Para Sonuçta Yine "Reel Sektör"e Gitti!
 

Hizmet

sektörü diye yere-göğe sığdıramadığımız bazı iş kollarına, kendilerini zamanın

modasına uymak zorunda hisseden birçok Reel Sektör şirketinden büyük paralar

aktı. 1980'li yıllardan sonra bireysel muhakeme gücünü iyice kaybeden, bir karar

vermeden önce ayrıntılı sorgulama yapmak yerine ortalıkta dolaşan moda

kavramların peşinden körü körüne koşan, tüm hayatları medyada pompalanan

söylemler ve değerler tarafından yönlendirilen bazı yöneticiler, bunlara

hayranlıkla bakan gençler ve onların güdümüne giren hissedarlar, Çağa uyma

bahanesiyle bazı sektörleri paraya boğdular. Kolaylıkla taklit edilebilen,

rekabete son derece açık olan, çalışanların uzmanlıkeğitim düzeylerinin daima

tartışılabilir ve ortaya çıkan sonuçların kişisel beğeni ile yakından ilgisi

olduğu bu iş kollarına ilk başlarda inanılmaz paralar harcayan kuruluşlar, bu

hizmetlerin aslında ne derece ucuza alınabileceğini (Veya alınmasının zorunlu

olmadığını) görünce, bu sektörlere akıtılan paraların getirisini hesaplamaya ve

bu giderleri sorgulamaya başladılar. Dolayısıyla, Tatlı hayat dönemi sona

erdi. Peki, bu çark, bütün bu akan paraya rağmen, sadece bu yüzden mi dönmedi?

Hayır. Bir nedeni de şu: Yükselen değerler diye baş tacı edilen sektörlerde

kazanılan para, o sektörleri büyütme yönünde harcanmadı. Peki bunun nedeni

neydi? Bu sektörlerde faaliyet gösteren kişi ve kuruluşların ciddi bir bölümü de

bu konulara inanmıyorlardı da, ondan. Peki, bu kişi ve kurumlar, hadsiz-hesapsız

kazandıkları parayı nereye harcadılar, dersiniz? Sözgelimi; bir bilim dalı olan

ekonominin Yenisinin bir gecede uydurulmasından sonra, bu deyimi sürekli

kullanarak Guru mertebesine erişen kişi ve kuruluşlar, bu söylemlerinden

kazandıkları parayı yine Yeni ekonomiye mi yatırdılar dersiniz? Elbette hayır!

Açıkçası, Haydan gelen huya gider deyimi mükemmel bir şekilde işledi. Ne mi

oldu? Taş atıp kolunu yormadan para kazanan kişi ve kuruluşlar, bu kazandıkları

parayla, bir gün önceki fiyatın kat kat üstündeki bedelleri ödeyerek lüks ofis

katı, apartman dairesi, müstakil ev, yılda bir hafta oturulacak yazlık villa,

bar veya lokantaya gitmek için kullanılacak 4x4 arazi aracı satın aldılar.

Başka çıkar yol kalmadığı ve aksi halde çok daha kötü sonuçlar beklendiği için,

Dünyanın genel selameti açısından son derece olumlu nitelendirilebilecek 2001

yılındaki bazı (Felaket ve terör olayları hariç) ekonomik gelişmeler ise, her

şeyi su yüzüne çıkardı. Bu gelişmeler, İki masa, bir kasa şeklindeki bazı

sözde Yeni ekonomi şirketlerinin yanı sıra, sağlıklı bir ekonomide ve uygar

bir ülkede ciddi bir Yatırım aracı olarak sayılmayacak gayrımenkul, taşıt,

döviz gibi birtakım balonları da beraberinde söndürdü, ama bu arada Eski

ekonomici kurum ve kişiler de karlarına kar katmış oldular.

Peki, eski ekonominin kazandığı para nereye gitti dersiniz? O noktadan

sonrası, aslında pek bu yazının konusu değil. Kaldı ki, bu sorunun yanıtı çok da

kolay değil. Ancak kaba bir tahminle şunu söyleyebiliriz: Bu kişi ve

kuruluşların bir kısmı yine kendi sektörlerine yatırım yapıp işlerini büyüttü.

Bir kısmı yine Haydan gelen huya gider prensibi ile moda olan konulara,

özellikle de yıldızı parlayan ama çabuk sönen, ilk başta saydığımız iş kollarına

yöneldi. Bazı kişiler ise, gazetelerin ve televizyonların gündeminden düşmeyen,

toplumun hayranlıkla baktığı ve yeni yetişen gençler için birer örnek olarak

sunulan malum birtakım kişilerle birlikte olabilmek için bu paraları harcadı. Bu

kişilere daireler, yatlar, arabalar, pahalı mücevherler satın alındı. Ama bir

gerçek varsa, en son saydığımız iki kesim de dahil olmak üzere herkes, Yeni

ekonomiden yaratılan değeri yine Eski ekonomiye yönlendirmiş oldu.