Enflasyonla Mücadele
 

Bir ekonomide enflasyon, kısa dönemde

kaynak ve gelir dağılımını bozduğu, uzun dönemde ise büyümeyi engellediği için

mücadele edilmesi gereken önemli bir istikrarsızlık kaynağıdır.Kamu

Harcamaları PolitikasıEnflasyonla mücadelede, kısa dönemde alınacak

maliye politikası önlemlerinden birisi, ekonomide arza göre fazla olan talep

fazlasını çekebilmek amacıyla, gelirleri eski düzeyinde bırakarak harcamaları

azaltmak olacaktır. Çünkü kamu harcamalarının kendisi talep niteliğinde olan

talep yaratan işlemlerdir.Mal ve Hizmet Alımına Yönelen Kamu

HarcamalarıYatırım Harcamaları: Kısa dönemde, kamu yatırım

harcamalarında yapılacak kısıntı, toplam talebi daraltacağından antienflasyonist

etki yaratır. Kısa dönemde enflasyonla mücadele için yatırım harcamalarında

yapılacak bir kısıntı, uzun dönemde ekonominin kapasitesini daraltıcı bir etki

yaratacaktır. Yatırım harcamalarının etkileri uzun dönemde görüleceği için

yatırım harcamalarındaki kısmalar dirençle karşılaşmaz. Cari Harcamalar:

Personel harcamalarında yapılacak kısmalar, dirençle karşılanırken; eğitim,

sağlık gibi beşeri sermaye harcamaları, cari harcamalarda yapılacak bir kısıntı

sonucu hem kalite hem de miktar açısından etkilenir ve bu durum uzun dönemde

ekonominin gelişimi üzerinde çeşitli sorunlar yaratır. Cari harcamalar, bir

ekonomide üretim kapasitesinin işlerlik kazanması için yapılan harcamalardır.

Buna göre, mevcut kapasite ile bu harcamalar arasında optimum bir bileşim

gerçekleşmişse yani mevcut kapasite cari harcamaların düzeyi ve bileşimi ile

uyumlu ise, cari harcamalarda bir kısıntıya gidilmesi bu üretim kapasitesinden

tam olarak yararlanılamaması sonucunu doğuracaktır. Kamu Transfer

Harcamaları: Mesela sosyal yardımlarda bir kısıntıya başvurmak arzulanmayacak,

mali ve ekonomik transfer harcamalarının azaltılması ise, baskı grupları

aracılığıyla politik dirençle karşılaşacaktır.Kamu Gelirleri

PolitikasıEnflasyonist bir ekonomide, toplam arza göre fazla olan toplam

talebi azaltabilmenin bir diğer yolu da, kamu harcamalarını aynı düzeyde

bırakarak kamu gelirlerini artırmaktır.Vergi Gelirleri

PolitikasıEnflasyonun hüküm sürdüğü bir ekonomide, vergileri artırmak,

diğer bir deyişle vergi yükünü yükseltmek, kısa dönemde vergi yükümlülerini

likiditeden mahrum etmek, bütçe fazlasını meydana getirmek ve ekonomideki satın

alma gücü fazlasını emmek bakımından gerekli olmaktadır.Vergiler,

kişilerin kullanılabilir gelirlerinde, bu yolla özel tüketim ve yatırım

harcamalarında bir azalmaya neden olarak ekonomi üzerinde daraltıcı etkiye

sahiptirler. Bu nedenle kısa dönemde enflasyonla mücadelede, maliye

politikalarından birisi de yeni vergiler koyarak ya da mevcut vergi oranlarını

yükselterek vergi gelirlerini artırmak olacaktır.Vergilerin

artırılmasının toplam talep üzerinde olduğu kadar, toplam arz üzerinde de etkisi

olduğu bilinmektedir. Bu nedenle enflasyonla mücadele programında, farklı

vergilerin ekonomi üzerinde farklı etkilerinin gözönünde bulundurulması ve amaca

en uygun bileşimin seçilmesi gerekmektedir.Gelir

VergileriEnflasyonist bir ekonomide, gelir dağılımındaki adaletsizliğin

giderilmesi olduğu kadar, toplam talebi kısmak açısından da güvenilir bir

vergidir. Artan oranlı yapısı nedeniyle çok önemlidir. Ancak yüksek gelir

gruplarına ilişkin marjinal vergi oranlarında gerçekleştirilecek şiddetli

artışlar, tasarruf gücü yüksek bu kişilerin tasarrufta bulunma ve yatırım yapma

isteklerini kısabilir.Buna karşılık düşük gelir gruplarındaki artışlar,

bu gruba dahil kişilerin tüketim eğilimleri yüksek olduğu için ekonominin toplam

talep düzeyi üzerinde kısıtlayıcı etkisi daha fazla olacaktır.Bir

ekonomide enflasyonla mücadele için, gelir vergilerinde değişiklik yapılması

politikasının tüketim harcamaları üzerindeki azaltıcı etkisi, harcamalar

üzerinden alınan vergilere göre daha azdır. Çünkü gelir vergisinin bir kısmı

tasarruflardan ödenmektedir.Gider VergileriGelir vergilerine

göre, toplam talebi kısmada daha etkili olan gider vergilerinin tümü,

tüketicilerin harcamalarını kısmaktadır. Gider vergilerinin varlığının ve

yükünün. kişiler tarafından daha az hissedilir olması nedeniyle, gelir

vergilerinde olduğu kadar kesin ve çabuk baskı gruplarının dirençleri ile

karşılaşılmadan değiştirilmeleri mümkündür.Düşük gelir grupları üzerinde

daha ağır bir yük meydana getirmesi ve özellikle enflasyonist ekonomide, bu

vergilerin başlangıçta vergilenir mallar üzerinde meydana getirdiği fiyatları

yükseltici etkisinin; ücret-fiyat etkilenimini hızlandıracağı konusu, olumsuz

yönlerindendir.Servet VergileriEnflasyonla mücadele amacıyla

kullanılma olasılığı, gelir ve gider vergilerine göre çok azdır. Çünkü servet

vergileri, ekonomik dalgalanmalar yönünden hiç de duyarlı olmayan

vergilerdir.Vergi politikası yoluyla, uzun dönemde toplam arzı toplam

talep düzeyine çıkarmak için, vergi sisteminin yapısına hızlandırılmış

amortisman, vergi ayrıcalık ve bağışıklıkları gibi teşvik kurumları sokulacak,

yani teşvik edici vergi politikası uygulanacaktır.Borçlanma

PolitikasıBorçlanmanın kısa dönemde toplam talep düzeyini etkileme

derecesi, borçlanmanın kaynağına göre farklılık göstermektedir. Ancak

borçlanmanın, toplam talebi azaltıcı bu yolla ekonomiyi daraltıcı etkisi,

vergilere göre daha azdır.Borçlanma kişilerden ve firmalardan yapılırsa:

Kısa dönemde özel harcamaların azalarak ekonomiyi daraltıcı bir etkinin

yaratılacağı, bu daraltıcı etkinin diğer borçlanma kaynaklarıyla

karşılaştırıldığında en çok olacağı açıktır. Çünkü kişiler ve firmalar, devlet

tahvili alımlarını, ya tasarruflarını ya da tüketimlerini kısarak karşılayacak,

her iki durumda da özel kesimin toplam talebi azalmış olacaktır. Eğer kişiler

tüketimlerini kısarak tahvil alıyorlarsa özel tüketim harcamaları azalacak,

tasarrufları kısarak tahvil alıyorlarsa, bu tasarrufların yöneleceği özel

yatırım harcamaları azalacaktır. Borçlanmanın ticari bankalardan

yapılması durumunda: Ekonomide daraltıcı etki yaratılıp yaratılamayacağı,

bankaların borç verecekleri parayı nereden karşılayacaklarına bağlıdır. Eğer

ticari bankalar, devlete borç verdikleri parayı, kredi talebinin yeterince

yüksek olmadığı bir durumda, kullanılmayarak atıl olarak portföylerinde

tuttukları miktarlardan karşılıyorlarsa, kısa dönemde, ekonomide daraltıcı etki,

özel kesimin talebinde bir azalma meydana gelmeyeceği için gerçekleşmeyecektir.

Bankaların atıl tuttukları fonları devlete borç vermeleri durumunda, devletçe

elde edilen fonların harcanması, ekonomi üzerinde genişletici etki yaratacaktır.

Ancak bankalar, özel kredi talebinin yüksek olduğu, bu nedenle kullanılmayarak

atıl tutulan miktarların olmadığı bir durumda, bu fonları devlet tahvili

alımında kullanırlarsa, özel kesimin kredi talebi kısılacağından, ekonomi

üzerinde daraltıcı bir etki meydana gelecektir. Merkez Bankası'ndan

borçlanılması: Merkez Bankası'nın devlet tahvili satın alması, para basımı

yoluyla gerçekleştirildiğinden ekonomi üzerinde hiçbir daraltıcı etki meydana

gelmeyecek, hatta bu fonların harcanması durumunda genişletici etki yaratılmış

olacaktır. Çünkü, ilk olarak ekonomide para arzı borçlanılan miktar kadar

artmakta, ayrıca buna ek olarak, banka sisteminin nakit dengesinin artması ve

böylece bankaların özel sektöre daha fazla borç verme imkanının yaratılması

sonucu kaydi para miktarı da yükselmektedir. Bir ekonomide borç

miktarındaki değişikliklerin, kısa dönemde toplam talep düzeyini etkileme

derecesi, borçlanmanın kaynağına göre farklılık göstermektedir. Ancak borçlanma,

bu açıdan diğer bir kamu geliri olan vergiler ile karşılaştırıldığında,

borçlanmanın genel olarak, toplam talebi azaltıcı ve bu yolla ekonomiyi

daraltıcı etkisinin daha az olduğu görülmektedir. Yani, vergi, aynı miktardaki

borçlanmaya oranla, bir ekonomideki toplam harcama miktarını daha fazla

azaltacak ve daha fazla antienflasyonist etki yaratacaktır.Ayrıca, bir

ekonomide, borçlanma sonucu ortaya çıkacak talep azalması etkisinin, tüketim

harcamalarından çok yatırım harcamalarında görüleceği açıktır.



Afyon Jeotermal Merkezi Isıtma Sistemi, Ekonomisi Ve Hava Kirliliğini Önlemedeki KatkKserofitlik Ve Su Ekonomisi ÖkofizyolojisiFloresanların EkonomikliğiVarlık Vergisi1987-1993 Türkiye Ekonomisi1983-1987 Türkiye Ekonomisi1980-1982 Türkiye Ekonomisi1923-1980 Türkiye Ekonomisi19 Şubat KriziSermaye Piyasası Kurulu (SPK)İMKB PazarlarıİMKB'de Kote İşlemiMilli Korunma KanunuAltın Kurallar5 Nisan KararlarıElliot Dalga KuramıDow KuramıDirectional MovementDikdörtgen FormasyonuDestek ve Direnç