Hamilelik ve İyot
 

İyot vücudumuzun az miktarlarda gereksinim duyduğu metal

olmayan eser elementlerden birisidir. Tiroid hormonlarının

üretimi için gereklidir. İyot eksikliği tüm dünyada önemli

bir sağlık sorunudur. Ülkemizde ise özellikle Karadeniz

bölgesinde görülmektedir. İyot'un dünya üzerinde en fazla

bulunduğu bölüm okyanuslardır.



Fonksiyonları nelerdir?



İyot triiodothyronine (T3) ve thyroxine (T4)

adı verilen tiroid hormonlarının yapısında bulunan ana madde

olduğu için normal tiroid fonksiyonu için şart bir maddedir.

Tiroid bezi kandaki iyodu alarak hormonların yapımında

kullanır. Tiroid hormonları büyüme, gelişme, metabolizma ve

üreme fonksiyonları gibi pekçok fizyolojik olayın

düzenlenmesinde aktif rol alır.



Eksikliğinde ne olur?



İyot eksikliği tüm dünyada önlenebilir beyin hasarının en

önemli nedeni olarak kabul edilmektedir. Dünya Sağlık

Örgütüne göre 740 milyon insan iyot eksikliğine bağlı

hastalıkların pençesindedir. İyot eksikiliği başta zeka

geriliği olmak üzere hipotiroidi, guatr (tiroid bezinde

büyüme) ve değişik derecelerde büyüme, gelişme

bozukluklarına neden olur.



Gelişmekte olan bebekteki iyot eksiliğinin tek nedeni

annedeki iyot yetersizliğidir. Bu durumun en ileri formu

konjenital hipotiroidizmdir. Kretenizm adı da verilen bu durum

geri döüşü olmayan zeka geriliklerine neden olur. Kretenizmin

iki formu vardır:





Nörolojik form zeka ve fiziksel gerilik

ile birlikte sağırlık ile karakterizedir. Fetusun

kendi tiroid bezi aktif hale gelmeden önce annedeki iyot

yetmezliğine bağlı olarak gelişir.

Miksömatöz ya da hipotiroid

form ise zeka geriliği ve boy kısalığı ile

karakterizedir. İyot yetmezliğine ilaveten selenyum

yetersizliği de bu formun gelişiminde rol oynar.Tiroid

hormon üretimini olumsuz etkileyen ve guatrionjen adı

verilen maddelerin dietle fazla miktarda alınması da bu

tabloya neden olabilir.





Hamilelik ve emzirme dönemi vücudun iyot gereksiniminin

arttığı bir dönemdir. Bazı çalışmalar hamilelik

döneminde yeterli iyot alınmamasının düşük, ölü doğum,

ve bazı doğum anomalilerinin görülme sıklığını

arttırdığını göstermiştir.



Hamilelikte ne kadar iyot

almalısınız?



Amerikan Gıda ve Beslenme Dairesi günlük iyot ihtiyacını

2001 yılında yeniden hesaplamıştır. Buna göre günlük

önerilen iyot alımı





Hamilelerde 220 mikrogram/gün

Emzirenlerde 290 mikrogram/gün'dür





Bu dozlar Uluslararası İyot Eksiliği Kontrol Komitesi,

Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF'in önerileri ile aynıdır.



Deniz yosununun çok fazla tüketildiği

Japonya'da insanların günde 50.000-80.000 mikrogram gibi çok

yüksek düzeyde iyot aldığı ancak buna karşın zehirlenme

belirtilerinin görülmediği bilinmektedir.



Hamilelikte iyot

alınmalı mı?



Evet. Tüm dünyada konu ile ilgilenen hekimler hamile olan ya da

hamile kalmayı planlayan kadınların yüksek miktarda iyot

içeren maddeler tüketmelerini önermektedirler. Bu şekilde

önlenebilir zeka geriliğinin birinci sıradaki nedeni olan

konjenital hipotiroidizmin önüne geçilebilir.



Hamileliklerinde yeteri kadar iyot almayan

kadınların bebeklerinde konjenital hipotirodizm olmasa bile

düşük IQ düzeyleri görülebilmektedir.



Bununa birlikte genelde normal gıda ile alınan

iyot yeterli olduğundan dışarıdan alınması şart değildir.





İyot nelerde bulunur?



Pek çok besin maddesinde bulunan iyot'un miktarı, o maddenin

yetiştiği topraktaki iyot düzeyi ile direk ilişkilidir. Bu

nedenle aşağıdaki tabloda bulunan değerler yakaşık

değerler olup bölgeler arasında anlamlı farklılıklar

içerebilir. Genel olarak su ürünlerinde yüksek düzeyde iyot

bulunur. Bunun nedeni denizlerde yaşayan canlıların sudaki

iyodu yakalayıp konsantre etme yeteneğine bağlıdır.

Kaynak: Dr. Mumcu