Zatürriye(pnomoni)
 

Zatürriye(pnomoni)

Zatürriye(pnomoni)



Zatürriye olarak da bilinen pnömoni, akcigerlerin iltihaplanmasidir. Zatürriyenin ilk siradaki nedeni, pnömokok (Streptococcus pneumoniae) adi verilen yuvarlak sekilli bakterilerdir. Virüslerin neden oldugu zatürriye ise genellikle daha hafiftir ve evde tedavi edilebilir. Bakteriyel pnömoniler daha agir seyirli olup genellikle sogukalginliginin komplikasyonu olarak ortaya çikarlar. Solunum yollarindaki virüs enfeksiyonlari, zatürriyeye zemin hazirlayabilir. çünkü bu tip gripal enfeksiyonlar solunum yollarinda bagisikligi zayiflatir ve bölgede bakterilerin yerlesmesini kolaylastirir.

Son yillarda klamidya, legionella, mikoplazma gibi mikroorganizmalarin yol açtigi atipik pnömoni vakalarina da sik rastlanmaktadir. Akciger dokusunda iltihaplanmaya bagli olarak meydana gelen degisimler sonucunda akcigerlerin görevi olan gaz alisverisinde aksamalar meydana gelir ve kanin oksijenlenmesi azalir. Iltihapli hücrelerden disari çikan sivilar akcigere dolarak solunumu güçlestirirler. Pnömoni akcigerin tek bir lobu ile sinirli ise lober pnömoni, bronslardan baslayarak akcigerin baska bölümlerine yayilmissa bronkopnömoni olarak adlandirilir. Kisinin genel saglik durumuna bagli olarak zatürriye genelikle iki hafta kadar sürer ama hastalik düzeldikten sonra kisi bir aydan uzun süre kendini halsiz ve yorgun hissedebilir.

Semptomlar

Zatürriye titreme ile birden yükselen ates ve öksürükle baslar, daha sonra rengi sari yesil ile koyu kahve arasinda degisen balgam çikarilir. Hizli solunum, yan agrisi, uçuk genel durum bozuklugu gibi belirtiler bu tabloya eklenebilir. Teshis için çekilen akciger filminde akciger dokusunda zatürriyeye ait degisimler görülebilir. Ayrica kanda akyuvar artisi, balgam kültüründe bakterilerin saptanmasi taniya yardimci olur. Sigara içen kisilerdeki zatürriyenin arkasinda bir tümörün bulunup bulunmadigi dikkatle arastirilmaldir. Atipik pnömonilerde hastalik basit bir gripal enfeksiyon gibi baslayabilir ve kuru öksürükle kendini belli eder. Bu nedenle uzayan kuru öksürüklerde bir gögüs hastaliklari uzmanina basvurarak olayin açikliga kavusturulmasinda yarar vardir.

Tedavi

Eskiden ölümcül bir hastalik olan zatürriye, günümüzde kas ve damar içine uygulanan antibiyotikler sayesinde basariyla tedavi edilebilmektedir. Asetaminofen gibi agri kesici ve ates düsürücü ilaçlar hastanin ates ve agri yakinmalarini azaltir.

Agir vakalarda antibiyotiklerin yanisira oksijen verilir, sivi-elektrolit tedavisi uygulanir. Zatürriyede yatak istirahati zorunludur. Atesin düsmesi ve solunumun normale dönmesi olumlu göstergelerdir. Balgamin ve akcigerlerde toplanan sivilarin kolay çikarilmasi amaciyla hastaya bol miktarda su ve meyve suyu verilmelidir.

Seker hastaligi, kronik bronsit, kalp yetmezligi, AIDS gibi hastaliklari olanlarda, alkoliklerde ve yaslilarda zatürriye yasami tehdit edebilir. Bu gibi durumlarda enfeksiyonun daha ilk semptolarin ortaya çikmasiyla birlikte erken teshis ve etkin bir antibiyotik tedavisine baslanmasi önem tasimaktadir.

Korunma ve önlemler

Sigara içmeyin - Sigara solunum yollarinin virüs ve bakterilere karsi savasma yetenegini azaltir. Sigara içen kisilerde solunum yollarinin içini döseyen ve solunum yollarinin yabanci maddelerden temizlenmesini saglayan epitel tabakasi hasar görür.

Fazla alkolden kaçinin - Asiri ve düzenli alkol alinmasi, bagisiklik sisteminin zatürriye dahil çesitli enfeksiyonlara karsi direncini zayiflatan bir faktördür.

Asilama - Yasiniz 60 veya daha fazla ise veya bagisiklik sistemini zayiflatan kronik bir hastaliginiz varsa ya da dalaginiz alinmissa doktorunuza danisarak pnömokok ve grip asisi yaptirin.

Vitamin ve mineraller - Günde 1000 mg C vitamini solunum yollarinin enfeksiyonlara karsi direncini artirir ve zatürriyeye karsi mücadelede yardimci olur. Günde 25,000-50,000 IU A vitamini (en fazla iki hafta kullanin) solunum sistemini ve bagisiklik sistemini güçlendirir. Günde 60 mg çinko alinmasi bagisikligi artirmaktadir. Günde 600 IU E vitamini hasarli akciger dokusunun onarimina yardimci olur