Niçin Tespih Çekiyoruz
 

Boncukların dini amaçla ve duaları saymada kullanılmasına ilk olarak

Hindistan'da, Hindu inanışında rastlanıyor. Tespihin ataları Hindistan'dan

doğuya, sonra Ortadoğu'ya, en sonunda da Avrupa'ya yayılıyor. Tespihin kullanış

amacı Müslümanlık, Hıristiyanlık (Katolik), Hinduizm ve Budizm'de aynı olup

hepsinde de duaları ve dualar arası bölümleri saymada kullanılır.

Tespihin İslam dünyasında ne zamandan beri kullanıldığı kesin olarak

belli değildir. Hz. Muhammed'in tespih taşıdığına dair bir kayıt yoktur. Hatta

belki Osman Gazi, belki de Fatih Sultan Mehmet'de tespih kullanmadılar.

Arşivlerde tespih ile ilgili bilgilere ancak 16. yüzyılın sonlarına doğru

rastlanmaktadır. Ne var ki, Hz. Muhammed zamanında namaz ve dua

sırasında hurma çekirdeği veya çakıl taşı kullanıldığı bazı hadislerden

anlaşılmaktadır. İslam'da Peygamber'in namaz kılarken sünneti olan 'Sübhanallah,

Elhamdülillah ve Allahüekber' kelimelerini 33'er defa tekrarlamanın hangi

tarihte başlayıp, yayıldığı da bilinmiyor. Yüce Yaratıcı'ya 99 ayrı isim

veren İslami anlayış, onu anarken, her isim için bir işaret olmak üzere ipe

dizdiği bu 99 taneli şeye de 'tespih' adını vermiştir. Çeşitli malzemelerden

yapılan tespihteki tane sayısı 33, 99, 500 veya 1000 olabilir. 500 ve

1000'lik tespihler daha ziyade tekkeler ve dergahlarda zikr için

kullanılırlardı. Tekke şeyhleri, hastaları veya bir muradı olanları,

iyileşmeleri veya muratlarının olması için bu tespihlerin içinden geçirirlerdi.

Tespih çekmek, tespih tanelerini birer birer işaret parmağı ile baş

parmak arasından geçirmektir. Ancak günümüzde tespihi bir oyuncak veya el

alışkanlığı olarak kullananlara, sallayarak veya çeşitli figürler meydana

getirerek dolaşanlara, hatta tuttukları futbol takımının renklerine göre

yapılmış tespihleri çekenlere sıkça rastlanmaktadır. Aslında tespih

çekmek din adamlarına özgü bir davranışmış gibi algılanır ama halk arasında da

neredeyse bir alışkanlık haline gelmiştir. Tespih çekmenin daha çok kırsal

kesimlerde yaygın olmasının nedeninin tespihin boş elleri meşgul edebilme

özelliği olduğu ileri sürülüyor. Sıcak aylan tarımsal çalışma ile geçiren,

sürekli ellerini kullanmaya alışmış kişilerin kış aylarında bu boşluğu tespihle

doldurduklarına inanılıyor. Günümüz biliminin tespih çekme alışkanlığına

bakış açısı biraz değişik. Bilim insanları, beynimizin, çalışma yaşamının

güçlükleriyle, sorunlar, endişeler ve korkularla sürekli baskı altında

tutulduğunu, bunun sonucunda sinir hücrelerinin aşırı yorulup yıprandığını ve

beynimizi rahatlatmak, onu özgür bırakmak, dikkatimizi başka tarafa yöneltmek

için tespih çekmenin çok etkili ve faydalı olduğunu söylüyorlar.



Ü-V-Y-ZŞ-T-USP-RN-O-ÖMJ-K-LH-I-İGE-FC-Ç-DBAY-ZU-Ü-VŞ-TSP-RO-ÖN