Yaralanmalarda ilkyardım
 

YARALANMALAR







Çeşitli nedenlerle vücut

dokularının bütünlüğünün bozulması ya da bir kısmının kaybına yara denir. Deri

altına ulaşan kesikler büyük sinir, kiriş ve damarları keserek kopmalarına,

yoğun kanamalara sebep olabilir. Kesici aletlerin sebep olduğu yaraların oluş

biçimi ve anatomik olarak gösterdiği özellikler yara zemininin rahatça

görülmesine olanak verir. Delici yaralarda ise yaranın eni ve boyu çok

küçüktür. Bu tür yaralar bazen ince-uzun kesici aletler, bazen sivri dal ve çubuklar

bazen de ateşli silahlar yol açar. Bıçak, şiş, sivri cam gibi nesnelerle

meydana gelen yaralanmalarda isabet alan yere göre hani organın ne derece

yaralandığını kestirme son derece zordur.



Yaralar iki şekilde görülebilir:

a. Açık yaralar



b. Kapalı yaralar



Açık yaralar :



Deri yüzeyinde görülebilen yaralara açık yaralar denir.







— Sıyrık şeklindeki yaralar.



— Kesik şeklindeki yaralar.



— Delici yaralar.



— Ezici yara.



— Yırtılma şeklindeki yaralar.



— Ateşli silah yaraları



— Isırma yaraları.



— Yanık yaraları.



Kapalı yaralar :



Deri yüzeyinden görülmeyen, deri altı derin doku yaralanmalarına kapalı yara

denir.



— Hematom



— Ekimoz



— Bül



YARALANMALARDA İLKYARDIM

:



Yapılması gerekenler :



— Fışkıran tarzda kanayan kesiklerde hemen hastaneye gidin. Hastaneye ulaşana

kadar, yaranın üstüne temiz bir bez ile bastırmaya devam edin.



— Yaralıyı emniyetli bir yere alarak oturtunuz veya yatırınız.



— Varsa önce kanamayı durdurunuz.



— Ellerinizi sabunlu su ile yıkayınız.



— Yara üzerindeki varsa giysileri dikiş yerinden sökünüz veya kesiniz.



— Yara çevresinde – varsa - kılları temizleyiniz.



— Yara üzerine pansuman koyduktan sonra yaranın etrafını sabunlu su ile

temizleyiniz ve yaraya değmeyecek şekilde tentürdiyot sürünüz.



— Yara kirli ise pansumanı kaldırıp, yarayı merkezden, dış çevreye doğru ılık

sabunlu su ile yıkayınız.



— Yara üzerine pansuman koyup, sargı bezi ile sarınız.



— Yaralı kısmın altına kalın karton v.b. koyup sararak tesbit ediniz,

dinlendiriniz.



— Ağrıyı, şişliği ve morluğu önlemek için o bölgeye havluya sarılı buz koyunuz.





— Yara içinde batık cisimler varsa, simitçik yapıp koyunuz ve sargı bezi ile

sarınız.



— Yaralı extremite (kol, bacak, parmak vb.) yukarı kaldırılmalıdır.



— Damarları açan kesikleri için bir turnike uygulayın.



— Delici yaralanmalarda, batarak vücutta kırılmış delici cisimleri yerinde

bırakarak bir bandajla bölgeyi sargılayın ve doktora başvurun.



— Delici göğüs yaralanmalarında göğüs kafesindeki deliği bantlarla hava ile

irtibat etmesin diye kapatın ve acilen hastayı hastaneye ulaştırın.



Yapılmaması gerekenler :



— Yara üzerine tentürdiyot ve benzen antiseptik sürmeyiniz.



— Kesilen yeri kesinlikle tütün, makine yağı, solvent gibi maddeler sürmeyin.



— Yara üzerine, yara tozu, pudra, merhem, kül, tütün v.b. şeyler koymayınız.



— Kesilen yeri mikrop bulaştıracak bir yere değdirmeyin.



— Yara üzerine pamuk koymayınız.



— Yaraya ve pansuman malzemesine el sürmeyiniz.



— Sıcak kompres uygulamayın.



— Yaraya batan cismi çıkartmaya çalışmayın, bölgeyi kalın bir bandajla sarın.



— Kesik kısmı vücudun aşağısına doğru sarkıtmayın.











PARMAK VE KÜÇÜK ORGAN

KOPMALARINDA YAPILMASI GEREKENLER :



— Kanayan bölgeye baskı

yaparak kanamayı kontrol altına alın.



— Kopan organı plastik bir torbaya koyun.



— Bu torbayı içi buz dolu bir kaba koyun ve acilen hastaneye baş vurun.



— Hastaneye ulaşana kadar kanayan bölgeye baskı uygulamaya devam edin.



KAFA YARALANMALARINDA

İLKYARDIM :



Çeşitli nedenlerle ve

değişik derecelerde kafa yaralanmaları olmaktadır.



Beyin Sarsıntısı: Başa gelen darbe ile beyin sarsıntısı olur.



Değişik derecelerde şuur kaybı olabilir.



Basit bir kusmadan sonra şuur kaybı geçebildiği gibi beyin kanaması nedeniyle

ölebilir.



— Kafadaki saçlı deri

kesilmişse; damarları çok olduğundan fazla kanar. Eğer yarayı zor görüyorsanız,

yaranın 5 cm. etrafındaki saçları makasla tıraş ediniz.



— Yara üzerine temiz bir mendil ya da varsa pansuman koyup üzerinden yara

kenarına elle bastırınız.



— Gerekirse o bölgeye giden atardamar üzerine basınç yaparak kanamayı

durdurunuz.



— Yaranın temizlenmesi ve dikilmesi gerekir, hastaneye gönderiniz.



Başa gelen darbe ile

burun ya da kulaktan kan ya da berrak su gibi beyin, omurilik sıvısı geliyorsa

bu çoğu kez kafa tabanındaki bir kırığın habercisidir. Kulak zarı yırtılmış

olabilir.



— Yaralıyı akıntının

geldiği yer üzerine yan olarak yatırınız. Akıntının geldiği kısma, temiz

mikropsuz pansuman, yoksa mendil koyunuz.



— Kesinlikle burun ve kulağa pamuk tıkamayınız. Kafa içindeki basıncı

arttırarak zarar vermiş olursunuz.



— Hemen hastaneye gönderiniz.



— Eğer doktor ya da hastaneye gönderme çeşitli nedenlerden olamıyorsa ve çok

gecikecekse o zaman yukarıda belirtilen önlemlere devam ediniz. 2-3 gün bolca

gelen akıntı ortalama 10 günde durabilir.



— Burundan beyin omurilik sıvısı geliyorsa hastayı yarı oturur duruma

getiriniz.



— Yaralıya burundan kuvvetlice hava vermemesini söyleyiniz. Aksi durumda

mikropların burundan kafa içine geçmesine ve kafa içi basıncının artmasına yol

açabilirsiniz.



— Solunum yollarını açınız. Gerekirse ağızdan ağıza yapay solunum yapınız.



— Şuursuz ise öne meyilli olarak yanına yatırınız. Aksi durumda sırt üzeri düz

olarak yatırınız.



— Taşıma sırasında daha

fazla yaralanmamasına, sarsılmamasına özen gösteriniz.



— Şoku önlemek için gerekli önlemleri alınız.



— Yarasını sarınız. Kanaması varsa durdurunuz.



— Yaralı pek etkilenmemişse doktora gitmek istemiyorsa yalnız bırakmayınız.

İkna etmeye çalışınız. Kafa içi kanama tehlikesi nedeniyle ilk 24 saat kontrol

altında tutunuz. Şuurunda değişiklik olabilir. Hatta ölebilir. Eğer nabız

yavaşlarsa kafa içi kanama nedeniyle kafa içi basıncın arttığı belirtisidir.



— Kafa yaralanmalarından sonra geç olarak kafa içinde kanama olabileceğini

unutmayınız. Yaralanmadan 1-3 ay sonra genel cerrahı uzmanına, beyin cerrahına

veya sinir hastalıkları uzmanına muayene olunuz. Başa gelen darbe sonucunda

kafa kemiklerinde çizgi şeklinde kırık olabildiği gibi bazen beyine doğru çökme

şeklinde de kırık olabilir. Elinizle saçlı deriyi muayene ederken o kısmında

bir çöküklük olduğunu saptayabilirsiniz.



Bazen kırık yerine, kafa

derisi altında şişlik yapacak derecede çok kan birikmesi olabilir.



— Hastayı sırt üzeri

yatırınız. Sarsmadan muayene ediniz.



— Şişlik üzerine buz uygulayınız.



— Hemen hastaneye gönderiniz.