tüm hatlariyla cinsellik kösesi
 

tüm hatlariyla cinsellik kösesi



Tum hatlariyla cinsellikCINSIYET VE BEYIN FONKSIYONLARI



Beyin yapisinin ve fonksiyonlarinin cinsiyete bagli degisiklikler gösterdigi, özellikle son yillarda yogun arastirmalara konu olmustur. Çünkü beyin morfolojisinde ve fizyolojisindeki bu farkliliklar hem kadin-erkek davranislarinda önemli farkliliklari meydana getirmekte, hem de özellikle psikiyatride pek çok hastaliklarin patogenezinde ve tedavisinde önemli role sahip görünmektedir. Kadin erkek arasindaki bu morfolojik ve fizyolojik farkliliklari asagidaki gruplar halinde özetlemek mümkündür.******



Kadin ve Erkek Beynindeki Yapisal Farkliliklar



Kadin erkek arasinda beyin agirligi yönünden farklilik oldugu ve erkek beyninin kadinlarin beyninden ortalama % 9 daha fazla volume sahip oldugu bilinmektedir. MRI ile saglikli kisilerde yapilan arastirmada erkeklerin kadinlardan 91 ml. daha fazla beyin volume ve 20 ml. daha fazla beyin omurlilik sivisi ihtiva ettikleri gösterilmistir. Fakat beyin agirligini vücut agriligina oranladigimiz zaman, kadin erkek arasindaki bu fark ortadan kalkmaktadir. Erkekler de sag korteks daha kalin ve interhemisferlik asimetride daha belirgindir. Disilerde ise nukleus kaudatus daha büyük, diger bir deyimle kaudat ve hipokampus bölgelerinin total beyne orani disilerde daha fazladir.******



Beyin morfolojisinin cinsiyetle iliskisini sizofrenik hastalarda arastiran Nopoulus ve ark. 40 kadin-40 erkek sizofrenik hastada yaptiklari arastirmada; sizofrenik erkeklerin ventriküler volümlerinin, normal erkeklerin ventriküler volümlerinden önemli ölçüde genis oldugunu tespit etmislerdir. Fakat ayni bulgu, sizofrenik kadinlar ile ayni yasta saglikli kadinlar karsilastirildigi zaman bulunmamistir. Kadin ve erkek beynindeki farkli morfolojik degisiklikler, beyin yaslanmasinda ortaya çikmaktadir.******



Gar ve ark. Yaslari 18-80 arasinda degisen 69 saglikli kiside MRI ile yaptiklari arastirmada, yasla beyin volumunun negatif, beyin omurlilik sivisinin pozitif korelasyon gösterdigi ve erkeklerdeki yasa bagli beyin atrofisinin kadinlardan çok fazla oldugunu tespit etmislerdir. Ayni arastirmada beyin yaslanmasinin kadinlarda sag ve sol hemisferde simetrik gelistigi halde, erkeklerde yaslanmanin asimetrik oldugu ve en fazla atrofi olan bölgenin yasli erkeklerin sol hemisferi oldugu vurgulanmistir.******



Bu gelismelere bagli olarak da, kadinin yasliliktaki mental fonsksiyonlarinin erkeklerden daha az etkilendigi ve yaslanmanin erkeklerde sol hemisferik fonksiyonlari daha fazla bozabilecegi gerçegi ortaya çikmistir. Agartz ve ark. nin yaptiklar MR ölçümlerinde de, 60 yasin üstündeki erkeklerin beyindeki lateral ventriküler alanin kadinlardan daha genis ve beyninin ise ayni yas kadinlardan daha atrofik oldugu gösterilmistir.******



Yaslanan beyinde en büyük atrofinin frontal ve temporal loplarda oldugunu gösteren arastirmada da, bu iki bölgedeki atrofinin erkeklerde kadinlardan önemli ölçüde fazla oldugu vurgulanmistir. Sonuçta yapilan çok sayidaki arastirmalarda gösterildigi gibi, erkek beyni kadin beyninden daha hizli yaslanmaktadir.******



Cinsiyet ile korpus kallosum boyu arasindaki iliskide çesitli arastirmalara konu olmustur. Fakat bu konudaki arastirma çeliskilidir. Bazi arastirmalarda korpus kallosum kalinligi erkeklerde daha fazla oldugu gösterildigi halde, bazi arastirmalarda kadin erkek arasinda önemli bir fark tespit edilememistir. Elster ve ark.'larinin sag elini kullanan saglikli 60 kadin ve 60 erkekte MR ile yaptiklari arastirmada; korpus kallosumun anteroposterior uzunlugunun erkeklerde, kadinlardan genis oldugu ölçülmüstür.******



Allen ve Gorski de yaptiklari arastirmalarda anterior commissura ve massa intermedianin kadin ve erkekte farkliliklarini 100posmortem kadin ve erkek beyninde incelemisler ve kadinlarin ortalama % 53 daha genis massa intermedia ya sahip olduklarini tespit etmislerdir.******



Beyin Metabolizmasi ve Cinsiyet



Beyin, organizmada metabolik aktif organlardan biridir. Agirligi vücut agirliginin % 2'si olmasina ragmen, bazal sartlarda bir dakikada organizmanin kullandigi 25 ml 02'nin 50 ml'sini kullanir. Dakikada beyne ortalama 800 ml kan gider ve 77 mg glikoz bir dakikada kandan beyne geçer ve ATP'ye çevrilerek kullanilir. Beynin glikojen deposu yok denecek kadar azdir. Onun için hipoglisemiden en fazla etkilenen organlarin basinda beyin gelir. Erkek ve kadin beyninde metabolizma yönünden önemli farkliliklar vardir (21).******



Yapilan arastirmalarda beyin kan akiminin, erkeklerden daha fazla oldugu tespit edilmistir. Mathew ve ark. 140 saglikli kiside erkek ve kadin beyninde sag hemisfer, sol hemisfer beyin kan akimlarini ölçerek karsilastirmislar ve her iki hemisferde de kadinlarin beyin kan akimi erkeklerin beyin kan akimindan önemli ölçüde yüksek oldugunu bulmuslardir (p