Sosyal Fobi
 

>



SOSYAL FOBİ





Sosyal

ortamlarda başkaları tarafından inceleme altında tutulduğu korkusu

performans gösterilmesi gereken durumlarda eleştirilme yada küçük düşme

korkusunun yaşanmasıdır.Ve kişi bu korkunun yaşanmasından kurtulamak

için bu tür sosyal ortamlara girmekten kaçınır. Kaçınma nedeniyle

kişinin sosyal, meslekî ya da aile yaşamı etkilenir.



Sosyal fobi iki farklı şekilde görülür.

Genel: Korkular hemen her durum için geçerlidir.

Özel:Yalnızca özel bazı durumlar için geçerlidir. (Başkalarının önünde imza atmak, yemek yemek vs gibi.)



Sosyal fobide Belirtiler[/b]



-Çarpıntı

-Titreme

-Terleme

-Kaslarda gerginlik

-Midederahatsızlık hissi

-Göğüste sıkıntı hissi

-Sıcak yada soğuk basması

-Başta ağırlık hissi -Başağrısı.



Bu

durumda kişi zaman içerisinde bu belirtilerle yaşamaya alışabilir.

Ancak hayatının değişik alanlarını kısıtlamaya başlayan belitiler bir

gün iş güç yapmayı da engellemeye başlarsa işi için tedavisi şart bir

durum haline gelir.Yaşanan bu belirtiler kişide derin bir korku ve

heyecan hali lie birlikte görülür.

Korkulan

durumlardan kaçıma davranışı genellikle çok belirgindir.Ve bazen tam

bir sosyal yanlızlıkla sonuçlanabilir. Korkulan durumlarda kaçınmak

için olmadık şeyler yaparlar. Bir seminer vermesi gereken kişinin

seminer iptal olsun diye ayağının kırılmasına bile sevineceğini

söylemesi hatta bunun için dua ettiğini söylemesi olayın ne kadar

sıkıntı verici olduğunu anlatmak için yeterlidir.

Sosyal fobisi olanlar genelde aşağıdaki durumlarda sosyal fobi belirtilerini yoğun olarak yaşarlar.



-Topluluk önünde konuşmak.

-Bir işle uğraşırken seyredilmek.

-Başkalarının önünde yemek yemek-içmek.

-Otorite konumundaki kişilerle temas etmek.

-Misafir kabul etmek.

-Başkaları ile tartışmak.

-Toplulukta telefonla konuşmak.

-Tanımadığı kişilerin gözlerinin içine bakmak.

-İlgi odağı olmak.

-Başkalarının önünde yazı yazmak.







Sosyal fobi belirtilerini bazen kişi kaygı belirtilerinden birisiymiş gibi düşünebilir.



Korkulan

durumdan kaçma davranışı genellikle çok belirgindir. Tam bir sosyal

yanlızlığa yol açabilir. Başlangıç yaşı sosyal fobide çok erkendir.

Hastaların % 40’ında başlangıç yaşı 10’un altındadır. Hastaların

%95’inde ise başlangıç 20’nin altındadır. Okul fobisi olan çocukların

%40’ında ise sosyal fobi olduğu belirtilmektedir.



Sosyal

fobinin başlama yaşının erken olması ciddi sorunlar doğurur. Okul

başarısı etkilenir. Bazıları okulu bırakmak zorunda kalır. Yine bir çok

psikiyatrik rahatsızlığın ortaya çıkmasına da yol açabilir.Bunların

içinde en önemlisi depresyon, alkol bağımlılığı ve ilaç bağımlılığıdır.

Özellikle batılı ülkelerde yapılan çalışmalarda sosyal fobide alkol

kullanımı normal toplum bireylerine oranla 2,5 kat daha yüksek

bulunmuştur. Bu da alkolün superegoyu baskılaması daha rahat davranmayı

sağlaması ile açıklanabilir ki bu durumda zamanla alkol bağımlılığı

riskini artırmaktadır. Alkolikler arasında yapılan bir çalışmada sosyal

fobi görülme sıklığının normale oranla 9 kat fazla olduğu tespit

edilmiştir. İntihar düşünceleri ve girişimleri sosyal fobide yaşanan

sıkıntıya bağlı olarak sık görülmekle birlikte sosyal fobiye başka

psikiyatrik rahatsızlıklar ilave olduğunda daha da artmaktadır.

Dolayısıyla sosyal fobi bir an önce tanınmalı ve tedavi edilmelidir. Sosyal fobisi olanlar genel nüfusa oranla şu farkları gösterirler:



- Yanlız yaşama oranları yüksektir.

-Eğitim

seviyeleri düşüktür. Özellikle çok erken başlangıçlılarda okul fobisi

gibi olur ve başarı düşük olduğu için eğitimlerini sürdüremezler.

-Genlellikle

ekonomik açıdan bağımlıdırlar yada fobileri dolayısıyla gerçek

performanslarını gösteremedikleri için hakettikleri başarıyı gösteremez

ve ekonomik anlamda olmaları gereken yerin çok altında yer alırlar.

-Başka psikiyatrik problemleri vardır.

-Sosyal açıdan toplumdan yalıtılmış bir durumdadırlar.

-Zaman zaman yaşadıkları sıkıntılar rı düşündürebilir. Sosyal fobinin çocuklardaki görünümü

Çocuklar

tanıdık olmadıkları ortamlarda aşırı ürkek, sessiz, hareketsiz, utangaç

bir tavır sergileyebilirler. Bazen de böyle bir durumda ağlama,

anne-babaya yapışırcasına sarılma, onlara dokunma, yanlarından

ayrılamama, huysuzca davranışlar içine girebilirler. Toplulukla oynanan

oyunlara katılmaz, uzaktan bakmakla yetinir hatta bir köşeye sinip,

kendilerini gizleyerek olanları izlerler. Oyunlara katılsalar bile

diğerlerinin sözleri doğrultusunda ve önemli roller almadan hareket

eder , oyun kuruculuk yapamazlar. Oynanan oyunlarda geri planda

kalırlar. Okula gitmek istemeyip, türlü yakınmalarla evde kalmak

isterler. Çocukluk

öykülerinde utangaçlıkları olan, sosyal açıdan baskılanmış yaşantıları

olanlarda görüldüğü gözlenmiştir. Arkadaşları ya da büyüklerince küçük

düşürülme ya da çok üzücü, gerilimli bir olayı izleyerek de

gelişebildiği saptanmıştır. Kişi bu tür üzücü deneyimlerle

karşılaştıkça sosyal fobiyi geliştirebilir. Bazı kişilerde de varolan

bazı sosyal beceri eksiklikçikleri bu türden olumsuz eleştirilere yol

açıp, ilerleyen dönemde sosyal fobiye yol açabilir. Kişinin yetiştiği

çevreden aldığı eğitim ve göreneklerle, hissettiği gerilimi katalize

ediş sekli önemlidir. Bazı kişilerde az miktardaki gerilim kişiyi daha

çok bir aktiviteye yöneltip, kamcılarken, yeterli güven ilişkisinin

kurulmadığı , düşünce ve hareket serbestisinin verilmediği ailelerde bu

durum geri çekilmeye ve aktivitelerde bozulmaya yol acar. Yapılan

araştırmalara göre sosyal fobik davranışların sinir sisteminin dopamin

ve serotonin sistemleri ile de ilişkili olduğu görülmüştür.



Bir

araştırmaya göre sosyal fobik kişiler ailelerini daha az ihtimam

gösteren, daha reddedici ve anormal derecede fazla koruyucu, kollayıcı

olarak algıladıklarını belirtmişlerdir.

Bu

kişilerinbirinci derece yakınlarında toplum ortalamasına göreüç kat

daha çok sosyal fobiye rastlanmıştır. Ayrıca yakın akrabalarda majör

depresyona da daha fazla rastlanmıştır.