İdrarda Kantitatif Şeker Tayin Yöntemleri
 

İdrarda Kantitatif Şeker Tayin Yöntemleri[/b]



Deneyin Adı : İdrarda Kantitatif Şeker Tayin Yöntemleri



Deneyin Amacı : İdrar örneğine Benedict Testi ve Causse-Bonnans Testi uygulayarak şeker tayini yapmak.



Teorik Bilgi :



İDRAR ANALİZLERİ



Tanımı: İdrarın fiziksel, kimyasal ve mikroskobik analizlerine idrar analizi denir.



İdrar analizlerinin yapılmasının temel amacı hastalıkların teşhisine yardımcı olmak, hastalık progresinin izlemek, hastalığın tedaviye verdiğini cevabı gözlemektir.



Normal idrar



Sağlıklı bir organizma tarafından üretilen idrar az sayıda kan hücrelerini (eritrosit, lökosit vs.), üriner sistemi kaplayan epitel hücrelerini ve bazı fizyolojik kristalleri içerebilir. Fakat normal idrar ya hiç protein içermemeli veya çok düşük bir miktarda protein içermelidir. Yine, hiyalin kastlar dışındaki kastları da bulundurmamalıdır. Sağlıklı bir organizmanın idrarı sarı renklidir, pH'sı köpek ve kediler için 5.5-7.0, atlar için 7.0-9.0 ve sığırlar için 7.0-8.0, yoğunluğu köpek ve kedilerde 1.015-1.040, at ve sığırlarda 1.020-1.050 arasında değişkenlik göstermektedir.



İdrarın toplanması ve saklanması



Her şeyden önce idrarın alındığı kap temiz ve kuru olmalıdır. Çok çeşitli kaplar kullanılabilmekle beraber güvenli olmasından dolayı ağzı kapaklı plastik kapların kullanılması tercih edilmelidir. İdrar örnekleri başlıca; ürinasyon sırasında, idrar kesesine dıştan palpasyonla basınç uygulayarak, katerizasyonla ve sistosentez yoluyla alınabilir. Sistosentez özellikle kedi ve köpeklerde kullanılan bir yöntem olup, enjektörle abdominal duvarda direk idrar kesesine girilir. Katerizasyon ise at ve sığırlar için tercih edilen bir yöntemdir. İdrar analizlerinin yapılabilmesi için gerekli minimum miktar 12 ml dir. Fakat, 50 ml'lik bir miktar analiz için daha uygundur.



İdrar analizlerinde ideal olan analizlerin ilk yarım saat içinde yapılmasıdır. Çünkü bu sürenin sonunda bakterilerin üremesine bağlı olarak idrarda dekompozisyon şekillenmeye başlamaktadır. Eğer bu süre içinde analizler yapılamayacaksa numuneler buzdolabında ( 4oC) saklanmalıdır. Numuneler buzdolabında 6-8 saatlik bir süreyle saklanabilirlerse de bazı sakıncaları vardır. Örneğin, ürat ve fosfat kristallerinin çökmesi sonucu idrar sedimentinde aranacak diğer komponentlerin görülmesi oldukça güçleşmektedir. İdrardaki dekompozisyonu engellemek için borik asit, formol, timol ve kloroform gibi kimyasal maddeler kullanılabilirse de yapılacak bir çok test bu prezervatiflerden etkilenmekte ve yanlış sonuçların alınmasına neden olabilmektedir. Eğer, veteriner hekim bu maddelerden birini koruyucu olarak idrara kattıysa bunu idrarın içinde bulunduğu kap üzerine mutlaka not etmelidir. Oda ısısında 2 saat tutulan numuneler için idrar analizlerinin yapılması bir anlam ifade etmez. Çünkü idrar bakterilerin üremesi için çok

iyi bir ortam oluşturmaktadır. Bakteri üremesi sonucu idrar bulanık bir renk alır, üre amonyağa parçalanır ve pH artışı gözlenir. Bu değişiklikler diğer analizlerin yapılmasını güçleştirir ve yanlış sonuçlar alınmasına neden olur. Oda ısısında bırakılan idrar numunelerinde pH yükselirken, glikoz ve keton cisimlerin miktarı, kastların sayısı, bilirubin ve ürobilinojen azalır. Glikoz miktarındaki azalma bakteriler tarafından kullanılmasının bir sonucudur. Yine, keton cisimleri diasetik asidin asetona dönüşmesi ve asetonun da evaporasyonu sonucu azalır. Bilirubin biliverdine, ürobilinojen de ürobiline okside olur. Ayrıca, kastların ve diğer kan hücrelerinin miktarı bunların lize olması sonucu azalır.



İdrarın fiziksel muayenesi



İdrarın fiziksel muayenesinde idrarın rengine, kokusuna, köpüklü olup olmadığına, özgül ağırlığına (dansitesine) ve transparant (berrak) olup olmadığına bakılır.



Rengi



İdrar sarı renklidir ve bu rengini yapısındaki ürokromdan alır. Rengin koyu sarı oluşu genellikle idrarın yoğunluğundan kaynaklanır. Atların idrarı içerdiği mukus ve kalsiyum karbonat kristallerinden dolayı diğer hayvanları aksine bulanıktır. Özellikle ateşli hastalıklarda vücuttan atılan su daha çok terleme yoluyla olduğu için koyu renkli idrar görülmektedir. Bazı ilaçlar idrarın renginde değişikliklere neden olduğundan ilaç kullanılıp kullanılmadığı anamnezde mutlaka sorulmalıdır. Yine, hematuri, hemoglobinuri ve bilirubinuri durumlarında idrarda renk değişiklikleri gözlemlenir. Hematuri ve hemoglobinuri olgularının ikisinde de idrar kırmızı renklidir. Kırmızı rengin hemoglobinden mi yoksa eritrositlerden mi kaynaklandığını anlayabilmek için idrarın berrak mı yoksa bulanık mı olduğuna bakılır. Eğer berraksa kırmızı renk hemoglobinden, bulanıksa eritrositlerden kaynaklanıyor demektir.



İdrarın renginde bir solukluğun bulunması bunun dilue bir numune olduğunu gösterir. Bu durumda özellikle diapedes mellitus ve diapedes insipidusu çağrıştırmalıdır. Diapedes mellituslu hayvanların idrarı soluk olmakla birlikte içerdiği glikozdan dolayı dansitesi normalin üzerindedir. Soluk idrar ayrıca böbreklerin idrarı konsantre etme yeteneğini yitirdiği üriner sistem hastalıklarında da karşımıza çıkmaktadır. Bu durumda ise idrarda protein bulunacağından idrar çalkalandığında köpürme olur.



Kahverengi idrar ise idrarda bilirubin olduğunu ve sarılık tehlikesinin bulunduğunun göstergesidir. Bilirubin içeren numuneleri çalkalandığında köpürme gözlemlenir. Bilirubinden kaynaklanan köpürme ile proteinden kaynaklanan köpürmeyi köpükteki sarı rengin canlılığından ayırabiliriz. Bilirubin içeren idrarın köpüğün canlı bir sarı rengi vardır. İdrarda bilirubinin varlığının tespiti oldukça önemlidir. Çünkü, sarılığın klinik olarak belirtileri görülmeye başlamadan önce idrarda bilirubin saptanmasıyla sarılık erken dönemde teşhis edilip tedavi yoluna gidilebilir.



Kahverengi-siyah idrar rengini melanin veya homogentisik asitten almaktadır. İdrar başlangıçta normal renginde olmakla birlikte zamanla siyah bir renk alır. Melanin melanomadan homogentisik asit ise tirozin metabolizmasındaki bir bozukluktan kaynaklanmaktadır.