Hamilelik ve vejeteryanizm
 

Vejeteryan diet denildiğinde hayvansal gıdaların dahil

olmadığı bir beslenme şekli anlaşılır. Son zamanlarda

bazı çevrelerde giderek popülerite kazanan bu beslenme

tarzını benimseyen kadınlar hamilelikleri süresince de buna

devam etmeyi isterler. Ancak vejeteryan beslenme şeklinin

hamilelikteki etkileri konusunda çeşitli görüşler vardır.

Genel kanı bilinçli şekilde ve uygun kombinasyonlar ile

uygulandığında hamilelik açısından çok büyük bir risk

oluşturmayacağıdır.



Vejeteryanizm nedir?



İnsan biyolojik olarak etobur mu yoksa otobur mudur? sorusu

vejeteryanlar ve karşıtları arasında sıkça tartışılan

bir konudur. Biyolojik olarak insan etoburlara pek

benzememektedir, öte yandan modern sayılabilecek insanın

ortaya çıkışından beri dietinde et ve hayvansal ürünlerin

olduğu da bilinmektedir. İnsan sindirim sistemi otoburlara da

benzememektedir. Bu nedenle insan omnivaröz yani hem etobur hem

de otobur olarak kabul edilmektedir. Aslında etobur olarak

bilinen pekçok hayvanın da dönem dönem bitkileri yediği

bilinen bir gerçektir. Öte yandan otobur hayvanların hayvansal

gıda tükettiği pek görülmemiştir.



Vejeteryan sözcüğü ilk kez 1847 yılında İngiltere'de

Joseph Brotherton tarafından kullanılmıştır. Genel kanının

aksine İngilizce'de sebze anlamına gelen "vegetable"

sözcüğünden gelmez. Vejeteryan sözcüğünün kökeni

Latince taze ve hayat dolu anlamına gelen "vegatus"

sözcüğünden gelmektedir.



1847 yılından önce et yemeyen kişiler bilinen en eski

vejeteryan olan antik Yunan bilim adamı Pisagor'a ithafen

Pisagorian olarak tanımlanmaktaydı.



Tanımlar



Vejeteryanlık içinde pekçok alt grubu barındıran bir

tarzdır. Hayvansal gıda yememe eğilimi ne kadar katı ise

potansiyel sağlık riskleri de o derece yükseketir.





Semi-vejeteryan: Dietinde hayvansal

gıda olarak sadece balık, kümes hayvanları, yumurta

ve mandıra ürünleri bulunur.

Lakto-ovo vejeteryan: Sadece mandıra

ürünleri ve yumurta bulunur.

Lakto vejeteryan : Sadece mandıra

ürünleri bulunur

Ovo vejeteryan : Sadece yumurta bulunur.

Vejan : Katı vejeteryan: Sadece

bitkisel gıdalarla beslenir. Her türlü hayvansal gıda

reddedilir.

Pescetarian : Sadece balık bulunur

Frutarian: Vejan ile aynıdır ancak

sadece bitkilerin öldürülmesini gerektirmeyen

besinleri yer. Örneğin elma bitkiyi öldürmeden

koparılabilir ama örneğin havuç yenemez.





Neden vejeteryan olunur?



Bunun pekçok değişik nedeni vardır. En sık karşılaşılan

neden basitçe kişinin et sevmemesidir. Et yağlı ve sindirimi

zor bir besin maddesidir. Özellikle kırmızı etin sağlık

açısından zararlı olabileceği bilinmektedir.Bu nedenle bazı

kişiler et yememeyi tercih ederler.



Vejeteryanlığın altında yatan temel neden ise

filozofiktir. Başka bir canlının hayatına son verme fikri

vejeteryanlara korkunç gelmekte ve bu nedenle başka bir

canlının öldürülmesinden duydukları rahatsızlık nedeni

ile vejeteryan olmaktadırlar. Bunun en üç örneği

frutarianizmdir.



Bir diğer neden ise dini inançlardır.Bu özellikle uzak

doğu dinlerinde belirgindir. Eski dönemlerde hayvanın sütü

ile uzun süre büyük insan popülasyonlarının beslenebilmesi

ve kısa süreli beslenme sağlayan eti nedeni ile bu

kaynakların tükenmesi korkusu bu alışkanlığın temelidir.



Hamilelik ve vejeteryan diet



Hamilelik enerji ve protein başta olmak üzere vücudun besin

gereksinimlerinin arttığı bir dönemdir. Hamilelikte

vejeteryan beslenme şeklinin hem olumlu hem de olumsuz etkileri

vardır. En önemli olumlu etkisi bu tür beslenme şeklinin

yüksek oranda fiber (lif) içermesidir. Yüksek lif kabızlık

başta olmak üzere hamilelikte sık karşılaşılan bazı

sindirim sistemi sorunlarının daha hafif seyretmesini sağlar.

Vejeteryan beslenme şekli daha az kalori ve yağ içerdiği

için kilo kontrolü daha kolay olur.



Protein



Proteinler tüm organizmaların temel yapıtaşlarından biridir.

Proteinler amino asit adı verilen birimlerden oluşur. Doğada

20 tür aminoasit vardır. Bunlardan bir kısmı vücutta

üretilebilirken esansiyel amino asitler adı verilen diğerleri

üretilemez ve dışarıdan alınması gerekir. Hayvansal

proteinler tüm amino asitleri içerdikleri için "tam

proteinler" olarak adandırılırken bitkisel proteinler

"tam olmayan" proteinlerdir. Bunun tek istisnası

soyadır. Ancak 2000 yılında yapılan bir araştırma soya

ağrılıklı vejeteryan beslenen kadınların erkek bebeklerinde

hipospadias adı verilen ve idrar yapılan deliğin penis ucunda

değil de yanlarda olduğu bir anomalinin 5 kat fazla

görüldüğünü ortaya koymuştur.



Yeterli protein almak için et yemek şart değildir. Süt ve

süt ürünleri ile yumurta tüketilmesi gerekli olan proteinleri

sağlar.



Demir



Demir hamilelikte gereksinimi artan temel minerallerden biridir.

Demirin ana kaynağı et, balık ve kümes hayvanlarıdır. Bunun

yanısıra bazı sebzeler de demir içerir ancak bunlarda bulunan

demir fomunun emilimi düşük olduğundan biyoyararlılığı

son derece düşüktür.



Kalsiyum



Hamilelikte kritik öneme sahip minerallerden bir diğeri de

kalsiyumdur. Bebeğin kemik ve diş gelişimi için gereklidir.

Kalsiyum temel olarak süt ve süt ürünlerinden alınır. Lakto

ovo vejeteryanların hamilelikteki kalsiyum alımı dietlerinde

et bulunduranlara yakındır.



D Vitamini



Bu vitamin kalsiyumun emilimi için gereklidir. Vücutta

güneş ışığı yardımıyla üretilir. Pekçok süt ürüni D

vatimini ile zenginleştirilmiştir.



Folik asit



Vejeteryan beslenme şeklinin hamilelikteki önemli

yararlarından birisi de yüksek oranda folik asit içermesidir.

Folik asit bebeğin sinir sistemi gelişimi açısından son

derece önemlidir. Pekçok yeşil sebze yüksek miktarlarda folik

asit içerir.



B12 vitamini



Bu vitamin hücre bölünmesi ve protein sentezi için

gereklidir. Bitkilerde bulunmaz sadece hayvanlarda vardır.

Yumurta ve süt ile yeterli miktarlarda alınabilir.



Çinko



Çinko eksikliğinin doğumda komplikasyonlarının

olasılığını arttırdığı bilinmeketedir. Yapılan bazı

çalışmalarda vejeteryan hamilelerde çinko düzeylerinin daha

düşük olduğu gösterilmiştir. Bitkisel kökenli besin

maddelerinde de bulunmakla birlikte hayvansal gıdalardaki çinko

daha etkili şekilde emilmektedir.



Sonuç



Vejeteryanlik dikatli planlandığı taktirde hamile bir kadın

ve bebeği için yüksek risk taşımaz. Ancak burada

vejeteryanlığın alt grupları oldukça önem kazanmaktadır.

Organizmanın sağlıklı işleyebilmesi için hayvansal kökenli

besin maddelerine de gerek vardır. Vejan ya da frutarian

beslenme şekli insanlar için uygun olmadığı gibi hamilelerin

de kesinlikle kaçınması gereken bir alışkanlıktır. Lakto

ovo vejeteryanizm ya da semi vejeteryanizm beraberinde

dışarıdan verilen vitamin ve mineraller ile hamilelikte devam

ettirilebilir.



[/b]











Bu yazı ilginizi çektiyse aşağıdaki

yazıları da okumanızı öneririm













Hamilelikte

beslenme

Folik Asit



















Geri































































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu