Uçaklar Neden İz Bırakırlar
 

Bir bulutun oluşabilmesi için, havanın, yeryüzünden

buharlaşan suyu absorbe edemeyecek, yani içine alamayacak kadar düşük sıcaklık

ve basınçta olması, bir de bulutu oluşturacak su damlacıklarının etraflarında

tutunabilecekleri toz parçacıklarının olması gereklidir. Yerden 10 bin metreden

fazla yükseklikte uçan yolcu ve savaş uçaklarının uçtuğu bu yükseklikte normal

şartlarda hava çok temizdir, hiç toz yoktur, yani bir bulutun oluşması için

gereken şartlardan biri eksiktir. Bilindiği gibi jet uçaklarının

motorları, ön taraflarından havayı alarak, yakıt ile yakar ve işlev

tamamlandıktan sonra, arka taraflarındaki küçük çaptaki egzozdan büyük bir

basınç ile dışarı verirler. Bu motorların aldıkları hava ile birlikte giren su

buharı, motorun içinde daha da koyu hale gelerek dışarıdaki çok soğuk havanın

üzerine püskürtülür. Buna teknik dilde 'sublime' olma olayı denir. Yani buhar

halindeki suyun, sıvı hale geçmeden, doğrudan donması, buz haline geçmesidir.

Aslında uçakların arkalarında bıraktıkları bulut, insan yapısı bir

buluttan başka bir şey değildir. Soğuk havada verdiğimiz nefes havada nasıl

buharlaşıyorsa onun gibi bir şeydir. Deniz seviyesinde, yüksek sıcaklık ve

basınçta buharlaşan suyu hava kolayca absorbe eder. Yükseklik arttıkça, hava

sıcaklığı ve basınç düştükçe, hava artık su buharım içine alamaz hale gelir.

Ancak bulutun oluşması için bir üçüncü şart daha vardı, yani toz parçacıkları.

İşte burada toz parçacıklarının görevini, uçağın motorlarından egzost

olarak çıkan yakıt parçacıkları yerine getirir. Bu sayede bir bulutun oluşması

için üç şart da yerine getirilmiş olur ve motorların gerisinde uzun, ince bir

bulut oluşur. Esasında alçak irtifada uçan uçaklarda da aynı şey oluşur,

motorlardan su buharı salınır ama düşük ısı, nem miktarı, rüzgar yönü gibi

etkenler tam oluşmadığı için uçakların arkasında beyaz bulut oluşmaz. İlave

edelim ki, bu olayda uçağın ve motorlarının cinsi ve kapasitesinin hiçbir etkisi

yoktur.



Ü-V-Y-ZŞ-T-USP-RN-O-ÖMJ-K-LH-I-İGE-FC-Ç-DBAY-ZU-Ü-VŞ-TSP-RO-ÖN