Çayların Sınıflandırılması
 

Çay sınıflandırılması karıştırılan ve yanlış anlaşılan konulardan biridir. Çayların sınıflandırılması dünya çapında standardize edilmemiştir ve sınıflar orijine göre farklılık gösterebilmektedir. Ayrıca bir çayın sınıfı tadını ve kalitesini belirtmek zorunluluğu da yoktur.

Çay tadı ve kalitesi ülke orijini, çayın çeşidine ve genellikle üretildiği bölgeyle isimlendirilir, bahçe veya tarla, rakım, hasat ve hasattan sonraki işleme gibi birçok farklı faktörle belirlenir. Siyah çaylar çoğunlukla yaprak veya partikül büyüklüğü esas alınarak sınıflandırılıp satılır. Çayın hasatı ve işlenmesinin yaprağın son büyüklüğü ve dolayısıyla çay sınıfı üzerinde büyük etkisi vardır.

Siyah Çaylar [/b]

Siyah çayların sınıflandırılması partikül yapılarına göre olmaktadır. İlk önce iki ana kategoriye bölünmektedir; yaprak (unbroken) ve kırık (broken) çaylar.

Çay ticaretinin %95'i broken çaylar ile olmaktadır. Buna neden küçük partiküller halinde olması, daha az yer kaplaması, daha sert ve koyu dem vermeleri sayılabilir. Çayların sınıdlandırılması onların kalitelerinide belirtilmesi anlamından ziyade onların partikül büyüklüklerinden fazla bir anlam taşımamaktadır.





P[/b]: Pekoe (P) , çay fidanının ikinci yaprağından üretilen, bütün yaprak, siyah çaydır. 'Pekoe' Çincede ' beyaz saç ' anlamına gelir ve genç çay yapraklarının arka kısmının altındaki beyaz renk yüzünden erken çaylara uygulanan bir terimdir. Flowery Pekoe (FP) Uzunluğuna yuvarlatılmış, bütün yaprak, siyah çaydır.



OP: [/b]Orange Pekoe (OP) 8-15 milimetre uzunluğunda yaprak içeren, siyah, FOP'den daha az uç ihtiva eden bir bütün yaprak çaydır ve fırınlamadan sonra eleme yapıldığında belirli bir elek aralığından geçmez. OP ' nin portakalla veya portakal tadıyla ilgisi yoktur. Yaprakları eş büyüklüktedir ve uzunluğuna yuvarlanmıştır.



BOP: [/b]Broken Orange Pekoe (BOP) olarak isimlendirilen uçsuz, kırık yapraklardan oluşan sınıftır. Tippy, Golden ve Flowery terimleri bu çeşit çay için de kullanılabilir. Örneğin TGBOP uçlu, sarı, kırık yapraklı OP demektir. BOPI ise OP 'den küçük yapraklı , BOP 'den büyük yapraklı ara sınıf çaylar için kullanılır. Bu terim hem Ortodoks hem de CTC çayları için kullanılır.



F & PF: [/b]BOP 'den daha küçük yapraklı çay sınıfı PF'dir. CTC metoduyla üretildiğinde Pekoe Fanning , Orthodoks metoduyla üretildiğinde Fanning (F) olarak anılır. Bu kopuk yaprağın büyüklüğü toplu iğne başı kadardır. Yüksek kalite çaylardan elemeyle ayrılmış, 1-1.5 milimetre boyutlarında küçük toz parçacıklardır. Fannigler genellikle bütün yaprak çayları kadar iyi likör verebilirler. Fanning terimi Ortodoks ve CTC çaylarında kullanılır. Ortodoks çaylarına sınıftaki uç miktarını tanımlamak için Broken Orange Pekoe Fanning (BFOP) ve Golden Orange Pekoe Fanning (GOPF) terimleri eklenir.



D & PD: [/b]Çabuk demlenip tad ve koyuluğunu poşet maddesinden hızla geçirebildiği için normalde poşet çaylarda kullanılan, hem Ortodoks hem de CTC çay yapraklarının en küçük parça boyutudur. İzin verilen en düşük sınıf çay PD (Pekoe Dust-Pekoe Tozu) olarak bilinir. PF 'de olduğu gibi CTC metoduyla üretildiğinde PD, Orthodox metoduyla üretildiğinde(Dust) D olarak isimlendirilir. Literatürde bu büyüklük için 'Elemeden sonra kalan en küçük kırıkk parça' açıklaması yapılır ve bazen 'süprüntü' olarak anılır.

Yeşil ve Oolong çaylar[/b]

Yeşil ve oolong çayların sınıflandırılması biraz daha karmaşıktır ve daha az kalıplaşmıştır. Siyah çayın aksine, yeşil çay sınıfı ile kalite ve tad arasında doğru bir orantı vardır. Yeşil ve oolong çaylar çay çeşidine, üretim bölgesine ve toplanmaya göre fiyatlandırılırlar. Her ülke kendi yeşil çayını kendi komplike terminolojisiyle sınıflandırmaktadır.

Japon yeşil çayları, [/b]

Bölge, stil ve bardak kalitesine göre sınıflandırılmaktadır. Gnelde Extra, Choicest, Choice, Finest Fine, Good Medium, Medium, Good Common, Common, Nubs, Dust, Fanning olarak tanınırlar.

Çin yeşil çayları, [/b]

Yaprağın yaşına ve işlenmiş yaprağın stiline ve şekline göre sınıflandırılırlar. Bunlar Gunpowder, Imperial, Young Hyson , Hyson, Twankay, Hyson Skin veya Dust stillerinde üretilirler. Bu stil veya şekil kategorilerinin her biri farklı altsınıflar içerirler.

Hindistan yeşil çayları[/b]

Çin yeşil çaylarına benzer şekilde sınıflandırılırlar ve Fine Young Hyson, Young Hyson, Hyson No 1, Hyson, Soumee, Fannings ve Dust yaprak stillerinde üretilirler.

Pouchonglar Çin kokulu çaylarıdırlar ve bunlara Yasemin, Gardenya veya Yulan çiçekleriyle koku verilir. Yasemin çayı, çayın kalitesine ve kokulandırma işleminin etkinliğine göre sınıflandırılır. Yedi tane kalite standardı ve ayrıca üç tane ekstra kalite yasemin çayı üretilir.

Seylan yeşil çayları,[/b] Java yeşil çayları ve kokulu oolonglar gibi daha az bilinen ve kendi karmaşık sınıflandırma sistemlerine sahip çaylar da bulunmaktadır. Sınıfların bazıları onları daha da karmaşık yapan alt bölümlere sahiptirler. 3000 'den fazla çeşidi ve binlerce kombinasyonu ile her zevke uygun bir çay veya çay harmanı vardır. Çayın tam olarak zevkini çıkarabilmek için çayı uygun şekilde demlemek önemlidir. Her zaman soğuk şişelenmiş veya filtre suyla başlanmalıdır. Su kaynama noktasına kadar getirilmeli ve çeşidine, istenilen sertliğe göre çay 3-5 dakika demlenmelidir.

Kaynak: Gül KASAP - Gıda Mühendisi , Muammer DEMET - Zir. Yük. Müh.



Kaynak: Yemektarifleri