Enformasyon
 

Yaygın anlamda enformasyon terimi, haber (Ing. News,

Alnı. Nachrichf) veya mesaj terimiyle eşanlamlıdır. Shannon, mesajın ilettiği

enformasyon miktarı kavramını matematik olarak tanımlarken enformasyon

terimine de teknik bir anlam yüklemiştir.Bu anlamıyla enformasyon mesaj

vasıtasıyla belirsizliğin azaltılmasının ölçüsüdür. Bu doğrultuda enformasyon,

mesajın alıcıya göre yeni, orijinal olan yanına veya öğelerine göndermektedir.

Enformasyon teorisi, bu noktadan hareketle, mesajları, kapsadıkları enformasyon

miktarına, orijinallik ve olağanlık derecesine, artıklık (redundancy) oranına,

anlaşılabilirlik düzeyine göre çeşitli kategorilere ayırmaktadır (Moles'in

tarafımdan 1983'de Türkçe'ye çevrilen Kültürün Toplumsal Dinamiği adlı eseri bu

teorinin sosyal olgulara uygulanışının çok çeşitli örnekleriyle

doludur).Enformasyon istatistiksel olarak ikili sorularla (bits olarak),

yani evet veya hayır şeklinde cevap verilen soruların sayısıyla ölçülmektedir.

Belirsizliği azaltma bakımından, her iki cevap eşdeğerli

sayılmaktadır.Moles (1971) bunu şu tür bir örnekle açıklar: A, B, C, D,

E, F, G, H şeklinde 8 işaretlik bir dizi içinden bir harf seçelim; bu harf D

olsun. Muhatabımıza, evet-hayır cevabı alacağı sorular vasıtasıyla, aklımızda

hangi harfi tuttuğumuzu kesinlikle bulmasını söyleyelim. Bu oyun, alıcının

bizden bir takım enformasyonlar istemesine dayanan bir

oyundur.Muhatabımız doğru harfi bulmak için kaç enformasyon

isteyecektir? Her bir harfin doğru (seçilen) olma ihtimali 1/8'dİr. En

mantıklı yol bu oranı her seferinde yan yarıya büyütmektir (yani olasılığı

artırmaktır). İlk soru şudur: Seçilen harf, dizinin ilk yarısında

mıdır?Evet veya hayır cevabına göre A, B, C, D ve E, F, G, H yarıları

kalacak ve olasılık 1/4'e düşecektir. Cevap evettir. İkinci soru yine aynı

olacaktır: Seçilen harf bu dörtlünün ilk yarısında mıdır? Cevap hayır

olacağına göre C, D ikilisi kalacaktır ve bu iki harften birisinin doğru olma

olasılığı 1/2'ye düşecektir.Üçüncü soru yine aynıdır ve cevap hayır

olacaktır. Böylece muhatabımız üç soruda (üç bits'lik enformasyonla) hangi harfi

tuttuğumuzu kesinlikle bulacaktır. 32 harflik bir alfabede, herhangi bir harfi

bulmak için ise 5 bits'lik enformasyon yeterli olmaktadır.Aynı oyun bir

kitap içinden seçilen bir sözcüğü bulmak şeklinde de oynanabilir. Bu durumda da

sorular; Bu sözcük, kitabın ilk yansında mı ? şeklinde başlayıp tek bir sayfaya

gelindiğinde Bu sözcük, sayfanın ilk yarısında mı? İle devam edecek ve nihayet

Bu sözcük satırın ilk yarısında mı? vb. şeklini alacaktır. Sonuçta kitabın sayfa

sayısına ve sayfanın büyüklüğüne bağlı olarak az ya da çok sayıda (ve tümüyle

kodlanabilir) enformasyonla hedefe ulaşılacaktır.Enformasyon bilgiden

farklıdır. Bilgi, bir öğrenme kapasitesi ve bilişsel kapasite gerektirmektedir,

birbirinden farklı gerçeklikleri kapsar; örneğin eğitim kurumlarında verilen

bilgiler, bir araştırma laboratuarında elde edilen bilgiler veya bir üretim (bir

iş yaparken) etkinliği sırasında kendiliğinden ortaya çıkan bilgiler.Tüm

enformasyonlar a priori olarak kodlanabilir ve dolayısıyla büyük ölçekte

kopyalanıp yayılabilir; oysa bilgi, örtük, satır arası niteliğinde olabilir ve

bu nedenle kodlanması zordur, Örneğin bir mesleğin yıllarca icrasıyla kazanılan

ustalık böyledir.



Dr.charles V.ford ..yalan, Yalan, Yalan, Yalancılığın PsikolojisiSosyal Kuralların Psikolojisi (Muzaffer Şerif)Diyabetik Hastada Psikolojik SorunlarPsikolojik Cilk HastalıklarıYaratıcılıkYapısalcılıkSürrealist YaklaşımPragmatik YaklaşımKişisel Modernlik Yaklaşımlarıİşlevselcilikİnşacı YaklaşımFenomenolojik YaklaşımDiferansiyel YaklaşımPsikodinamik YaklaşımDavranışçı YaklaşımBiyolojik YaklaşımBilişsel Öğrenme YaklaşımıVroom'un Beklenti TeorisiTutkulu Aşk TeorisiSosyal Karşılaştırma Teorisi