Göbek kordonu
 

Göbek kordonu ya da bilimsel adı ile

umbilikal kordon bebek ile plasenta

arasında uzanan, ortasından kan damarları geçen hortum

benzeri bir yapıdır. Kordon anne karnındaki gelişimi

süresince bebeğin yaşam destek hattıdır. Göbek kordonu

olmadan bebek canlılığını devam ettiremez. Gereksinim

duyduğu besin maddeleri ve oksijen göbek kordonu ile bebeğe

ulaşır. Benzer şekilde atık maddeler de yine bu yaşam destek

hattı ile bebeğin vücudundan uzaklaştırılır.



Göbek kordonu dalgıçlar ile tekne arasındaki bağlantıyı

sağlayan hortuma benzetilebilir. Bağlantıdaki akım

azaldığında hortumun diğer ucundaki birey, dalgıç ya da

bebek tehlike altına girer. Doğanın koruma mekanizmaları

insanların hayal gücünden daha karmaşıktır ve çoğu zaman

işi şansa bırakmaz. Bu nedenle dalgıç ile

karşılaştırıldığında bebeği koruyan pek çok faktör

vardır.



Göbek kordonunun amacı plasenta ile bebek arasındaki

alışverişi sağlayan damarları dış etkilere karşı

korumaktır. Kordon bu görevi çoğu zaman mükemmel bir

şekilde başarır. Bu damarlardaki kan akımın bozulması

bebeği ciddi tehlike içine sokar.



Göbek kordonunun gelişimi



Göbek kordonu yeni bir canlı gelişiminin çok erken

dönemlerinde oluşmaya başlar.Rahim içi yaşamın beşinci

haftasında umbilikal halka adı verilen oluşum içinde iki

umbilikal arter (atardamar) ve bir umbilikal ven (toplardamar)

bulunur. Bebeğin sindirim sistemi önce gövdesi dışında

gelişmeye başlar ve 12-13. hafta civarında göbek kordonu

içinden karın içine geçer. Daha sonra karın duvarı

kapanır. Zamanında doğmuş bir bebeğin göbek kordonu

özellikle bebeğe yakın ucu incelendiğinde bu oluşumlara ait

kalıntılar da görülebilir.



Göbek kordonunun yapısı



Göbek kordonunun görevi plasenta ve bebek arasındaki

damarların korunmasıdır. Kordon içerisinde 2 umbilikal arter

ve 1 umbilikal ven olmak üzere toplam 3 adet damar bulunur. Bu

damarlar Wharton Jeli adı verilen jöle kıvamında bir madde

tarafından çevrelenmiştir. Bu jel son derece kritik bir

yapıya sahiptir ve çok önemli bir fonksiyonu vardır: yastık

görevi görmek. Tıpkı şekilden şekile sokulduğunda hemen

eski halini alan poliüretan yastıklar gibi Wharton jeli de

göbek kordonunun kıvrılması ve kırılmasını engeller. Bu

özel yapı sayesinde göbek kordonunda gerçek bir düğüm olsa

bile kordon tam anlamıyla sıkışamaz. Düğümün iki ucundaki

kuvvet ortadan kalktığı anda düğüm hemen gevşer. Bu

özellik içindeki damarların korunması açısından mükemmel

fonskiyon görür.



Kordon içindeki 2 arter bebeğin dolaşımındaki

karbondioksit ve diğer atıkları plasentaya taşırken tek bir

tane olan vendeki akım plasentadan bebeğe doğrudur ve oksijen

ile besin maddelerinden zengin kan taşır.

Kaynak: Dr. Mumcu