31 Mayıs 2002: Sigarasız Spor-Temiz Oyna
 

31 Mayıs 2002: Sigarasız Spor-Temiz Oyna







Her yıl 31 Mayıs "Sigarasız Bir Dünya Günü" olarak kutlanır. Dünya Sağlık Örgütüne üye devletler 1987 yılında bu günü sigara salgını ile oluşan önlenebilir hastalık ve ölümlere dikkat çekebilmek için etkinlik günü olarak belirlemişlerdir.



Bu yıl etkinlikler ; sigara kullanmanın zararlarını, sigara firmalarının çalışma yöntemlerini, Dünya Sağlık Örgütünün bu konudaki çalışmalarını ve Dünya ülkelerinin doğal hakları olan sağlıklarını ve gelecek nesillerini korumak için yapmaları gerekenler konusundaki bilgileri aktarmayı hedeflemektedir. Bu yılın sloganı "Sigarasız spor" olarak seçilmiştir.

Sigarasız Spor- Temiz Oyna

Dünya Sağlık Örgütü ortakları ile sporu sigaradan temizleme kampanyası başlatmıştır. Uluslarası Olimpiyat Komitesi (IOC), Uluslarası Futbol Federasyonu (FIFA), Uluslarası Otomobil Federasyonu (FIA), Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) bu kampanyanın ortaklarıdır. Japonya ve Kore cumhuriyetinde yapılan Dünya kupası bir sigarasız spor etkinliğidir.



Küresel Aldatma



Düzenli kullanıcısının yarısını öldüren bir maddeyi pazarlarken ne yaparsınız? Bağımlılığı bazen 9 yaşında bile başlatacak hangi ayartıcı yöntemlere başvururdunuz? Ölümü, hayat; hastalığı, sağlık; öldürücü alışkanlığı , seçme özgürlüğü ve hayatın zevki olarak nasıl paketlerdiniz?



Sigara firmalarının kendi dökümanları, şüphe duymayan çocuklara ölümü nasıl sunduklarını açıkça ortaya koymaktadır. Sigara firmaları çocukların sigara içmesini istemediklerini söylerler hatta anne ve babaları gençler ve sigara konusunda çalışmaya davet ederler. Ancak çocuklar kimin önerilerini dinlerler? Öğretmenlerin mi? Yarış arabası sürücülerinin mi? Anne - babalarınının mı? Superstarların mı?



Dünya Sağlık Örgütü sigara içmenin reklam ve sponsorluklarla "iletilebilen" bir hastalık olduğunu düşünmektedir. Bu pazarlama aracının belki de en zararlısı stadyum, pist ve arenalarda bulunmaktadır.



Sigara firmaları her yıl milyonlarca doları spor aktivitelerine pompalamaktadırlar. Federal Ticaret Komisyonu sigara firmalarının sadece Amerika Birleşik Devletlerinde 1999 yılı içinde spor etkinliklerine 113.6 dolar yatırdığını bildirmiştir. Kanun ile sigara reklamlarının yasak olduğu ülkelerde, spor etkinliklerinin desteklenmesi ulusal kanunların sinsi bir şekilde gözardı edilmesi boyutuna ulaşmaktadır.



Federal kanunların yasak etmesine rağmen, Amerika Birleşik Devletlerinde sigara firmaları 150 milyon dolar reklam karşılığını televizyonda motor sporlarının yayını ile sağlayabilmektedirler.



"Sponsorluk için ideal spordur.. 14 ülkede 16 yarış, 16 ayrı milliyetten sürücü ile 10 ay boyunca yapılan bir etkinliktir. Futboldan sonra bir numaralı çokuluslu spordur. Küresel görünebilirlik, küresel misafirperverlik, tam medya kaplaması, 600 milyon izleyici her 15 günde bir seyrediyor.. Maço, renkli, heyecanlı, uluslarası, şatafat.. Onlar görünebilirliği satın almak, sigaralarını satmak için oradadırlar."

Barrie Gill, Şampiyonluk Spor Uzmanlık Ltd. Yönetim Kurulu Başkanı - Bir Spor Sponsorluk Şirketi



Sigara firmaları spor etkinliklerini, hayırseverlik anlayışı ile desteklediklerini iddia ederler. Fakat iç yazışmaları farklı bir hikayeyi anlatır. 1989 yılı RJ Reynolds firması iç yazışması şöyle demektedir. "Biz sigara işindeyiz. Spor işinde değiliz. Biz sporu ürünlerimizin reklamı için bir yol olarak kullanırız. Biz bir alana bir olayı pazarlamak için gireriz. Olay sırasındaki satışı, olaydan sonraki satışı ve satış artışını ölçeriz."



Aldatmaca topluma yöneliktir. Kazanç ise sigara firmalarınındır. Hastalık ve ölümün maddi ve manevi yükü ise ülkelerindir. sigara firmaları spor sponsorluğuna harcadıkları her kuruşun karşılığında kaç yeni sigara içicisi elde edebileceklerini çok iyi bilirler. İngiliz- Amerikan Tütün firmasından Gordon Watson, Güney Çin Sabah Postası gazetesinde 1984'de yer alan demecinde şöyle diyor: "Parayı boşa vermiyoruz. Konuyu bütün ayrıntıları ile iyice inceledik. Halkla ilişkiler motor sporları etrafında kurulmuştur. Gençler ve kalpleri genç olanlar için bu spor modernliğin ve heyecanın bileşkesidir. Hedefimiz bu kişilerdir ve pazar araştırmalarımız hedefi vurduğumuzu göstermektedir."



Sigara firmaları hedefi bulmuşlardır, ölüm sayıları da.. Yeni bağımlılığın ülkeye yerleşmesinden 20 yıl sonra, şu anda 29 yaşının altında bulunan her üç Çin'li erkeğinden birinin sigara nedeni ile öleceği hesaplanmaktadır. 2020 yılında sigaraya bağlı her 10 ölümden 7'si gelişmekte olan ülkelerde olacaktır.



KÜRESEL ÇAĞRI



Spor sağlıklı hayatın kutlanışıdır. Mahalle maçlarından, lig maçlarına, milli karşılaşmalardan olimpiyatlara kadar spor, sağlıklı yaşam, sağlıklı yarış ve eğlenceyi temsil eder. Diğer tarafdan, sigara hastalık ve ölüm nedenidir. Sağlıklı hayatı simgelemez. Sigara her yıl 4 milyon kişi öldürür. 2020 yılında 8.4 milyon kişi öldürecektir.



Profesyonel bir atlet için sigara kullanımı , performansının azalması ve meslek hayatının sonu demektir. Düzenli spor yapmayan insanlar için bile sigara içme arkadaşlarla yapılan hafta sonu maçlarında, kondisyon kaybına neden olur. Bir çalışmada yılda bir 4100 kişinin katıldığı bir koşuda sigara içenlerin içmeyenlere göre çok düşük dereceler elde ettiği bulunmuştur. Günde içilen her sigara için yarışı bitirmenin 40 saniye geciktiği bulunmuştur. Sigara içmek akciğer kapasitesini azaltır, hastalıktan iyileşme süresini uzatır ve sporun yararını ortadan kaldırır.



Sporun sigara tarafından sponsor edilmesi sağlık ideallerine, dürüst oyun anlayışına ters düşer. Özetle, spor ile sigara uyuşmaz.



Çoğu sporcu, spor hayranı genç insanlardır. Araştırmalar genç sigara içicilerinin üçte birinin 10 yaşından önce başladığını, erişkinlerin ise büyük çoğunluğunun 18 yaşından önce sigaraya başladığını ortaya koymuştur. Sigaraya erken başlayan gençlerin çoğunun nikotin bağımlısı olduğu ve bir çok ülkede gençler arasında sigara içme oranları artmaktadır.



Sigara firmaları gençlerin sigara içmelerini istemediklerini iddia ederler, ama gençlerin çekici bulduğu bütün etkinliklerde görülmek için gereken her şeyi yaparlar. Sigara isim ve logoları taşıyan takım T-shirtleri, şapkaları, çantaları pist kenarları, arabalar; sigara ile güç, hız, başarı, eğlence ve heyecan arasında ilişki kurarlar. 200 yılında Gambia'da Benson Hedges isimli sigara firması okul tatili sırasında gençlere yönelik beach volley oyununu sponsor etmiş ve bedava sigara paketi dağıtmıştır. Kolombiya'da Marlboro çocuk ve gençlerin katıldığı kart yarışlarını desteklemiştir.



Sigara firmaları bütün dünyada milyonlarca doları özellikle çok tutulan televizyondan çok gösterilen spor etkinliklerini desteklemek için harcarlar. Kendi iç yazışmalarında bu konuda çok dürüst açıklamalar vardır. Reklam yasaklarının kısıtlamasını kırmayı, zihinlerde sigaralarını sağlık ve heyecan fikri ile bağdaştırmayı, kaçakçılık ve kara para aklama konusunda suçlanırken temiz ve sorumlu bir görüntü yaratmayı hedefledikleri açık olarak yazılmıştır.



Dünya hükümetlerinin promosyon ve reklamlar konusunda önlemler alıyor olması, sigara firmaları için spor etkinliklerinin cazibesini giderek arttırmıştır. Bir çok ülkede televizyonda sigara reklamlarının yasaklanmasından sonra spor etkinliklerinin sigara firmaları tarafından desteklenmesi artmıştır.



SAĞLIĞI GERİ ALMAK



Dünya sporcuları ve spor federasyonları sporun ve ahlak anlayışlarının sigara ile uyuşmadığını bilirler. Atletler yetenekleri, güçleri ve kararlılıkları ile öğünç duyarlar ve topluma olumlu mesaj veren kimlikleri ile ön plana çıkmak isterler. Sigara firmalarının oyunlarına alet olmak istemezler. Dünya Sağlık Örgütü bütün spor kuruluşlarını ve bireyleri sigaradan kabedilen sağlığın geri alınması çabalarına davet etmektedir.

Kaynak: toraks.org.tr