Mahremiyet
 

Çeşitli yazarlar mahremiyet tanımlarında 'geri çekilme'

(Bates), 'diğerlerinin birey üstündeki gücünün sının' (Kelvin), 'kişisel

kontrol' (Johnson), 'kişiler arası etkileşimleri düzenleme süreci' (Altman) gibi

farklı kavramlara dayanmaktadırlar. Yapılan anketlere göre Batı toplumlarında

mahremiyetin içeriği, cinsellik, diğerine duyulan sevgi ve angajman, rüyalar

veya hayaller gibi konuları kapsamaktadır. Bir başkasıyla bu tür konuları

paylaşma, onunla mahrem, özel ilişki kurma anlamına

gelmektedir.Mahremiyeti özgül bir inceleme konusu olarak ele alan

araştırmacılar, tanımlarında kabaca dört boyut üstünde durmaktadırlar:

Birincisi, mahremiyetin kişilere göre değişen bir ihtiyaç olarak görülmesidir

(McAdams, 1988), bu ihtiyaç, sıcak ve karşılıklı ilişki arayışı şeklinde kendini

göstermektedir.İkincisi, oldukça istikrarlı kişisel bir kapasite olarak

görülmesidir; bu kapasite, diğer bir kişiye angaje olma ve bu angajman uğruna

bir takım özverilerde ve kompromilerde bulunmayı kabul etme şeklinde ifade

edilmektedir (Erikson, 1963).Üçüncüsü, iki bireyin birbirine yaklaşmaya

çalıştıkları bir süreç olarak kavramsallaştırılmasıdır (Hatfıeld, 1984); bu

süreçte iki kişi, birbirlerini en derin hususlarında tanıyabilmekte ve bir

karşılıklı bağımlılık (ihtiyaçlarını doyurma bakımından diğerine muhtaç olma

durumu) oluşmaktadır.Dördüncüsü, mahrem ilişkilerin belirli

karakteristik Öğelere ya da özelliklere göre tanımlanması-dır. Mahrem ilişkiler,

diğer ilişkilerden bazı bakımlardan farklılık göstermektedir: Bunlar arasında

duyguların yoğunluğu, kendisi hakkında karşıdakine verilen enformasyonların

nicelik ve niteliği; diğerine ve ilişkiye angajman, ilişkinin uzun süreli

olacağına inanç, karşılıklı bağımlılık gibi hususlar

sayılmaktadır.Mahremiyetin anlaşılmasında kültürel boyutlar da önem

taşımaktadır. Zira tüm kültürlerde mahremiyeti düzenleyici kurallar bulunmakla

birlikte, mahremiyetin düzenlenme şekli ve mekanizmaları kültüre özgüdür,

Hall'in deyişiyle 'her kültürde farklı duyumsal dünyalar (görme, koklama, duyma,

dokunma, vb.) yüceltilir ve farklı mekanizmalar kullanılır'. Hatta aynı kültür

içinde de rol ve statüye bağlı olarak farklı kural ve mekanizmaların işlediği

görülür.Sosyal psikologlar, mahrem ilişkilerin gelişmesi konusunda

çeşitli teorik yaklaşımlar ortaya koymuşlardır. Literatürde mevcut yaklaşımlar

arasında Levinger Modeli (1988), Murstein Modeli (1976, 1987), Secord ve Backman

Modeli (1974, 1981), Scanzoni Modeli (1979) ve çeşitli bağımlılık modelleri

(Maslow, 1954, 1968; Fromm, 1956; Berscheid ve ark. 1977, 1978)

zikredilebilir.



Dr.charles V.ford ..yalan, Yalan, Yalan, Yalancılığın PsikolojisiSosyal Kuralların Psikolojisi (Muzaffer Şerif)Diyabetik Hastada Psikolojik SorunlarPsikolojik Cilk HastalıklarıYaratıcılıkYapısalcılıkSürrealist YaklaşımPragmatik YaklaşımKişisel Modernlik Yaklaşımlarıİşlevselcilikİnşacı YaklaşımFenomenolojik YaklaşımDiferansiyel YaklaşımPsikodinamik YaklaşımDavranışçı YaklaşımBiyolojik YaklaşımBilişsel Öğrenme YaklaşımıVroom'un Beklenti TeorisiTutkulu Aşk TeorisiSosyal Karşılaştırma Teorisi