Doğum kontrol yöntemlerinin geleceği
 

Dünya üzerinde her yıl milyonlarca kadın istenmeyen ya da

plansız hamileliklerle karşı karşıya kalmaktadır. Bu

hamileliklerin küçük bir kısmı doğum ile sonuçlanırken

çok büyük bir kısmında gebelik sonlandırılmaktadır.

İstenmeyen gebeliklerin sonlandırılması hem maddi açıdan

ekonomiye büyük bir yük oluşturmakta hem de komplikasyon

riski nedeni ile özellikle geri kalmış ya da gelişmekte olan

ülkelerde istenmeyen sağlık problemlerine neden

olabilmektedir. İstenmeyen gebeliklerin önlenmesi hem kolay hem

de ucuz bir yoldur. Tüm dünyada pekçok araştırmacı yeni

doğum kontrol yöntemleri geliştirme konusunda büyük bir efor

sarfetmektedir.



İdeal bir doğum kontrol yöntemi kullanıcıdan bağımsız

olarak hem yüksek etkinliğe sahip olmalı hem de güvenilir ya

da bir başka deyişle yan etki görülme riski düşük

olmalıdır. Bundan yaklaşık 40 yıl önce doğum kontrol

hapının kullanıma girmesi kendi alanında devrim

yaratmıştır. Kadınlık hormonlarının belirli dozlarda

kullanılması ile gebeliğin önlendiğinin fark edilmesi ve bu

hormonların ağızdan hap şeklinde alındığında etkisini

kaybetmeyecek formlarda üretilebilmeleri, üstelik kadın

sağlığı açısından zannedilenin aksine pekçok yararlı

etkilerinin bulunması bu ilaçların tüm dünyada en fazla

tercih edilen doğum kontrol yöntemlerinin başlarında yer

almalarını sağlamıştır.



Geçen zaman içinde daha az hormon kullanarak benzer etkinin

elde edilebilmesi ile modern düşük dozlu doğum kontrol

hapları piyasaya sürülmüştür. Ancak doğum kontrol

haplarının hergün alınmak zorunda olması, unutulduğunda

etkinliğinin azalması nedeni ile aynı hormonları farklı

yollardan vererek, kullanıcı açısından daha az zahmetli

yöntemler geliştirilmiştir. Bir süredir ülkemizde de

kullanılan aylık iğneler buna bir örnek oluşturmaktadır.

Ülkemizde henüz bulunmayan ancak dünyanın diğer ülkelerinde

kullanılan değişik yöntemler de mevcuttur.



Vajinal halka



Vajinaya yerleştirilen ve hormon salgılayan halkalar uzun

zamandan beri yurtdışında kullanılmaktadır. Sadece

progesteron hormonu içeren bu halkalar bir kez vajinaya

yerleştirildiğinde 3-6 ay kadar yerinde kalmakta ve sürekli

olarak belirli dozda hormon salarak temel olarak yumurtlamayı

engelleyerek istenmeyen gebeliklerin önüne geçmektedir.Ancak

sadece progesteron içeren yöntemler ile görülen adet

düzensizlikleri, ve kombine olarak adlandırılan hem östrojen

hem de progesteron içeren yöntemlere göre etkinliklerinin daha

düşük olması nedeni ile yaygın kullanım alanı

bulamamışlardır. Geçtiğimiz yıllarda kullanıma sunulan

yeni tür vajinal halkalar ise hem östrojen hem de progesteron

hormonu içermektedir. Halka vajnaya yerleştirildikten sonra 3

hafta vajinada kalmakta ve daha sonra çıkartılarak 1 hafta ara

verilmektedir. Bu bir haftalık sürede adet görülmektedir.

Halkanın vajinada olması kişiye bir rahatsızlık

vermemektedir. Yöntemin başarısı %99.3 olarak

bildirilmektedir. Halka kullanımına son verilipyeni bir halka

yerleştirilmediğinde yumurtlama ve üreme yeteneği aynı ay

geri dönmektedir



Doğum kontrol flasteri



Hem östrojen hem de progesteron hormonu kullanan bir başka

yöntem ise doğum kontrol flasterdir. Geçtiğimiz yıl ABD'de

onay alan bu yöntemde hormon salgılayan flaster kadının kol,

kalça, bacak gibi memeden uzak bir bölgesine

yapıştırılmakta 7 gün süreyle burada tutulmaktadır. Üç

hafta süreyle her hafta flaster değiştirilmekte ve daha sonra

1 hafta ara verilerek adet görülmektedir. Sistemin

koruyuculuğu %98.8 civarındadır. Flaster banyo yapmak, saunaya

girmek ya da yüzmek gibi faktörlerden etkilenmemektedir.Öte

yandan vücut ağırlığı ile etkinlik arasındaki ilişki

henüz açıklığa kavuşturulamamıştır.



Hormon salgılayan spiral



Nispeten yeni sayılabilecek bir başka yöntem de hormon

salgılayan spiraldir. Son birkaç yıldır ülkemizde de bulunan

bu yöntemde alet geleneksel spirallerde olduğu gibi rahim

içine yerleştirilmekte ve sürekli olarak sabit dozda

progesteron hormonu salgılamaktadır. Yöntemin başarısı

%99.8 civarındadır. Sadece istenmeyen gebeliklerin önlenmesi

değil örneğin adet kanamalarının fazla olması gibi

jinekolojik sorunlarda da tedavi amacıyla da

kullanılabilmektedir. Sitem en az 5 yıl süreyle eynı etkiyi

gösterebilmektedir. Hormon salgılayan spiralin en önemli

dezavantajı özelllikle kullanımın ilk 3-6 ayında görülen

düzensiz kanamalardır.



Doğum kontrol çubukları



Cilt altına yerleştirilen ve 5 yıl boyunca koruma sağlayan

çubuklar uzun yıllardır ülkemiz de dahil olmak üzere tüm

dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır. Daha yeni olan ve

ülkemizde de birkaç ay önce piyasaya çıkan yeni çubuk ise 3

yıl boyunca koruma sağlamaktadır. Progesteron hormonu içeren

ince bir çubuk kadının kolunda cilt altına yerleştirilerek

kullanılmaktadır. Yöntemin koruyuculuğu % 99 civarındadır.

Kullanıcıdan bağımsız olarak etkinliğinin yüksek olması,

yerleştirildiği ilk günden itibaren etkisinin başlaması ve

çıkartılmasından 1 hafta sonra doğurganlığın geri

dönmesi ve uzun süreli bir yöntem olması en önemli

avantajıdır. Öte yandan sadece özel eğitim almış hekimler

tarafından küçük bir müdahale ile takılması ve yine

cerrahi olarak çıkarılması ile özellikle kullanımın ilk

aylarında görülebilen adet düzensizlikleri dezavantaj olarak

karşımıza çıkmaktadır.



Gelecek



Son zamanlarda yapılan çalışmalar daa rahat ve kolay

yöntemlerin geliştirilmesi üzerine yoğunlaşmıştır. Üç

ay boyunca sürekli kullanılan ve yüksek etkinlik ile birlikte

kadınların yılda sadece 4 kez adet görmelerini sağlayan yeni

bir doğum kontrol hapının denemeleri son aşamaya gelmiştir.

Bu ilacın içinde bulunduğumuz yılın son dönemlerinde ABD'de

piyasaya girmesi beklenmektedir.



Konu doğum kontrolü olduğunda yöntemlerin hemen hepsi

kadınların kullanımına yönelik olmaktadır. Erkeklerin

kullandığı yöntemler prezervatif ve geri çekme ile

sınırlıdır. Kanalların bağlatılması ise ne yazık ki arzu

edilen düzeyde tercih edilmemektedir. İstenmeyen gebeliklerin

önüne geçimesinde erkeklerin kullanabileceği yöntemlerin bu

derecede kısıtlı olması neredeyse tüm sorumluluğun

kadının üzerine yüklenmesine neden olmaktadır. Neredeyse

tüm kadınların hayali olan erkeklerin kullandığı doğum

kontrol hapları ise ne yazık ki bu güne kadar

üretilememiştir. Ancak bu konudaki çalışmalar hızla devam

etmektedir. Sperm üretimini durdurarak gebeliği engelleyen

erkek doğum kontrol hapının 2005 yılında piyasaya çıkması

beklenmektedir.



Üzerinde araştırmaların devam ettiği bir başka yöntem

de cilt altına yerleştirilen ve uzun süreli koruma

sağladıktan sonra çıkartılmasına gerek kalmadan

kendiliğinden eriyen implantlardır.



Kullanılacak doğum kontrol yöntemine karar verirken akılda

tutulması gereken son derece önemli bir nokta vardır:

Prezervatif dışında, yukarıdakiler de dahil olmak üzere

hiçbir yöntem cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı

koruma sağlamaz. Risk altındaki kişiler bu konuya azami dikkat

göstermelidirler.





























































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu