Taşıyıcı Annelik
 

Taşıyıcı Annelik

Son günlerde bir hukukçu olarak çeşitli sebeplerle gündeme gelen 'Taşıyıcı Annelik' ile ilgili haberler dikkatimi çekiyor. Hepiniz dönem dönem rastlıyorsunuzdur sanırım; Hindistan'da taşıyıcı anneliğin bir meslek halini aldığını,Türkiye'nin yeni gelininin eşinin çocuk istemesi halinde Japon bir taşıyıcı anne tercih edeceğine ve benzeri haberlere.







Hepimiz; önyargılarımız, biriktirdiğimiz kültürel değerlerle bu konuya değişik tepkiler veriyoruz. Bir yandan doğanın düzeniyle insanoğlunun bu denli rekabet içinde olması beni korkutuyor,bir yandan da anne olarak hissetmeye çalışıyorum. Kulağıma oğlum Batuhan'ın sesi takılıveriyor.(Malum biz hukukçuların büyük bir çoğunluğu adli tatil sebebiyle tatil yörelerindeyiz.) Göcek Adası karşısında beraber yüzerken birden elimi tutuyor ve bana o şarkıyı anlat diyor. Ben tüm yeteneksizliğimle ona Paul-Simon and Garfunkel'den Oh Cecilia şarkısını söylüyorum ve o gözlerimin içine bakarak mest oluyor. Kendini kraliçeler gibi hissediyorsun. O zaman işte yeniden düşünüyorum belki imkansızlıklar içinde Batuhan'lara sahip olabilmek için her türlü fedakarlık yapılabiliyor.







Bu kabullenme tartışması bir yana sizlerle 'taşıyıcı anne' kavramını hukuksal yanı ile paylaşmak istiyorum.







Taşıyıcı annelik iki ana biçimde karşımıza çıkabiliyor.(A)ve(B) taşıyıcı anne kullanarak çocuk sahibi olmak isteyen bir çift olsun; yabancının yumurtası,(B)'nin spermiyle döllenebilir ve oluşan embriyo çocuğu doğuracak olan (A)'ya aktarılabilir ya da

(A)'nın spermiyle (B)'nin yumurtası dışarıda döllendirilerek oluşan embriyo (Taşıyıcı Anneye) aktarılabilir.







Her iki ihtimalde de karşımıza çıkan gerçek annenin kim olduğudur. Brecht'in Kafkas Tebeşir Dairesini andıran bu hukuksal sorunun çözümünde Türk Medeni Yasası açık.







Taşıyıcı anne bu çocuk benim değil diyebilir mi?







Türk Medeni Yasasına göre çocuğu doğuran anadır. Yasamız son zamanlardaki tıbbi gelişmeleri kapsayabilecek bir düzenleme getirmemiştir.Yasa;yumurtanın sahibine değil çocuğu doğuran anaya hukuki anne sıfatını vererek onu üstün tutmuştur.Bu nedenle Taşıyıcı Anne olarak bir çocuk dünyaya getiren kadın Türk Mahkemeleri önünde bu çocuğun kendisine ait olmadığını iddia edemeyecektir.Taşıyıcı anne doğurduğu çocuğun soybağını reddetme hakkına sahip değildir.







Çocuk genetik annesini(yumurtanın sahibini) arama hakkına sahip mi?







Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi kapsamında, çocuğun köklerini araştırma ve öğrenme hakkı bulunduğundan, onun genetik annesinin kim olduğunu araştırma ve öğrenme hakkı her zaman vardır. Ancak bu hak çocuğa yasal olarak anne sıfatı verilmiş bulunan anneyi red etme hakkı vermez.







Ülkemizde Taşıyıcı anne kullanmak mümkün mü?







'Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği'ne göre, eşlerden alınan yumurta ve spermler ile bundan elde edilen embriyoların başka adaylarda, aday olmayanlardan alınanların da eşlerde kullanılması kesinlikle yasaklanmıştır. Ayrıca bu tür biyolojik maddelerin satılması da kesinlikle yasaktır. Bu düzenlemeler kapsamında ülkemizde taşıyıcı anne kullanmak yasal değildir.







Taşıyıcı anne kullanmanın yaptırımı ne olabilir?







Türk Ceza Kanununa göre; "Bir çocuğun soybağını değiştiren veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır." Böyle bir durumun tespiti halinde Türk Ceza Kanununun ilgili hükmünün uygulanması söz konusu olacaktır.







Bize çok uzak, hatta fikir sahibi olmamız bile gerekmediğini düşündüğümüz bu konular aslında günümüz teknik koşullarında çok önem kazanıyor. Zira yasalarımız toplumun kabullerine, değer yargılarına göre yeniden şekilleniyor.Acaba Taşıyıcı Annelik ile ilgili açık yasal bir düzenlemeye ihtiyaç var mı?Açıkça yasaklamakta bir düzenleme içimdir. Üzerinde hep beraber düşünelim istiyorum.







Sevgiler,



Kaynak: Bebek