Barut
 

Batılılaın, ateşli silahları Doğululardan

öğrendikleri sanılıyor. Ancak, tarihçi Home-ros'un (M.Ö. IX. yüzyıl)

eserlerinde, ateşli silahlar üzerinde herhangi bir bilgiye rastlanmamaktadır.

Peloppones Savaşları'nda (M.O. 428-424) içlerinde kömür, kükürt ve zift gibi

yanıcı maddeler bulunan toprak kapların mancınıklarla atıldığı biliniyor. Ne var

ki, bu yoldan çıkarılan yangınlar, üzerine toprak atmakla kolaylıkla

söndürülebiliyor, büyük bir zarara yol açması önleniyordu.Bunun sonucu

olarak, daha etkili yanıcı maddeler aranmaya başlandı. Yanmak için gerekli

oksijeni havadan değil de, kendi bünyesinden alabilen yanıcı maddeler en

iyisiydi. Yani, ateşin üstü örtü ise bile, sondürülememeli, alevler çıkmaya

devam etmeliydi. İşte böylece de, ateşli silahlardan patlayıcı silahlara

geçilmiş oldu. Bu işte ilk olarak, güherçile kullanıldı. Güherçile, beyaz

renkte, ince billurlar halinde bir maddedir. Kimyasal adı potasyum

azotattır.Doğu'da, Çinliler, güherçileyi biliyorlardı. Abdullah adında

Malaga'lı (İspanya'nın güneyi) bir Arap yazarı (1200 yılları), güherçileden söz

ederken, Çin karı deyimini kullanmıştır. İranlı yazarlar ise, güherçileye

Hint karı derlerdi. Böylece, güherçile, XIII. yüzyılın ortalarına doğru.

Doğu'dan İslam ülkelerine geçti. Anlaşıldığına göre, Çinliler barut yapmayı

biliyorlardı. Ancak, barutu, maytap ve kestane fişeği dediğimiz biçimde

kullanmışlardır. Büyük İskender Hindistan'a gittiği sıralarda, barut

Hindistan'da da biliniyordu. Marco Polo, Çin'e yaptığı uzun gezisinde, Çinli

rahiplerin geceleri havada baruttu fişeklerle şenlikler yaptığını

görmüştü.Avrupa'da barutu ilk bulanın ise, Friburglu Berthold Schwartz

(1318-1384) adında bir Alman rahip ve filozofu olduğu sanılıyor. Schwartz,

Venediklilerin kullandıkları ilk topları dökmüş, bu toplarla gülleleri uzağa

fırlatmak için de, baruttan yararlanmıştı. Ancak, kimi tarihçiler de, Avrupa'da

barutun icadı şerefini, Roger Bacon (1224-1294) adındaki İngiliz bilginine

verirler.Avrupa'da, ateşli silahlarla barut, ilk kez XIII. yüzyılda

kullanılmaya başlanmıştır. XIV. yüzyılda da, barutun topçuluk alanında

kullanılması geliştirilmiştir. Barutun, bugünkü anlamıyla, ilk olarak.

İngilizlerle Fransızlar arasındaki Cressy Savaşı'nda (1346) kullanıldığı

sanılıyor.Kimya alanındaki ilerlemeler sonucunda, nitrosellüloz ve

nitrogliserinin elde edilmesiyle, hafif dumanlı barutlar kullanılmaya

başlanmıştır. Eskiden, barut çok miktarda duman yaptığı için, ateş eden topun

yeri hemen belli oluyor, üstelik, bu, top namlusunün kalın bir is tabakasıyla

örtülmesine de yol açıyordu. Paul Vieille adındaki Fransız mühendisi (1854-1934)

dumansız barutu icat ettikten sonra İse, silahlarda yalnız bu çeşit barut

kullanılmaya başlandı (1886). Bundan birkaç yıl sonra da, İsveçli kimyager

Alfred Nobel (1833-1896) daha yüksek nitelikte patlayıcı bir madde olan

nitrogliserinil barutu keşfetti. Zamanla, barut geliştirilerek, değişik

silahlarda, istenilen biçimde kullanılabilecek duruma getirildi.Barut

Nasıl Elde Edilir?Barutun karışımında, %70 - 80 potasyum nitrat (NOs),

%12-20 odun kömürü, %3-14 de kükürt vardır. Bu karışımdaki potasyum nitrat,

kömürle kükürtün yanması için gerekli olan oksijeni verir; kükürt de, barutun

kolayca tutuşmasını sağlar ve yakılınca çok miktarda gaz çıkartır. Barutu

meydana getiren maddelerden kömürün yanmasıyla, karbon dioksit (CO2), kükürtün

yanmasıyla da, kükürt dioksit (SO2) gazları oluşur. Geriye, potasyum sülfat,

potasyum karbonat, potasyum sülfür kalır ki, bunların gazları yüksek bir basınç

meydana getirir. Bu basınç da, ateşli silahlarda, merminin ileriye

fırlatılmasını sağlar.Teknikteki ilerlemelere rağmen, barut, bugün de,

pek az bir farkla, eskiden elde edildiği yollardan elde edilir: Karışımı meydana

getiren maddeler, önce ayrı ayrı, sonra da bir arada öğütülerek, karıştırılır.

Bu karışım, basınçla, hamur haline getirilir; sarsıntılı eleklerden geçirilerek,

tozundan ayrılır. Bu işlemin sonunda, tane halinde barut elde edilmiş olur. Bu

hamur, borulara basılarak, çubuk halinde barut haline getirilir; buna, makarna

barutu adı verilir. Ayrıca, küp, prizma, vb. gibi biçimlerde kaplar

kullanılarak, istenilen biçimde barut da elde edilebilir.Bugün,

karabarut, şistli killer, kaya tuzları gibi, ötekilere oranla yumuşakça

kütlelerin atılmasında kullanılmaktadır. Çok duman çıkarttığından, askerlik

alanında artık büyük bir önemi kalmamıştır. Bugün için, ateşli silahlarda, daha

çok dumansız barut, daha doğru bir deyişle, az dumanlı barut

kullanılmaktadır. Dumansız barut kolodyum, trinitro gliserin, trinitro tolüen

gibi patlayıcı maddelerin karışımıdır.Bugün, bu patlayıcı maddeleri

yapabilmek için, çok miktarda potasyum nitrata ihtiyaç vardır. Oysa, bu madde,

yeryüzünde pek az bulunur. Yalnız, Güney Amerika'da, And Dağları'nın denize

bakan kıyılarında, kuşların bıraktığı gübreler, bu madde bakımından son derece

zengindir. O dolaylarda, bu gübreyi temizleyecek kadar bol yağmur da yağmadığı

İçin, guana adı verilen bu gübreler, uzun süre, bozulmadan kalabilir. Bu

gübreler, genişliği 3 kilometre, uzunluğu 300 kilometre olan bir alanı kaplamış

durumdadır. Gübre tabakasının kalınlığı da 1,5 metreyi bulur. İşte, bu çevre

uzun süre, devletlerin barut yapması için gerekli olan ham maddeyi

sağlamıştır.Bütün devletler, Şili'den gübre satın almak zorunda

kalmıştır. Yalnız Almanya, 1913 yılında, Birinci Dünya Savaşı'ndan önce, bu

gübrelerden tam 750.000 ton satın almıştı. İngiltere de aynı miktar gübre almış

ve bu iki ülke, bu maddelerden yaptıkları barutları birbirlerine karşı

kullanmışlardı. Ancak, Almanlar, savaş sırasında, havadan aldıkları azotla,

potasyum nitrat yapmayı başardılar. Böylece, barut yapımı için, Şili'deki

gübreler yerine, bitmek tükenmek bilmeyen havadan yararlanılmaya başlandı.



Siyaset, Bilim Ve Tarih Bilinci (Doğan Özlem )The Benefits Of TreesEnerji TasarrufuAlternatif Ucuz Enerji KaynaklarıErozyonun Tanımı Ve ÇeşitleriDünyamızın HareketleriDoğalgazDeve KuşlarıTeknolojik CellatlarımızKüresel IsınmaÇimento İşkolu Ve SorunlarıAtmosferin Başlıca Gaz KirleticileriNükleer EnerjiYapay KristallerHyrogen Fuel  The Fuel Of FutureKentiçi Ulaşımı Ve Çevre SorunlarıPrcı HakkındaÇevre Kirliliği Ve SonuçlarıSivil SavunmaUluslararası Hukuk Ve Çevre