Faydacılık
 

Faydacılık, Bentham'ın terimleriyle

toplum yaşamının her alanında en büyük sayının en büyük mutluluğu' ilkesine

dayanmaktadır. Ona göre her mutlulukta iki koşul vardı: Hazzın varlığı ve acının

yokluğu. En doğru davranış, en büyük erdem, hazzı en fazla çoğaltan ve acıyı en

çok azaltan davranış ya da erdemdir. Bu ise mutluluğu en çok paylaştırandır.

İnsan kendi mutluluğunu arar ve aramalıdır.Eğer insan başkalarının

mutluluğunu kendisininkinden daha fazla sevseydi, çok olumsuz sonuçlar doğardı.

Başkalarına mutluluk sağlamak için kendi mutluluğundan vazgeçmek normal bir

davranış değildir. Haz/zevk iyidir, elem/acı ise kötüdür.Yasa yapıcılar

'olabildiğince çok sayıda ve olabildiğince çok mutluluk' sağlamalıdır. Bunun

için ise faydacı hesabı kullanmalıdır. Bentham, zevk ve acıların değerini,

onların sürekliliğine, şiddetine, yakınlığına, kesinliğine, yaygınlığına ve

sonuçlarına bağlayarak detaylı psikolojik analizler de

yapmaktadır.Burada hedonizme dayalı bir ahlak anlayışı vardır ve bu

ahlak, erdemi, yarar sağlayan hareketlere bağlamakta ve bireylerin mutluluğunu

temel almaktadır. XVIII. ve XIX. yüzyıl liberal düşünürleri, Homo Economicus

postülasına ve ekonomik liberalizme dayalı bir toplum ve insan teorisi

geliştirmek istemişlerdir. Ancak bu anlayışı bireysel davranış planına

taşıyamamışlar ve bireysel ve sosyal düzeyleri birbiriyle eklemlendirmeyi

başaramamışlardır.Homo Economicus'un psikoloji alanındaki uzantısı, XIX.

yüzyıl sonunda pekiştirme teorilerinde ortaya çıkmıştır. Deutsch ve Krauss'a

(1974) göre pekiştirme teorileri, behevyorist metodoloji, çağrışımcılık ve

hedonist motivasyon ilkeleri şeklinde üç temel dayanak üstünde

gelişmiştir.İnsanın hakim güçlerinin zevk ve acı olduğunu öne süren

hedonizmden hareketle pekiştirme teorisyenleri de, Uyaran - Tepki zincirinin

oluşumunda birer pekiştirme ve doyum faktörü olan ödül veya zevkin belirleyici

bir rol oynadığını kabul etmektedirler. Bu görüş kronolojik sırayla ilk

ifadesini Thorndike'da (1898) bulmakta ve etki yasası denilen psikolojik bir

yasaya dönüşmektedir: Zevk iz bırakır, acı ise siler.Bir adım daha

ileri gidildiğinde, aynı görüş, davranışı ödüle ulaşmanın aracı gibi

kavramsallaştıran edimsel şartlanma paradigmasında bulunmaktadır. Faydacı ya da

hedonist perspektif, değişik terimlerle ifade edilse de, XX. yüzyıl boyunca

psikolojide ve sosyal psikolojide varlığını sürdürmektedir (Plon, 1972). Hull,

Miller ve Dollard, Skinner, Homans, Thibaut ve Kelley ve oyun teoris-yenleri, bu

çerçevede anılabilir.



Dr.charles V.ford ..yalan, Yalan, Yalan, Yalancılığın PsikolojisiSosyal Kuralların Psikolojisi (Muzaffer Şerif)Diyabetik Hastada Psikolojik SorunlarPsikolojik Cilk HastalıklarıYaratıcılıkYapısalcılıkSürrealist YaklaşımPragmatik YaklaşımKişisel Modernlik Yaklaşımlarıİşlevselcilikİnşacı YaklaşımFenomenolojik YaklaşımDiferansiyel YaklaşımPsikodinamik YaklaşımDavranışçı YaklaşımBiyolojik YaklaşımBilişsel Öğrenme YaklaşımıVroom'un Beklenti TeorisiTutkulu Aşk TeorisiSosyal Karşılaştırma Teorisi