Soru ve Cevaplarıyla Osteoporoz
 

Soru ve Cevaplarıyla Osteoporoz1.Osteoporoz nedir?

Halk arasında "Kemik erimesi" diye tabir edilen bu hastalığın gerçek ve doğru ismi ‘Osteoporozdur. İskelet yapısının zayıfladığı, bozulduğu ilerleyici (Progressif) bir durumdur. Kemik kütlesi azalır ve kemik yapısı bozulur. Dolayısıyla kemiklerin kırılması kolaylaşır ve sıradan günlük hareketler sırasında kırılabilir bir hal alır. Hastalık ağrı yapmadan yıllarca sinsice ilerleyebilir, bu sırada kemik yapısındaki bozulma devam eder ve bir gün aniden hasta kendi durumundan bir kırık sahibi olduktan sonra haberdar olabilir. Bu nedenle kırık oluşumu beklenmeden tanınıp önlem alınması ve/veya tedavi edilmesi gerekli bir durumdur. Hem kadınları, hem erkekleri ilgilendiren önemli bir sağlık sorunudur. Osteoporoza bağlı kalça kırıkları –cerrahi müdahale ve hospitalizasyon gerektirir- ve omurga kırıkları meydana gelir –boy kısalır, duruş (postür) bozulur. Uzun süreli veya kalıcı sakatlığa, düşük olmayan oranda yaşamın yitimine yol açabilen, hareketleri kısıtlayan, psikolojik boyutları olan, yaşam kitlesini olumsuz etkileyen, maliyeti yüksek bir durumdur.

Tanım: Osteoporoz, düşük kemik kütlesi ve kemik dokusunun miktoyapısının bozulması sonucu kemik kırılganlığının ve kırık olasılığının artması ile karakterize sistemik bir iskelet hastalığıdır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), DEXA (DEXA: Dual Enerji X-Ray Absorbsiyometre, ostreopoz tanısı koymakta kullanılan bir yöntem) kullanılarak elde edilen değerlere ve kırık olup olmamasına göre osteoporozu tanımlamaktadır. Postmenopozal kadınlarda; kemik mineral yoğunluğu genç-sağlıklı populasyon ortalamasının:

-1 SD (Standart Sapma)ya kadar olanları "normal"

-1 ila 2,5 SD Arasındakiler "Osteopenik"

-2,5 SD altında olup kırık geçirenler ise "Yerleşmiş osteoporozlu" olarak yorumlanabilir.

Ayrıca kırık riskinin kolay ve güvenilir olarak belirlenmesi için T-Skor ve Z-Skor gibi istatistiksel kavramlar da gözönüne alınmalıdır.

T-Skor: Kemik kütlesinin genç erişkin referans populasyonunun ortalama doruk kemik kütlesi ile kıyaslanmasının standar sapma olarak tanımlanmasıdır (Daha yaygın kullanılır).

Z-Skor: Hastanın kemik kütlesinin yaş ve cinse göre referans değer ile kıyaslanarak standart sapma olarak tanımlanmasıdır.

2.Osteoporoz kaç şekilde ortaya çıkar?

Kemik dokusu; kalıtım, diyet, cinsiyet hormonları, fiziksel aktivite, yaşam tarzı, alışkanlıklar, bazı ilaçların kullanımı gibi çeşitli faktörlerden etkilenir.

Menopozla birlikte overler (yumurtalıklar) giderek daha az östrojen ürettikleri için kemik yoğunluğunu koruyup, sürdürmede önemli rolü olan östrojenin eksikliği kadınlarda özellikle trabeküler kemikte kayba neden olur ki buna Tip I Osteoporoz denir.