Hafızamız, Hayatımızın Keyif Verici Olmasına Nasıl Yardım Ediyor?
 

Bu makalede, Winston-Salem State Üniversitesi'nden W. Richard Walker, Ph.D.,

ve meslektaşları, insanların geçmişle ilgili anılarının daha çok olumlu yönde

olmasıyla ilgili olarak iki sebep buldular. Birinci sebep; memnuniyet veren

olayların, memnuniyetsizlik yaratanlardan daha fazla olması. Çünkü insanlar

pozitif deneyimleri arayıp bulurken, negatif olanlardan kaçınıyorlar. Beş

farklı araştırma grubu tarafından yürütülen 12 çalışmada, farklı ırk ve etnik

kökenlerden gelen, yaşları 18-50 arasında değişen insanlar, hayatlarında

olumsuzdan çok olumlu olaylar yaşadıklarını bildirdiler.

Bu durumu sağlayan diğer bir sebep ise, hafıza sistemlerimizin olumlu

duyguları, olumsuz duygulardan daha farklı işlemden geçirmesiyle ilgili.

Araştırmacılar tarafından incelenen yedi çalışmada, negatif duyguların etkisinin

zamanla azaldığı görülmüştür. Memnuniyet yaratan duyguların, negatif

duygulardan daha yavaş bir şekilde hafızamızdan silindiği bulunmuştur. Olumlu

ve olumsuz duyguların etkisinin zayıflaması konusundaki bu eşitsizliğin

sebeplerinden biri önemsiz gösterme (minimization) denilen işlem olabilir.

Normal seviyelerdeki mutluluğumuza dönebilmek için, yaşam olaylarının etkisini

azaltmaya çalışırız. Biyolojik, bilişsel ve sosyal olarak meydana gelen bu

önemsiz gösterme işlemi, pozitif olaylara oranla negatif olaylar için daha

kuvvetlidir.

Dr. Walker'a göre; "Bu göstermektedir ki pozitif olaylardan ziyade negatif

olayların duygusal etkisini hafifletmeye yönelik bir eğilim var. Böyle bir

hafifletme direkt olarak meydana gelmektedir çünkü insanlar, hayatlarını daha

çok pozitif bir ışık altında görmeye güdülenmektedirler."

Araştırma göstermektedir ki, bu etkiyi hafifletme konusundaki eğilim,

hafızada meydana gelen geriye dönük bir sorundan ziyade, içten gelen bir

duygusal hafiflemeyi temsil etmektedir. Yazarlara göre bu eğilim, hafızada

meydana gelen sağlıklı baş etme işlemleri olarak görülmelidir. Fakat bunun,

Sigmund Freud'un teorisindeki bastırma işlemiyle karıştırılmaması gerektiğini de

eklemektedirler. Bu araştırmada ileri sürülen fikre göre insanlar negatif

olayları hatırlarlar; sadece onları daha az negatif olarak hatırlarlar.

Tabiki hayat herkes için memnun edici değil. İncelenen sekiz çalışmada yer

alan 229 kişiden 17'si, pozitif olaydan çok negatif olay bildirdiler ve bu da

göstermektedir ki hafifletme etkisi herkes için aynı çalışmıyor. Hafif

depresyonu olanlar arasında ise, olumlu ve olumsuz duygular eşit oranda

hafifleme eğilimindedir. İnceleme yapan araştırmacılar tarafından yayınlanacak

yeni bir çalışmada, 330 katılımcı yaşamlarında meydana gelen, duygusal olarak

yoğun bir şekilde yaşadıkları altı olayı hatırladılar ve her bir olayı

ölçtüler. Ayrıca, katılımcıların depresyon seviyeleri de değerlendirildi.

Araştırmacılar, yükselmiş depresyon seviyeleri ile duyguların hafifletilmesi

eğiliminin daha fazla zarar görmesi arasında bir ilişki bulmuşlardır.

Fakat depresyonu olmayanlar için yazarlar şunu söylemektedir: "Bu eğilim

göstermektedir ki otobiyografik hafıza, kötünün iyiden daha güçlü olduğunu

belirten teorik iddiaya bir istisnadır ve bu sayede insanlar trajedilerle baş

edebilir, zevkli anları kutlar ve yarına ümitle bakar."

*Bu makale kaynak

APA