Cibuti- Djibouti
 

Asya ile Afrika kıtası arasında eski çağlarda meydana gelen göçlerde

geçiş noktası olan Cibuti, 8 ve 10. asırlarda İslâm orduları tarafından

fethedilmiş yerli halk İslâmiyeti kabûl etmiş ve 1862'ye gelinceye

kadar başlarındaki kabîle reislerinin idâresinde İslâm devletlerine

tâbi olmuşlardır. 1862'de Fransızlar çalışmaları tamamlanmakta olan

Süveyş Kanalından geçerek gemilerin kontrolünü elinde tutmak için önce

ülkenin kuzeyindeki Obock bölgesini işgâl ettiler. Daha sonraları

güneye inerek Cibuti'yi sömürge bölgesine dâhil ettiler. 1869'da Süveş

kanalının açılması ile Cibuti'nin stratejik önemi artmıştır. Daha sonra

Fransa burayı bölgedeki sömürgelerinin idâre merkezi hâline getirerek

"Fransız Somalisi" ismini verdi (1896). Etyopya (Habeşistan) ile Cibuti

arasında 1917'de kurulan demiryolu, buranın önemli bir liman ve ticâret

merkezi olmasını sağlamıştır. 1957 senesinde içişlerinde bağımsızlık

kazanan Cibuti, 1967'de yapılan bir referandumda Fransa'ya bağlı

kalmayı kabul etmiştir. Referandum netîcesinde Fransa ülkeyi "Fransaz

Denizaşırı Toprakları" îlân etti. Somali ve Etyopya'nın ülkedeki bâzı

kabîleleri ayaklandırmak sûretiyle kendi topraklarına katmak istemeleri

üzerine, Fransa Cibuti'ye bağımsızlık tanıdı. 27 Haziran 1977'de de

Bağımsız Cibuti Cumhuriyeti kuruldu. Bağımsızlık İçin Afrika Halk

Birliği seçimleri kazandı ve bu birliğin başkanı Hasan Gouled Aptidan

meclis tarafından Cumhurbaşkanı seçildi. Daha sonraki seçimleri de

kazanan Hasan Gouled hâlen Cumhurbaşkanlığı görevini sürdürmektedir.

8-9 Ocak 1991 târihinde Ali Aref Bourhan'ın liderliğinde başarısız bir

darbe girişimi oldu. Hasan Gouled yine Cumhurbaşkanlığını korudu

(1992). Fizikî Yapı 23.200 km2 gibi küçük bir yüzölçüme sâhip olmasına rağmen, üç farklı

fizikî yapısı mevcuttur. Kıyı bölgesi ile yüksek yayla bölgesini en

yüksek noktası 1500 m'yi bulan dağlık bölge ayırmaktadır. Yayla bölgesi

yer yer derin vâdilerle bölünmüş vaziyettedir. Irmakların mevcut

olmadığı Cibuti'de bir çöküntü sonucu meydana geldiği anlaşılan Hanle

Ovasında mevcut iki göl vardır. Alalı ve Assal ismindeki göller tuz

gölü olup, bunlardan Assal deniz seviyesinden 150 metre aşağıdadır. İklim Sıcak ve kurak bir iklime sâhip olan Cibuti'de senelik sıcaklık

ortalaması 32°C civârındadır. Yağış dağlık bölgelerde kıyı bölgesine

nazaran biraz daha fazladır. Yıllık yağış ortalaması kıyı şeridinde 130

mm iken, dağlık bölgelerde 500 mm civârındadır. Tabiî Kaynakları Bitki örtüsü çok cılızdır. Yer yer görülen fundalıklar ve otlaklar

hâricinde dağlık bölgelerde az da olsa zayıfÊormanlara rastlanır. Tuz

göllerindeki tuz ülkenin sâhip olduğu en önemli kaynaktır. Tatlı su

gölleri ve dereleri bulunmayan ülke başka hiç bir tabiî kaynağa sâhip

değildir. Nüfus ve Sosyal Hayat 541.000 civârındaki nüfûsun ekseriyetini Afar ve İssa halkı teşkil

eder. Bunlardan Afarlar Habeş, İssalar ise Somali asıllıdır. Arap,

Avrupalı, Hintli ve Yahûdî azınlıkların da bulunduğu Cibuti'de Afarlar,

İssalar ve Araplar Müslümandırlar. Afarlar ve İssalar arasında sık sık

çatışma meydana gelmektedir. Bu iki grup otlakları paylaşamadıkları

gibi, Afarlar Etyopya, İssalar ise Somali ile birleşmek

istemektedirler. Halk genellikle başşehir olan Cibuti'de yaşamaktadır.

Kalanlar ise diğer şehirlerde yaşamakla berâber, çoğunlukla göçebe

hayâtı sürerler. 1977'ye kadar Fransızca olan resmî dili bağımsızlıktan

sonra Afar ve İssa dilleri ile Arapça olarak kabul edilmiştir.

Okullarda öğretim Arapça yapılmaktadır. Fakat Fransızlardan kalma

okullarda hâlâ Fransızca öğretim devâm etmektedir. Göçebe halk

hayvancılıkla uğraşır. Siyâsî Hayat Cumhuriyetle idâre edilen bir ülkedir. 65 üyeli meclis seçimle işbaşına

gelir. Cumhurbaşkanı meclis tarafından seçilir. 1977'de bağımsızlığını

kazanmış olan Cibuti'de aynı sene yapılan seçimler sonunda teşkil

edilen meclis, hükûmet ve seçilen Cumhurbaşkanı daha sonraki seçimleri

de kazanmış olup, hâlen görev başındadır. Ekonomi Cibuti ekonomisinin temel dayanağını Kızıldeniz ile Hint Okyanusu

arasında transit geçiş yapan gemiler teşkil eder. Başşehirdeki liman

dünyâ deniz ulaşımında önemli bir uğrak yeridir. Gemi onarımı

tezgâhları ve ikmâl depoları, transit geçiş yapan gemilerden döviz

kazanmasına sebep olur. Etyopya'nın başşehrine bağlı olan demiryolları

ticâretin büyük bir kısmının burada yapılmasını sağlar. Göçebelerin yaptığı hayvancılığın bir yan kolu olarak et ve balık

kombinaları ile konserve fabrikaları mevcuttur. Az da olsa kimyevî

madde imâlatından söz edilebilen ülkede sulanabilen az bir miktar

arâzide sebze ve hurma yetiştirilir. Hayvancılıkla uğraşan göçebe halk

genellikle koyun, keçi ve deve besler. Tuz göllerinden bol tuz

üretilebilme imkânı olmasına rağmen, ancak ülke ihtiyâcı kadar

üretilir. Kıyılarda balıkçılık ve inci avcılığı da yapılmaktadır.

Hiçbir şey ihraç etmeyen ülke şeker, un, çimento, ilaç ve pamuk dokuma

ithal eder. Bu ithâlatını transit geçişlerden elde ettiği döviz

geliriyle yapar.Cibuti - YönetimiÜlke adı: Resmi tam adı: Cibuti Cumhuriyeti eski adı: Afar ve Issa'lar üzerinde Fransız Müstemlekesi, Fransız Somali Ülkesi Yönetim Biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet Başkent: Cibuti İdari bölmeler: 5 bölge; 'Ali Sabih, Dikhil, Cibuti, Obock, Tadjoura Bağımsızlık günü: 27 Haziran 1977 (Fransa'dan) Milli bayram: Bağımsızlık günü, 27 Haziran (1977) Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: ACCT, ACP (Afrika -

Karayip - Pasifik Ülkeleri), AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), AFESD

(Arap Ülkeleri Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonu), AL, AMF (Arap

Ülkeleri Para Fonu), ECA (Birleşmiş Milletler Afrika Ekonomik

Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-77, IBRD (Uluslararası İmar

ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICFTU

(Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM

(Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma

Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal

Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS

(Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IGAD

(Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü),

IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü),

Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol

(Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi),

ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği), NAM, OAU (Afrika Birliği

Teşkilatı), OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları

Yasaklama Organizasyonu), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş

Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve

Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta

Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık

Örgütü), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü),

WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)

Konum: Doğu Afrika`da, doğuda Kızıldeniz ile Aden Körfezi arasında

bulunan ülke, kuzey, batı ve güneybatıda Etiyopya, güneyde de Somali

ile çevrilidir. Coğrafi konumu: 11 30 Kuzey derecesi, 43 00 Doğu boylamı Haritadaki konumu: Afrika Yüzölçümü: 22,000 km² Sınırları: toplam: 508 km sınır komşuları: Eritre 113 km, Etiyopya 337 km, Somali 58 km Sahil şeridi: 314 km İklimi: İklim son derece sıcaktır. Kasım-nisan arasında geçen iklim

göreceli olarak daha serindir. Yaz sonlarından mart sonlarına değin

denizden esen rüzgarlar, Hint Okyanusundan yağmur bulutları taşır. Nem

oranı iç kesimlere doğru gittikçe düşer.

Arazi yapısı: Dik uçurumlar, derin vadiler, yakıcı kumlar ve dikenli

çalılıklarla kaplı olan topraklar genellikle çıplak, kıraç ve ıssızdır.

Tacura Körfezini çevreleyen kıyı ovası, iç ve güneydeki volkanik

platolar ve kuzeydeki sıradağlar diğer coğrafi özelliklerdir. Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Lac Assal 155 m; en yüksek noktası: Moussa Ali 2,028 m Doğal kaynakları: Termal bölgeler Doğal afetler: Deprem; kuraklık; Hint Okyanusundan gelen bulutlar şiddetli yağmurlar ve su baskınlarına neden olur.

Ekonomiye

genel bakış: Ülkenin stratejik konumu ve Afrika`nın kuzeydoğu serbest

ticaret bölgesi olma statüsüne bağlı olarak Cibuti ekonomisi, servis

faaliyetlerine dayanır. Ülke sakinlerinin üçte ikisi başkentte yaşar,

geri kalan kesim çoğunlukla göçebe gruplardır. Yağan şiddetli yağışlar

meyve ve sebze üretimini kısıtladığından bazı gıda ürünleri dışarıdan

ithal edilir. GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 574 milyon $ (2000 verileri) GSYİH - reel büyüme: %2 (2000 verileri) GSYİH - sektörlere göre: tarım: %3 endüstri: %22 hizmet: %75 (1998 verileri) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %2 (2000 verileri) İş gücü: 282,000 Sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %75, endüstri %11, hizmet %14 (1991 verileri) İşsizlik oranı: %50 (2000 verileri) Endüstri: süt ürünleri ve mineral-su şişeleme gibi birkaç küçük çaplı girişimle sınırlı girişimler. Endüstrinin büyüme oranı: %3 (1996 verileri) Elektrik üretimi: 180 milyon kWh (1999) Elektrik tüketimi: 167.4 milyon kWh (1999) Elektrik ihracatı: 0 kWh (1999) Elektrik ithalatı: 0 kWh (1999) Tarım ürünleri: Meyve, sebze, keçi, koyun, deve İhracat: 260 milyon $ (1999 verileri) İhracat ürünleri: Deri, post, kahve İhracat ortakları: Somali %53, Yemen %23, Etiyopya %5 (1998) İthalat: 440 milyon $ (1999 verileri) İthalat ürünleri: Gıda, meşrubat, taşımacılık araçları, kimyasallar, petrol ürünleri İthalat ortakları: Fransa %13, Etiyopya %12, İtalya %9, Suudi Arabistan %6, İngiltere %6 (1998) Dış borç tutarı: 356 milyon $ (1999 verileri) Para birimi: Cibuti Frankı (DJF) Para birimi kodu: DJF Mali yıl: Takvim yılı

Nüfus: 460,700 (Temmuz 2001 verileri) Nüfus artış oranı: %2.6 (2001 verileri) Mülteci oranı: 0 mülteci/1,000 nüfus (2001 verileri) Bebek ölüm oranı: 101.51 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini) Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 51.21 yıl erkeklerde: 49.37 yıl kadınlarda: 53.1 yıl (2001 verileri) Ortalama çocuk sayısı: 5.72 çocuk/1 kadın (2001 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %11.75 (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalıkları taşıyan insan sayısı: 37,000 (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalıklarından ölenler: 3,100 (1999 verileri) Ulus: Cibutili Nüfusun etnik dağılımı: Somali %60, Afar %35, Fransız, Arap, Etiyopyalı ve İtalyan %5 Din: Müslüman %94, Hıristiyan %6 Diller: Fransızca (resmi), Arapça (resmi), Somali, Afar

Kullanılan telefon hatları: 8,000 (1997) Telefon kodu: 253 Radyo yayın istasyonları: AM 2, FM 2, kısa dalga 0 (1998) Radyolar: 52,000 (1997) Televizyon yayını yapan istasyonlar: 1 (1998) Televizyonlar: 28,000 (1997) Internet kısaltması: .dj Internet servis sağlayıcıları: 1 (2000) Internet kullanıcıları: 1,000 (2000)

Demiryolları: 100 km Karayolları: 2,890 km (1996) Deniz yolları: yok Boru hatları: Cibuti Limanlar: 12 (2000 verileri)