New York Stock Exchange NYSE
 

Menkul değerler piyasasının organizasyonuna doğru ilk adım, 1817

yılında Wall Street'te bir salonun kiralanmasıyla atıldı. Grup, New York Stock

and Exchange Board adını aldı. Üye sayısı sınırlandı ve yeni üyeliklere yalnız

broker'lar seçildi. Üyelere devam mecburiyeti kondu.Borsa faaliyeti,

basit bir yöntemle yürütülmekteydi. İşlem gören senetlerin bir listesi

çıkarılmıştı. Toplantıları yöneten başkan, listedeki senetlerin adını günde

yalnız bir defa okumaktaydı. Adı okunan senedi almak isteyen üye, talebini

yüksek sesle bildirmekteydi. Birkaç üye talip olduklarında, artırma en yüksek

fiyat verenin üzerinde kalmaktaydı. Bir üyenin talebini sözle belirtmesine

call denmekteydi.Amerika'da, İç Savaş yıllarında spekülasyon

yoğunlaştı. New York Stock and Exchange Board'ın üye sayısı sınırlı olduğu ve

yalnız listede kayıtlı senetler üzerine işlem yapıldığı için, diğer

komisyoncular yıllardan beri Wall Street ile Hanover Street'in köşesinde ayrı

bir borsa oluşturmuşlardı. Köşe başında çalışan bu borsaya Curb Market

(köşebaşı borsası) adı verilmişti.Curb Market, İç Savaş yıllarında

William Street'e taşındı ve Open Board of Brokers adı altında faaliyetini

yürüttü. Open Board, borsa faaliyetinin hararetlendiği dönemlerde, 24 saat

kapanmayarak geceli gündüzlü işliyordu. Gece toplantıları otel salonlarında ve

koridorlarında yapılıyordu.Open Board, Avrupa'da 17. yüzyıldan beri

"ikinci piyasa" veya "teşkilatlanmamış piyasa" denen ve esnek kurallarla çalışan

borsa tipinin Amerika'da geliştirilmiş bir örneğiydi. 20. yüzyıl başlarında,

Open Board da bir binaya taşınmakla beraber ilk adına bağlı kaldı. İkinci piyasa

1908'de New York Curb Agency, 1911'de New York Curb Market veya Market

Association, 1929'da New York Curb Exchange ve 1953'de American Stock Exchange

adını aldı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, New York Borsası'yla

karşılaştırılabilecek bir önem kazandı.1863'te New York Stock Exchange

adını alan New York Borsası, 1868'de yeni inşa edilen binasına taşındı. Binanın

mülkiyeti üyelere aitti. Bir üye çekilerek yerini bir başkasına devrettiğinde,

bina mülkiyetindeki payı da yeni alıcıya geçmekteydi. Yıllar ilerledikçe,

eklerle bina büyütüldü. Üyeliği devralmak için ödenen bedel, konjonktürlere göre

değişiyordu. Şimdiye değin en yüksek fiyat 1929'da ödenmiştir. Bu tutar 625,000

Dolar veya Dolar'ın o zamanki değeriyle 29,761 "ons" saf altındır. Büyük

Bunalım'dan sonra devir ücretleri düşmüştür.Borsanın yönetim

organizasyonu ve kuralları, ihtiyaçlara ve sermaye piyasası otoritelerinin

kararlarına göre zamanla değişmiştir. Ancak fonksiyonlar istikrarını korumuştur.

Bir hakem kurulu, operasyonlara ilişkin anlaşmazlıkları karara bağlar.

Hizmetlerin ve yönetimin düzenlenmesi, borsa üyelerinin çoğunluğunun

oluşturdukları komitelere bırakılmıştır. Komiteler arası koordinasyonu bir icra

kurulu sağlar.Üyeler arasında bir işbölümü oluşturulmuştur: Commission

broker'lar, borsada müşterilerinin emirleri doğrultusunda alım satım

yapanlardır. İlke olarak, kendi hesaplarına, borsa operasyonlarına girişmezler.

Bankalar ve borsa üyesi olmayan aracı firmalar, müşterilerinin siparişlerini

commission broker'lara intikal ettirirler. Sonradan oluşturulan "ortak

üyelikler"in fonksiyonları, gerektiğinde hazır bulunmayan commission

broker'ların yerini doldurmaktır. Ortak üyeler de, aynı kurallara göre

çalışmakla beraber, izin almaksızın şoor veya parterre denen alım satım

yerine giremezler.Specialist'ler (uzmanlar) yalnız bir veya birkaç

menkul değer alım satımıyla ilgilenen üyelerdir. Başlangıçta, bunlar yaşları

ilerleyince masalar arasında mekik dokumanın zorluğu nedeniyle seçtikleri bir

yere oturan ve yalnızca orada işlem gören senetlerle ilgilenen

kişilerdi.Two-dollar broker'lar komisyoncu firmalarla ilişkileri olmayan

aracılardır. İşlerin birden hareretlendiği anlarda, commission broker'lar

siparişleri yetiştirmekte zorluk çekerler. Yetişemedikleri siparişlerin yerine

getirilmesini two-dollar broker'a havale ederler.Dördüncü grup, odd-lot

dealer'lardır. Borsada alım satım birimi lottur. Bir lot, 100 senetten oluşur:

100 hisse senedi veya 100 tahvil gibi. Ancak müşterilerin siparişi 10 tane veya

34 tane gibi kesirli olabilir. Commission broker, lottan eksik veya fazla

bakiyeyi almak veya satmak işini perakendeci durumunda olan odd-lot dealer'a

bırakır.Beşinci grup, trader'lardır. Bunlar, 1792'de grupta yer alan

tacirlerin günümüze değin süregelmiş bir uzantısıdır. Kendi hesaplarına alım

satım ve spekülasyon yaparlar. Sayıları azdır.1961'de paralel piyasa

veya üçüncü piyasa denen yeni bir borsa organizasyonu ortaya çıkmıştır. Paralel

piyasa, "teşkilatlanmamış piyasa"dan ayrı bir modeldir. Paralel piyasada New

York Stock Exchange'de kote edilmiş, yani listeye alınmış menkul değerler alınıp

satılır. Alım satım değerleri de, New York Stock Exchange

kurallarıdır.New York Stock Exchange'de alım satım komisyon ve

harçlarının yüksek olması, müşterilerden bir kısmını ikinci piyasaya ve paralel

piyasaya kaydırmıştır. Paralel piyasada, özellikle büyük işlemlerde, komisyon

oranlarının düşük tutulması, bu ayrı borsa tipinin kısa zamanda gelişmesini

sağlamıştır.Herhangi bir gerçek veya tüzel kişi, borsadan doğrudan alım

satım yapamaz. Menkul değerler almak veya satmak isteyenler bir aracının

hizmetine başvururlar. Müşterinin emrini borsaya intikal ettiren, bir commission

broker'dır. Commission broker, borsa üyesidir. Bir komisyoncu firmasının

sahibidir veya ortağıdır. Müşterinin ajanı sıfatıyla hareket eder. Hizmetine

karşılık, bir komisyon alır.Borsa, soyut bir pazardır. Genellikle

mübadele konusu menkul değer, ortada olmadan alım satım yapılır. Satıcı,

bedelini tahsil etmeden ve hatta elinde bulunmadığı halde, bir menkul değeri

satar. Alıcı da, ödeyeceği para aktifinde olmaksızın taahhüt altına girer.

Senetlerin maddi varlığı el değiştirmeksizin, temsil ettikleri değer birkaç kez

soyut alım satım konusu olabilir.Borsanın hesap günü gelince, ödemelerin

yapılması commission broker'ın sorumluluğundadır. Commission broker, muhtemel

bir zarara karşı müşterisinden bir güvence ister. Bu güvence, operasyon konusu

alım satımın bir yüzdesidir ve müşteri ile komisyoncu firma arasında

kararlaştırılır. Genelikle uygulanan oran %10'dur. İstikrarsızlık dönemlerinde

ve müşterinin durumuna göre, %25'e çıktığı görülmüştür.



Afyon Jeotermal Merkezi Isıtma Sistemi, Ekonomisi Ve Hava Kirliliğini Önlemedeki KatkKserofitlik Ve Su Ekonomisi ÖkofizyolojisiFloresanların EkonomikliğiVarlık Vergisi1987-1993 Türkiye Ekonomisi1983-1987 Türkiye Ekonomisi1980-1982 Türkiye Ekonomisi1923-1980 Türkiye Ekonomisi19 Şubat KriziSermaye Piyasası Kurulu (SPK)İMKB PazarlarıİMKB'de Kote İşlemiMilli Korunma KanunuAltın Kurallar5 Nisan KararlarıElliot Dalga KuramıDow KuramıDirectional MovementDikdörtgen FormasyonuDestek ve Direnç