kişinin de buna uygun davranışlar göstermesi şeklinde de tanımlanabilir;

önce algılayan,- hedef bir kişinin özellikleri hakkında bir takım beklentiler

oluşturmakta, ardından bu beklentilere göre davranmakta ve nihayet hedef,

algılayanın davranışlarına göre ve onun ilk beklentilerini doğrulayacak şekilde

kendi davranışlarını ayarlamaktadır.Burada, bir şey hakkındaki imaj ve

temsillerimizin, bizzat o şeyi algılamada etkili olduğu ve bir süre sonra o

şeyin algıladığımız haliyle gerçeklik kazandığı şeklinde devresel bir

nedensellik örgüsü söz konusudur.Örneğin kendisi hakkında negatif bir

benlik imajına sahip olan bir genç kız, kendisinin sıkıcı bir insan olduğunu,

hiç kimsenin ondan hoşlanmadığını, vb. düşündüğünde, bu düşüncelerine uygun

davranışlar ortaya koymakta, diğerlerine asık suratla karşılık vermekte ve bu

nedenle de diğerleri tarafından aranılıp sorulmamaktadır. Burada genç kızın

diğerlerinden ilgi görmemesi, kendisinin bizatihi özelliklerinden ziyade, kendi

hakkındaki imajı ve düşünceleridir.Bunun, eğitim alanında yakından

bilinen örneklerinden birisi (Rosenthal ve ark.), öğretmenlerin öğrenciler

hakkındaki beklentilerinin, öğretmenleri beklentilerinde haklı çıkacak tarzda

davranmaya itmesi ve dol .yısıyla Öğrencilerin başarı ya da başarısızlıklarını

etkilemesidir. Bu olgu, ilkokullarımızda yapılan küme uygulamalarında açıkça

görülmektedir (Gürşimşek, 1992).Bu olgunun bir başka örneğini,

diğerlerinin bizim hakkımızdaki beklentilerine uygun davranma eğilimi

göstermemizde de bulmak mümkündür. Bir diğer örnek stereotipler alanından

verilebilir. Gruplar arası ilişkiler yakından incelendiğinde, grupların birbiri

hakkındaki önyargı ve stereotiplerinin, objektif bir gerçekliğe tekabül

etmediği, diğer grubun davranışlarındaki bazı olumsuzlukların da, bir bakıma,

bizzat bu stereotiplerin sonucu olduğu söylenebilir. Bu tür durumlarda

stereotipler, kendi gerçekliklerini yaratmaktadırlar.Sosyolojik

literatürde kendi kendini gerçekleştiren kehanet (self-fiılfilling prophecy)

olarak adlandırılan bu mekanizma, sosyal olguların, insanlardan bağımsız ya da

objektif bir gerçekliğinin bulunup bulunmadığı tartışmalarında anahtar bir

kavram niteliği taşımaktadır.Kendini gerçekleştiren kehanet kavramı, ilk

kez 1948 yılında yazdığı bir makaleyle Merton tarafından ortaya atılmıştır.

Merton bu kavramı, başlangıçta hatalı olan bir durum tanımının yeni bir

davranışa yol açması ve bu davranışın başlangıçtaki yanlış tanım veya yargıyı

doğru hale getirmesi olarak tanımlamıştır. Bu kavram, çeşitli sosyal durumların

analizinde kullanılmıştır, örneğin borsa endekslerindeki dalgalanmalar veya

dünyadaki silahlanma yarışındaki tırmanmalar gibi.



Dr.charles V.ford ..yalan, Yalan, Yalan, Yalancılığın PsikolojisiSosyal Kuralların Psikolojisi (Muzaffer Şerif)Diyabetik Hastada Psikolojik SorunlarPsikolojik Cilk HastalıklarıYaratıcılıkYapısalcılıkSürrealist YaklaşımPragmatik YaklaşımKişisel Modernlik Yaklaşımlarıİşlevselcilikİnşacı YaklaşımFenomenolojik YaklaşımDiferansiyel YaklaşımPsikodinamik YaklaşımDavranışçı YaklaşımBiyolojik YaklaşımBilişsel Öğrenme YaklaşımıVroom'un Beklenti TeorisiTutkulu Aşk TeorisiSosyal Karşılaştırma Teorisi