Tosttaki Peynirin Uzaması
 

Binlerce yıl boyunca ekmeğin, çatal benzeri demir çubuklara

takılarak şiş yapar gibi ateşte kızartılma şekli değişmedi. Tost yapımında en

büyük aşama 19. yüzyılda Amerika'da oldu. Tellerden ve teneke plakalardan

yapılmış bir kafes, kömür sobasının üstüne yerleştiriliyor, bir kerede dört

ekmek tost haline getirilebiliyordu. Elektriğin keşfi ile her şey değişti. 20.

yüzyılın başlarında ilk elektrikli tost makineleri ortaya çıktılar.İlk

elektrikli makinelerde ısı kontrolü olmadığından, gözü makineden ayırmamak

gerekiyordu. Ekmekler anında kömür olabiliyorlardı. Yine de bir dilim tost yemek

için koca kömür sobasını yakmak ve beklemek gerekmiyordu. Asıl önemli olan

mutfağa bağımlı olmaktan kurtulmaktı. Evin her köşesinde, günün her saatinde

tost yapılıp yenilebiliyordu.Termostatın da ilavesi ile tost makineleri

günümüzdeki pratik şekillerine geldiler, insanlar için tost, hızlı bir şekilde

karın doyurmanın bir sembolü oldu. Ancak peynirli tostu sevenler için küçük bir

sorun vardı. İki ekmek arasında ısınan peynir, yağı da görünce, ısırırken

kopmuyor, uzadıkça uzuyor, bir ucu ağızda iken diğer uç tostta kalarak adeta

mideye gitmemekte direniyordu.Peynirin bu azizliği sadece ayak üstü tost

yerken değil, resmi bir yemekte çorba üzerine rendelenmiş peynirlerde de

görülür. Minik peynir parçalan, sıcak çorbaya değince, kaşıkla ağza götürmek

istenildiği zaman neredeyse yarım metre ince tel gibi uzarlar.Isınan

peynirin bu direnişinin nedeni, soğukken içinde uzun zincirler halinde bulunan

protein molekülleridir. Bu moleküller, sıcak bir ortamda yağlı bir karışıma

girdiklerinde, kıvırcık bir saç gibi kıvrım kıvrım şekle dönüşüp, aralarındaki

kuvvetli bağlar nedeniyle, çekildiklerinde yay gibi uzayan lifler

oluştururlar.Bu durum şeklen pamuk yününün çekilip, uzatılıp iplik

haline getirilmesine benzer. Uzama olayı benzer yapıya sahip plastik

moleküllerinde de görülür. Isıtılınca kıvrılır, eğri büğrü olurlar, bir ucundan

çekince de lifler halinde uzarlar.Her şeyde olduğu gibi bu oluşumun da

faydalı bir tarafı vardır. Yediğiniz tosttaki peynirin protein miktarını merak

ediyorsanız, ısırdığınızda ne kadar üzüyorsa o kadar çok protein olduğunu

anlayabilirsiniz.



Ü-V-Y-ZŞ-T-USP-RN-O-ÖMJ-K-LH-I-İGE-FC-Ç-DBAY-ZU-Ü-VŞ-TSP-RO-ÖN