Özel-İlişkisel Benlik
 

Bu

boyutların kesişmesinden, özerk-ilişkisel benlik, ilişkisel benlik

(ilişkililik-dışa bağlılık), ayrışmış benlik (özerklik-ayrışmışlık) ve marjinal

benlik (aynşmışhk-dışa bağlılık) gibi benlik tipleri

doğmaktadır.Literatürde ilişkililik ve özerklik genellikle, birbirine

zıt düşen kavramlar olarak tanımlanmıştır, yani özerkliğe, başkalarından

ayrışmışlık, uzaklaşma anlamı yüklenmiştir. Bu durumda, doğaldır ki, bir kişinin

hem Özerk, hem de diğerleriyle çok ilişkili olması mümkün

görülmemiştir.Oysa Kağıtçıbaşı, bu iki özelliğin, birbirinden bağımsız

farklı boyutlara (kişiler arası mesafe boyutu ile etkinlik boyutu) ait olduğunu,

dolayısıyla bu boyutların birer özelliği olan özerklik ile ilişkililiğin bir

arada var olmalarının mümkün olduğunu öne sürmüştür.Örneğin aile

yapısıyla özerklik ilişkisine bakıldığında modernleşme teorisine göre

modernleşme arttıkça ilişkililiğin azaldığı yönünde genel bir kabul vardır. Bu

noktada benliğin özerk-ilişkisel modelini öneren Kağıtçıbaşı, modernleşme

teorisine alternatif bir yaklaşım ortaya koymuştur.Ona göre, eğer bu iki

boyut ayrı ve bağımsız ise ikisinin zıt kutuplarının bir arada görülmesi

mümkündür. Özerk - ilişkisel benliğin gelişimi, en iyi bağlamsal-işlevsel bir

bakış açısından anlaşılabilir. Bütünleştirici bu tür bir sentez, karşılıklı

bağımlılık veya bağımsızlık aile modellerinden çok duygusal bağıntılılık aile

modelinde ortaya çıkar. Bunun nedeni, bu modelde hem özerkliğin hem de yakınlık

ve bağlılığın işlevsel olmasıdır.Bu durum, geleneksel toplumdan çok,

bağlılık kültürü içeren toplulukçu toplumların gelişmiş (kentlileşmiş, eğitimli)

kesimlerinde tipik olarak görülür. Kağıtçıbaşı'na göre, özerk-ilişkisel benlik

bir ideal olabilir, ama ütopik olmaktan çok ulaşılabilir bir hedeftir. Psikoloji

bu ideali gerçekleştirmede önemli bir rol oynayabilir.



Dr.charles V.ford ..yalan, Yalan, Yalan, Yalancılığın PsikolojisiSosyal Kuralların Psikolojisi (Muzaffer Şerif)Diyabetik Hastada Psikolojik SorunlarPsikolojik Cilk HastalıklarıYaratıcılıkYapısalcılıkSürrealist YaklaşımPragmatik YaklaşımKişisel Modernlik Yaklaşımlarıİşlevselcilikİnşacı YaklaşımFenomenolojik YaklaşımDiferansiyel YaklaşımPsikodinamik YaklaşımDavranışçı YaklaşımBiyolojik YaklaşımBilişsel Öğrenme YaklaşımıVroom'un Beklenti TeorisiTutkulu Aşk TeorisiSosyal Karşılaştırma Teorisi