hayir demenin yollari
 

hayir demenin yollari

çocugunuz sizden sürekli yeni oyuncaklar almanizi istiyor olabilir, ya da sizin basit bile olsa koymus oldugunuz birtakim kurallara karsi koyuyor olabilir. Kendinizi bazen biraz suçlu bazen de çok toleransli görebilirsiniz. Peki öyleyse kaybettiginizi düsündügünüz otoritenizi nasil kazanabilirsiniz.

çocugunuza hayir diyememenin altinda hangi faktörler olabilir?

1) Suçluluk duygusu ki bu daha çok çalisan anne babalarin ortak duygusudur. Zaten limitli bir zaman diliminde gördükleri çocuklarini fazla zorlamak ve onlari horlamak istememe duygusu içindeki yogun çalisan anne ve babalar çocuklarina hayir diyemezler.

2) Süphe duygusu da daha çok siki bir disiplin ve aile baskisinda yetismis anne babalarda görülür. Bu tür anne ve babalar çocuklarina hayir deme ve dememe konusunda tereddüt geçirirler ve sürekli kendilerini sorgularlar.

3) Yorgunluk ve bikkinlik duygusu da anne ve babalarin çocuklarina kolay teslim olmasina neden olan bir faktördür. Bu tür duygular içinde olan anne ve babalar da çocuklariyla olan bir mücadelede yenik düsebilecekleri varsayimiyla tartismaya girmeden onlarin isteklerini kabul etme egilimindedirler.

4) Acele etme duygusu da anne ve babayi ve özellikle sinirli zaman diliminde çocuklarinin yapabilecegi seyleri kendileri üstlenerek çocugu üzerinde kurmasi gereken otoriteyi görmezden gelebiliyor.örnegin: anne sabah çocugunu giydirirken acele ederek ona dil dökmektense bu isi kendi üstleniyor.

Hayir diyebilmek niçin gereklidir?

1) Bu çocugunuzun kisiliginin sekillenmesine ve gelecekte sorumluluk sahibi özgür ve yetenekli bir insan olmasinda fayda saglar. çocugunuzun bazi isteklerini önleme çocugunuzun psikolojik ve duygusal gelisiminde önemli bir tecrübedir. çünkü onun her istediginin yapildigi anlik mutluluklardan vazgeçebilmeyi ögrenmesi bu gelisimde katki saglar. çocugunuzun her istedigini yapmayarak onu geri çevirmek onu genel bir kani olan küçük düsürmek anlaminda degildir.

2) Anne ve baba tarafindan çocuga getirilen birtakim sinirlar onu üzmekten çok ona güven duygusu verdigi düsünülmektedir. Böylece ona hayir denmesi çocugu rahatlatir. Isteginin yapilmadigi bir anda çocugun geçirecegi kriz öncesi alinan tedbirler ve kararlar çocugunuza verilecek en iyi isaret olarak kabul edilir. çocugunuzun gereksinimlerini anlamak ona herseyi yapabilecegi iznini vermek anlamina gelmemelidir.

3) Eger çocugunuz sizi yetiskin bir insandan ziyade arkadas statüsünde görüyorsa bu çocugunuzun psikolojik gelisme evreleri konusunda bilinçli olmadiginiz anlamina gelmektedir. çocugunuzun arkadas anne babadan ziyade kendi kisiligini gelistirebilecegi güvenebilecegi yetiskin ciddi ve anne baba statüsünü koruyan bir anne babaya ihtiyaci vardir.

4) Yasaklamak yasaktir kurali çocugunuzu ileriki yasaminda karsisinda çikacak olan yasaklara anlam veremez ve hatta dayanamaz hale getirebilir. Ergenlik yasina geldiginde bu otoriteyi bulmak için anne ve baba disinda herkeste -polis, ögretmen vb.-iliskiye ve arayisa geçebilir. Böylece çocugunuzun istedigi her seyi vermek onun herseyi yapabilecegi sandigi gerçek olmayan bir dünyada büyümesine neden olur.

5) çocugunuzun istekleri karsisinda sürekli boyun egmek ve adeta köle haline gelmek varliginizi zorlastirir.

Hayir demeyi nasil ögrenebilirsiniz?

1) çocugunuzun yasi ve kisiligini göz önünda bulundurarak, öncelikle sartsiz toplumsal yasaklar---baskalarina zarar verme veya kendine kötülük yapmak gibi- ve her aileye özgü kurallari---yatma saati, yemek yeme, televizyon izleme gibi--- tespit edin ve bunlari birbirinden ayiriniz.

2) Toplumsal yasaklar konusunda kesin ve tereddütsüz bir biçimde ona yaklasin ve onu uyariniz. Kabul etsen de etmesen de bu yasak ve vurgulayin Sana daha önce söyledigim gibi bu yasak gibi. Bu sekilde ona toplumsal yasak konusunda kesin bir durum tespit etmis ve ona bunu kabul ettirmis olursunuz.

3) Aile kurallarinda ancak uzun vadede uygulayabileceginiz kurallari seçin ve bu konuda ona bir tavir koyunuz. Fakat bunu çocugunuzun yasi ve kisiligini düsünerek uygulayiniz. Eger bazi süpheleriniz varsa bir ögretmen ya da çocuk doktorundan tavsiye aliniz.

4) çocuklar bakislardan etkilenir bu nedenle ona bir kurali ya da yasagi uygulatmak istediginizde onunla göz temasi kurun ve konusurken bakislarinizi ondan ayirmayiniz. Otorite bagirmaktan ziyade sert bakislarla kurulabilir ve çocuk bu sert bakislardan söz dinlemesi gerektigini ögrenir.

çocugunuzun yasaklara karsi olan kizginligi sizi etkiliyorsa ne yapmalisiniz?

1) Yaklasik 1,5 ve 3 yaslari arasi çocugunuzun hayir deme dönemidir. Bu dönem her anne ve baba için zorlayici ve cesaret kirici gibi görünse de bu çocugun karsi çikarak kisiligini olusturdugu bir dönemdir. Bunun farkina varirsaniz bu durumu fazla dramatik hale dönüstürmemenize yardim eder.

2) Herseyden önce anne ve babalar kendilerine güvenmelidirler. Unutmayin ki anne baba sizsiniz ve kurallari siz koyarsiniz. çocugunuzun isyankarligina üçüncü sahislarin yardimi olmaksizin tek basiniza meydan okuyabilirsiniz. Bunun için inanmaniz gereken sizin çok kati ve fikir degistirmez bir insan olmadiginiz ve diger inanmaniz gereken ise sizin kararinizin dogru oldugunu sonuna kadar savunmaniz ve bunu uygulamanizdir.

3) çocugunuz size isyankar davrandiginda ve öfkelendiginde ona su anahtar sözcükleri söyleyebilirsiniz. Benimle ayni fikirde oldugunu biliyorum ama az önce yaptigin gerçekten kabul edilemez.

4) öfkesi ve krizi hala geçmediyse ona kendi çocuklugunuzdan örnekler verin. Ben de çocukken hatirliyorum da benim annem babam da….gibi. Bu sekilde çocugunuz sizin de bir zamanlar çocuk oldugunuz ve bazi düs kirikliklari yasadiginizi anlayacak ve bu onun yumusamasini saglayabilecektir. Belki de bu onun durumu daha az dramatik görmesine de neden olabilecektir.

5) Eger çocugunuzun öfkesi ve krizi hala devam ediyorsa senin yüzünden …gibi onu çok suçlayici kavramlari kullanmadan Ama biliyorsun ki sen benim çocugumsun ve ben seni seviyorum gibi konusmalar da ortadaki kini ortadan kaldirmaya ve ana baba iliskisini korumaniza yardim eder. çocugunuzla konusmak için ilk hamleyi daima siz yapin.

6) Onun bitmez tükenmez isteklerine geçit vermeyerek ve bunun sorumlulugunu üzerinize alarak ana baba rolünüzü yerine getirdiginizi hatirlayarak suçluluk duygusuna asla kapilmayiniz.

Kaynak: Brunet Christine, Sarfati Anne-Cecile, 1-7 Yas Arasi çocugun Egitimi, çeviri Kurtulus Biçakçi