Bulaşıcı Hastalıklar
 

Bulaşıcı Hastalıklar[/b]



Bulaşıcı hastalıkların hükümete bildirilmesi kamu sağlığı açısından gerekli, hatta zorunludur aşağıda yazılı hastalıklar 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha yasasının 57. maddesinde sayılan ve aynı yasanın 64. maddesinin verdiği yetkiye dayanarak Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca sonradan saplanan, hükümete haber verilmesi zorunlu hastalıklar ile bildirilmesi isteğe bağlı hastalıkları göstermektedir.



1-TİFO



Bulaşma, ya kirli suların içilmesiyle ya da daha sık görüldüğü gibi mikroplu besinlerin yenilmesiyle olur. Bağırsak çeperi engelini aşan mikroplar, önce bağırsaklardaki lenf oluşumlarına yerleşir. Sonra da dolaşan kana karışıp septisemiye yol açarlar. Hastalıkta asıl önemli rolü oynayan etken, mikropların parçalanmasıyla açığa çıkan endotoksinlerdir. 10 ila 15 günlük bir kuluçka süresini izleyen yayılma dönemi sinsidir: Baş ağrıları, uykusuzluk, baş dönmeleri, burun kanamaları, sindirim bozukluları, gitgide yükselen ateş. Bu evrede, teşhis her şeyden önce salmonella cinsi mikrobu belirlemeye ve neden olan türü saptayacak olan kan kültürüne dayanır. Hastalık tam olarak yerleştiğinde, 8. günden itibaren, klinik muayene genellikle teşhisi doğrular: 40 derecelik ateş, dalgınlık, dalak büyümesi, karında pembe lekeler, ishal.



Hastalık ancak lenf sistemine sızabilen antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Tedavi altında dahi ihtilatlar görülebilir.



Teşhis, 2. haftadan itibaren, mikrobun kan ya da dış kültüründe belirlenmesiyle konabilir.



Orta derecede etkili olan bir aşısı vardır. Ayrıca sağlık koşullarının iyileştirilmesiyle tifonun önlenmesi 1. derecede önem taşır.



2-TİFÜS



Savaş alanlarındaki orduların korkulu rüyası olan döküntülü tifüs, uzun zaman öldürücü olmuştur. Son salgınlar 2. Dünya Savaşı sonlarına rastlar. Hastalık hala Dünyanın bazı bölgelerinde etkisini gösterir. Hastalığı yapan mikrop, bitin dışkılarından geçer ve organizmaya derideki ve mukozalardaki sıyrıklardan girer. Mikrobun hemen hemen tek deposu insandır. Hastalık genellikle birdenbire, titreme, 40 derece ateş, şiddetli baş ağrısı, bel ağrıları, konjonktivitle başlar. 2 ila 3 gün içinde dalgınlığın başlıca belirti olduğu ağır enfeksiyon tablosu ortaya çıkar. 4. ila 5. gün genel bir döküntü görülür. Hastalık kendi haline bırakılırsa olguların aşağı yukarı %30u ölümle sonuçlanır. Bugün tetrasiklin türü antibiyotikler döküntülü tifüsün gidişini tümüyle değiştirmiştir. Öte yandan, haşere ilaçlarının yaygın biçiminde kullanımı, hastalık taşıyıcı bitleri öldürdüğünden, tam koruyucu olmaktadır.



3-KIZIL



Kızıl, alyuvarlara yönelik bir toksin salgılayan A grubu hemolitik bir streptokottan ileri gelir. Her yaşta görülebilir, ama daha çok 6 ila 14 yaş arasındaki çocuklarda olur. Nispi bir bağışıklık sağlar. 3 ila 5 günlük bir kuluçka devresinden sonra birdenbire çok yüksek ateşli bir anjinle başlar. 24 saat içinde dış ve iç döküntü meydana çıkar. Dış döküntü çok tipiktir; deride beliren parlak kırmızı renkte, pürtüklü görünümde bir döküntü boynu, gövdeyi, kol ve bacak diplerini ve kıvrım yerlerini kaplar iç döküntüye boğazdan çok kırmızı olmak üzere şiddetli bir anjin, dilde karakteristik değişiklikler eşlik eder. Dil önce beyazdır, sonradan yavaş yavaş ahududu görünümü ve rengini alır.



Erken başlanan penisilin tedavisi, çok ağır 2 ihtilatı, böbrek ve kalp hastalıklarını önler. Kızıl hükümete bildirilmesi zorunlu bir hastalıktır.



4-KIZAMIK



Kızamık son derece bulaşıcı bir hastalıktır ve yaşam boyu bağışıklık sağlar. 10 günlük bir kuluçka döneminden sonra yayılma dönemi başlar; bu dönem 3 ila 5 gün sürer ve bu sırada 39 derece dolayında sürekli ateş, göz ve burun nezlesi görülür. Koplik belirtisi teşhisi doğrular.



Hastalık durumu döküntünün oluşmasıyla başlar: çoğunlukla biraz çıkıntılı ve yer yer plaklar halinde kümelenmiş, ancak aralarında sağlam deri boşlukları bırakan, düzensiz küçük, kırmızı lekeler. Yüzde başlayan döküntü, 24 ila 34 saatte artarda sırayla göze, karna, kol ve bacaklara yayılır; sonra ateş düşer, lekeler solar ve 3 ya da 4 günde kaybolur ve yerlerinde genellikle hafif morumsu bir pullanma olur.



Bulaşmadan sonra 5 gün için yapılmak koşuluyla yapılacak gamaglobülin serumu iğnesi önleyici etki gösterir. Kızamığa karşı koruyucu aşı uygulanması batı ülkelerinde gittikçe yaygınlaşmaktadır.



5-KIZAMIKÇIK



Kızamıkçık genellikle çok bulaşıcı dokuncasız bir hastalıktır. Ortalama 14 günlük bir kuluçka devresinden sonra, bütün vücuda yayılan bir döküntü ortaya çıkar ve 3 ila 4 günde kaybolur; döküntüye ateş ve yaygın adenopatiler eşlik eder.



Kızamıkçığın en büyük tehlikesi, gebeliğin ilk üç ayında gebe bir kadında ortaya çıkmasıdır. Bu sırada dölütün de geçireceği hastalık çeşitli organlarda şekil bozukluklarına neden olabilir: gözlerde, kulaklarda ve kalpte damar kanallarının kapanmaması gibi.



6-DİFTERİ



Difteri artık ender görülen bir hastalıktır, ama teşhisi zordur ve sonucu önceden kestirilemeyen bazı çeşitleri vardır..



En tipik belirtisi difteri anjinidir ve oluşturduğu yalancı zarlardan tanınır: bunlar önceleri sedef rengindedir, sonra grimsi bir görünüm alır ve hızla yayılarak bademcikleri, damağı ve küçük dili sarar. Uygun ve erken bir tedavi ile hastalık iyileşebilir, yoksa çeşitli karmaşalar ortaya çıkar: habisleşerek boğazda yerleşme, iç organlara yayılma. Krup hemen tedavi edilmezse, yalancı zarlar solunum yollarını tıkar ve boğulmaya yol açar. Hastalığın habis biçiminde, difteri anjini belirtileriyle birlikte bakteri zehrinin tüm organizmaya yayıldığını gösteren daha genel belirtiler görülür: Kolapsusla birlikte meydana gelen kan dolaşımı bozukluğu, idrarda protein bulunması ve böbrek yetmezliği. Tedaviye rağmen hastalıklar genelde hastalıktan sonra 50 gün içinde ölebilir; difteri iç organları çeşitli biçimde etkileyebilir: felç yapar ya da kalp bozukluklarına yol açar.