Louis Pasteur
 

Kristaller üzerindeki kuramsal çalışmalarının yanı sıra

kimi hastalıklara bağışıklık sağlama yolundaki çalışmaları, bu arada özellikle

şarbon (ya da antraks) denilen koyun ve sığırlarda görülen bulaşıcı hastalıkla

kuduza karşı geliştirdiği aşı yöntemi ona dünya çapında ün kazandırmıştır. Bugün

Fransa'da pek çok bulvar ve alan onun adını taşımaktadır. Kendi kurduğu Pasteur

Enstitüsü dünyanın önde gelen araştırma merkezlerinden biridir. Fransızların

gözünde Pasteur ulusal bir kahramansa, bunun nedeni onun yalnızca büyük bir

bilim adamı olması değil, aynı zamanda, yaşamı boyunca ortaya koyduğu özveri ve

insanlığa hizmet tutkusuydu. Louis, Fransız Devrimiyle özgürlüğüne

kavuşan bir kölenin torunuydu. Babası, Napolyon ordusunda üstün atılım gücüyle

Legion de Honour alan bir ast-subâydı. Baba Pasteur'ün, Napolyon'un düşmesiyle

ordudan ayrılmasına karşın İmparator'un anısına beslediği derin bağlılık

duygusu, ilerde oğlu Louis'in olağan üstü direnç ve yeteneklerim de yönlendiren

katıksız yurtseverliğe dönüşmüştü. Geçimini dericilikle sağlayan Pasteur

ailesi yoksuldu, ama çocuklarının eğitimi için her türlü sıkıntıyı göze almıştı.

Louis daha küçük yaşlarında güçlükleri göğüslemede sergilediği direnç ve istenç

gücüyle dikkatleri çekiyor, coşkuyla başladığı okul öğreniminde kendisiyle

birlikte kardeşlerinin de başarılı olması için uğraş veriyordu.Gerçi

okulda pek parlak bir öğrenci değildi; dahası, ilk gençlik yıllarında ilerde

büyük bilim adamı olacağını gösteren bir belirti de yoktu ortada. Tam tersine,

Louis'in belirgin merakı portre çizmekti. Üstün bir yeteneği yansıtan tabloları,

bugün de, Pasteur Enstitüsünde asılı durmaktadır. Louis 19 yaşma

geldiğinde sanatı bırakır, bilime yönelir. Başlangıçta öğretmenlerinin

yönlendirmesiyle öğretmen olmaya karar verir, ünlü eğitim enstitüsü Ecole

Normale Superieure'e başvurur. Giriş sınavını kazanmasına karşın, matematik,

fizik ve kimyada derslere daha hazırlıklı başlamak için öğrenimine bir yıl sonra

başlar.Amacı iyi bir öğretmen olarak yetişmekti. Ne var ki, öğrenimini

tamamladığında tüm ilgi ve coşkusunun bilimsel araştırmaya yönelik olduğunu fark

eder. Kristaller üzerindeki ilk çalışmaları onu bir tür büyülemişti.

Öğrencisinin özgün düşünme ve kavrayış gücünü sezen kimya profesörü onu, basit

araçlarla yeni kurduğu laboratuvarına araştırma asistanı olarak alır. Bu genç

bilim adamının hayal bile edemediği bir fırsattı.Pasteur hemen çalışmaya

koyulur, ilk aşamada tartarik asit kristalleri üzerindeki optik deneylerini

yoğunlaştırır. Çok geçmeden bilim çevrelerinin dikkatim çeken buluşları, kimi

tanınmış bilim adamlarının teşvikiyle Fransız Bilimler Akademisine

sunulur.Pasteur bilim dünyasınca tanınma yolundadır, ama Eğitim

Bakanlığı onu bir ortaokula öğretmen olarak atamakta ısrarlıdır. Akademinin ve

kimi bilim adamlarının giderek artan baskısına daha fazla karşı koyamayan

Bakanlık bir yıl sonra Pasteur'ün Strasburg Üniversitesi'ne yardımcı profesör

olarak dönmesine izin verir.Pasteur'ün bir özelliği de kararlı olması,

duraksamalarla vakit öldürmemesiydi. Üniversiteye gelişinin daha ilk haftasında

Rektöre kızıyla evlenmek istediğini bildirir. Başvuru mektubu ilginçtir:

Saklamama gerek yok, tümüyle yoksul bir kimseyim. Tek varlığım sağlığım,

yürekliliğim ve üniversitedeki isimdir. ... Geleceğim, şimdiki eğilimim

değişmezse, kimyasal araştırmalara adanmış olacaktır. Çalışmalarımdan beklediğim

sonucu alırsam, ilerde Paris'e yerleşmeyi düşünüyorum. İsteğimi olumlu

bulursanız, resmi evlenme önerisi için babam hemen Strasburg'a gelecektir. İstek

olumlu karşılandı. Pasteur yaşamı boyunca tüm bilimsel çalışmalarında kendisine

destek veren, tutku ve sorunlarını paylaşan Marie Laurent'le 1849'da yaşamını

birleştirir.Bayan Pasteur gerçekten özveri ve sevgi bağlılığıyla olağan

üstü bir eşti. Mutlu evlilik ne yazık ki, yıllar sonra trajik bir dönemden

geçer: Pasteurler dört çocuklarından üçünü küçük yaşlarında tifo ve benzer

hastalıklar nedeniyle yitirirler. Geriye kalan oğulları yirmi yaşında iken 1871

savaşında Almanlara esir düşer.Pasteur bilimsel çalışmalarını bir yana

iterek eşiyle birlikte oğlunun dönüşünü bekler; Fransa'nın yenilgisiyle birlikte

cepheden kaçan binlerce genç arasında oğlunu aramaya koyulur. Sonunda

bulunduğunda oğlan bitkin ve ağır yaralıydı. Pasteur Almanları hiç bir zaman

bağışlamadı; öyle ki, yıllar sonra bilimsel başarıları için Alman hükümetinin

önerdiği madalyayı kabul etmedi. Şimdi Paseur'ü bilimin öncüleri arasına

yükselten bilimsel çalışmalarına değinelim. Pasteur'ün yaşamımızı bugün

de etkileyen buluşlarından biri fermentasyon (mayalanma) olgusuna ilişkindir.

Fermentasyon terimi bilindiği gibi kimi maddelerde oluşan bir değişiklik

sürecini dile getirmektedir. Örneğin şarap üzümden bu işlemle elde edilir;

istenirse gene bu işlemle sirkeye dönüştürülebilir. Aynı şekilde, sütün şekeri

laktik aside dönüştüğünde süt ekşir. Yumurta ve et türünden maddeler de

fermentasyonla bozularak yenmez hale gelebilir. Üretimi fermentasyona

dayanan şarap Fransa'da çok önemli bir konuydu. Ne var ki, bu işlemin güvenilir

teknolojisi henüz yeterince bilinmiyordu. Göreneklere bağlı yöntemler her zaman

istenen sonucu vermiyor, kimi zaman şarap yerine sirke ya da kullanıma

elvermeyen bozuk bir sıvı elde ediliyordu.Sorunu ilk kez Pasteur

bilimsel olarak incelemeye koyulur: sonunda ulaştığı açıklama (fermentasyonun

mikrop teorisi) geçerliğini bugün de korumaktadır. Buna göre, doğada organik

maddelerdeki hemen tüm değişiklikler gözle görülemeyen birtakım küçük canlılar

tarafından oluşturulmaktadır. Pasteur bu mikroorganizmaların ısıyla

kontrol altına alınabileceğini göstererek şarap üretimim sağlam bir yöntemle

güvenilir kılmakla kalmaz, pastörizasyon dediğimiz işlemle modern süt

endüstrisine de yol açar.Pasteur'ün önemli bir başka çalışması da

ipekçiliği büyük bir sıkıntıdan kurtarmasıdır. Hastalıklı ipek böcekleri,

üreticileri sık sık büyük kayıplara uğratıyordu. Soruna çözüm bulması mikrop

teorisiyle ünlenen Pasteur'den istenir. Bilim adamı her zamanki yoğun ve

dikkatli yaklaşımıyla sorunu değişik boyutlarıyla inceler; sağlıklı ipek böceği

yumurtalarını seçmede pratik diyebileceğimiz bir yöntem oluşturarak ipekçiliği

güvenilir bir üretim teknolojisine kavuşturur. Pasteur'ün başarıları bir

tür zincirleme tepki içinde biribirine yol açmaktaydı. Kristaller üzerindeki

çalışmaları onu canlı yaşamın gizemi sorununa götürmüştü. Canlılar üzerindeki

incelemeleri ise onu fermentasyonu açıklayan mikrop teorisine ulaştırmıştı.

Doğruluğundan artık kimsenin kuşku duymadığı bu teori başlangıçta tepkiyle

karşılanmıştı: pek çok kimse için öyle bir düşünce uydurma bir açıklama olmaktan

ileri geçemezdi.Spontane üreme diye bilinen yerleşik görüşe göre

kurtçuk, tırtıl, tenya, sinek, fare vb. yaratıklar elverişli koşullarda

kendiliğinden oluşmaktaydı. Oysa Pasteur kendiliğinden oluşumu mikroskopik

organizmalar için bile olanaksız görüyordu. Mikrop teorisinin özellikle

bulaşıcı hastalıkların denetim altına alınması yolunda yeni araştırmalara yol

açması kaçınılmazdı. Pasteur çok geçmeden şarbonun yanı sıra kangren, kan

zehirlemesi, loğusa humması vb. hastalıklar üzerinde de araştırmaların

yoğunlaştırır. Onun çarpıcı bir başarısı da kuduza karşı oluşturduğu aşıdır.

Kuduz özellikle köpeklerin taşıdığı ölümcül bir hastalıktır.Pasteur'e

gelinceye dek kuduza karşı bilinen tek çare ışınları yerin kızgın bir demirle

derinlemesine dağlanmasıydı. Kaldı ki, gecikme halinde bu yöntemin, hastanın

canını yakma dışında bir etkisi olmadığı da biliniyordu.Pasteur

hayvanlar üzerinde denediği ama insanlara henüz uygulamadığı aşısıyla dokuz

yaşındaki bir çocuğun yaşamım kurtarır. Azgın bir köpeğin ondört yerinden

ısırdığı çocuğa kızgın demir uygulaması yapılamazdı. Umutsuz annenin çırpınışına

dayanamayan Pasteur aşısını ilk kez bu çocukta denemekten kendini alamaz. Sonuç

çocuk için kurtuluş, gelecek kuşaklar için bir müjde olur. Büyük bilim adamı

ölümünden önce yaşam felsefesini şöyle özetlemişti:Hiç kuşkum yok ki,

Bilim ve Barış cehalet ve savaşı yok edecektir. Ulusların yıkmak, yok etmek için

değil, yaşamı yüceltmek için birleşeceğine, geleceğimizi bu yolda, uğraş

verenlere borçlu olacağımıza inanıyorum. Pasteur'ün öyküsünde, anlamlı

bir yaşam arayışındaki her genç için, çarpıcı ve güzel bir örnek vardır.



Siyaset, Bilim Ve Tarih Bilinci (Doğan Özlem )The Benefits Of TreesEnerji TasarrufuAlternatif Ucuz Enerji KaynaklarıErozyonun Tanımı Ve ÇeşitleriDünyamızın HareketleriDoğalgazDeve KuşlarıTeknolojik CellatlarımızKüresel IsınmaÇimento İşkolu Ve SorunlarıAtmosferin Başlıca Gaz KirleticileriNükleer EnerjiYapay KristallerHyrogen Fuel  The Fuel Of FutureKentiçi Ulaşımı Ve Çevre SorunlarıPrcı HakkındaÇevre Kirliliği Ve SonuçlarıSivil SavunmaUluslararası Hukuk Ve Çevre