Kriz Üzerine Sesli Düşünceler
 

Kriz firmanızla ve

sizinle, ilgili değilse (bu mümkün değil, çünkü yanlış mantık söz konusu) yani

böyle düşünüyorsanız fikrinizi acilen değiştirmenizde yarar var.

Bilindiği üzere firmalar her zaman kriz ile karşıya kalabilirler ve genelde

(ayakta kalanlar) problemleri şöyle veya böyle çözenlerdir. Geçici çözümler

üretmeleri durumunda ise problemleri çözmeyip erteledikleri (öteledikleri) için

kriz döneminin geçtiğini düşündükleri anda dahi geçmiştekinden daha büyük

problemlerle karşı karşıya kalabilirler. Krizlerin yaşandığı zamanlarda,

özellikle basının da ilgisini çekmiş ise üstünün örtülmeye çalışılması yapılacak

en büyük hatadır. Her ne kadar bizde sivil toplum kuruluşlarının tepkileri

batıda olduğu gibi baskı unsuru oluşturacak düzeyde değilse de (olmasını

isteriz) dikkat edilecek nokta; krizin neden olabileceği yasal, finansal

zararların haricinde devletin yaptırım gücü karşısında zor durumda

kalınabileceğidir. Unutulmaması gereken ise iş etiğinin ve toplumsal

sorumluluğun firmalar açısından yasal yükümlülükler kadar önemli olduğudur.

Firmalarca yaşanan problemler yapılan işi (kendilerinkini) etkilediği zaman

kriz olarak adlandırılır, nedense pek çok firma krizin başkalarının krizi

olduğunu düşündükleri için pek harekete geçmez. Oysaki firmaların hazırlıklı

olmaları krizin risk ve fırsatı içermesi nedeniyle sektörlerinde hatta ilgili

diğer sektörde krizin etkisinin hissedilmeye dahi başlandığı anda

krizden en az etkilenme ve firmaları için fırsat anlamına gelecektir. Krizin en önemli özelliliği muhtemelen sürpriz elementidir. Firmalar bu bizim

için sürpriz oldu, beklemiyorduk, hazırlıksız yakalandık, bizim dışımızda

gelişti (sorumlu başkası) gibi günü kurtarmaya yönelik yaklaşımlarda

bulunabilirler. Bu ise krizden çıkış şöyle dursun, çeşitli yöntemlerden (örn. 4R

ve C.A.P.E.R) yararlanmama, kriz öncesi, sırasında ve sonrasında oluşan

sinyalleri değerlendirmeme, risk unsurlarını takip etmeme, başkalarının

deneyimlerinden ders almama ve kesin çözümler üretmeme anlamına gelmektedir.

Krizler herhangi bir zamanda oluşabilir, doğal felaketler, insan hatası,

endüstriyel kazalar vb olumsuzlukların yanında yeni bir icat, teknoloji, yeni iş

yapış yöntemleri, pazarın trendleri gibi olumlu düşünülecek birçok neden de

krize sebep olabilir. Krizlerin sebebi bazen da sadece yönetimler özellikle üst

düzey yönetimdir. Bu aşamada üst düzey yönetici olarak itiraz ettiğinizi ve

astlarınızı suçladığınızı duyar gibiyim. Hataları astlarınız yapıyor olabilir,

ama yapmamaları size bağlı olup, yapılan hatalarda sorumluluğunuzun olduğu da

gerçektir. Pozisyonunuza özel yetkilerinizin yanında sorumluluklarınızı da

hatırlarsanız, eğitim ve yönetim dahil olmak üzere şirket kaynaklarını nasıl

kullandığınıza bakarsanız, bu tespite hak vereceksiniz.

Krizin evreleri:

Kriz öncesi devre

Uyarı sinyalleri

Müdahale (Çözüm/Çözümsüzlük)

Akut vaka, Kronikleşme

Kriz sonrası etkiler

Kriz evrelerinin uzunluğu yönetimin krizi nasıl yönettiği ile ilgilidir.

Krizi her ne yaparsa yapsın çözmek yönetimin sorumluğudur. Krizi özellikle

duyulmadan, firmanın itibarının zedelenmesine neden olmayacak şekilde zamanında

ve doğru şekilde kökten çözmek ise yönetimin zekasını ve işini hakkıyla

yaptığını gösterir.

Krizler sadece bireysel çabalarla değil, takım çalışması ile güç birliği ile

çözülmelidir. Amerika'da felaket, yıkım düzeyinde kriz söz konusu olduğu zaman

yönetimi devralmaktan sorumlu olan bu tür takımlara, kuruma özel SWAT

denilmektedir. SWAT ekiplerini daha çok Amerikan polisiye filmlerinde

görmekteyiz. Bu ekipler 24 saat çalışmakta ve problemi çözene kadar görevleri

devam etmektedir. Sizin firmanızda böyle bir ekibiniz var mı ? İşlevsel olmayan

ekiplerden ve sadece isimleri duvarları süsleyen yangın veya sivil savunma

ekiplerinden değil AKUT gibi ekiplerden söz ediyoruz.

Bir firma teknolojisini yenilemiyorsa, çalışanlarını eğitmiyorsa,

kaynaklarını olması gerektiği gibi kullanmıyorsa, trendlerden uzaksa, yönetim

tekniklerinden yararlanmıyorsa, ve özellikle yönetim krizleri sahiplenmiyorsa,

elini taşın altına koymuyorsa krizlerden etkilenmesi kaçınılmazdır. Örnek

verecek olursak, başkalarını bir tarafa bırakın sizin firmanız krizde olduğu,

çıkamadığı, fırsatlardan yararlanamadığı için siz hatalısınız. Sorumluluğu

üstünüze almamanın anlamı yok, kriz firmanızla ve sizinle ilgili olduğu için bu

yazıyı okuduğunuzu hatırlatırım. Şimdi yapmanız gereken krizden çıkış için

olumlu tutum ve davranış sergilemek, başarmaya odaklanmak, etkin ve verimli

çalışmak, başaracağınıza inanmak "Başarımızın büyüklüğünü, inancımızın büyüklüğü

belirler"(Seneca) ve özellikle şimdiye kadar yapmadıklarınızı denemek, merak

etmeyin başaracaksınız. Çünkü "Daha fazla denemekten vazgeçmenin dışında

başarısızlık yoktur." (Elbert Hubbard).