GÜRÜLTÜNÜN İŞİTMEYE ETKİSİ
 

GÜRÜLTÜNÜN İŞİTMEYE

ETKİSİ





10 kişiden birinde işitme kaybı vardır,

bu kayıp normal konuşmayı ve anlayabilmeyi etkiler. Aşırı sese maruz kalma

işitme kaybının en sık sebebidir.











Gürültü kulaklarımı etkileyebilir mi?





Evet, gürültü tehlikeli olabilir. Eğer

ses yeterince yüksekse ve uzun sürerse işitmemize zarar verebilir.





Kulaklarımı iyileştirebilir miyim?





Hayır, eğer kulağınızın yüksek sese

alıştığını düşünüyorsanız bu durum kulaklarınıza büyük olasılıkla zarar

vermiştir ve hiç bir tedavi yöntemi yoktur. İlaç, cerrahi veya işitme aleti

kulağınız gerçekten zarar görmüşse işitmenizi düzeltmez.



Kulak nasıl çalışır?





Kulağın üç ana bölümü vardır:dış kulak,

orta kulak, iç kulak. Dışarıdan görebildiğimiz parça olan dış kulak kendi

kanalına açılır. Kulak zarı dış kulak yolunu orta kulaktan ayırır. Orta

kulaktaki örs, çekiç ve üzengi kemikçikleri iç kulağa sesin iletilmesine

yardımcı olurlar. İç kulakta işitme ve dengeye hassas hücrelerle, beyine

giden işitme siniri vardır.





Herhangi bir ses kaynağı kulağa titreşim

veya ses dalgaları gönderir. Bunlar dış kulak yolu vasıtasıyla iletilir ve

kulak zarına çarparak zarın titreşimini sağlar. Bu titreşimler orta kulağın

küçük kemikçiklerine iletilir ve kemikçikler yoluyla iç kulağa buradan da

işitme sinirine geçerler. Titreşimler iç kulakta sinir uyarıları haline

dönüştürülür ve beyine giderler. Beyne gelen uyarılar müzik, kapı çarpması

gibi ses olarak algılanır.





Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki

sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi uzadıkça

daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı azaldıkça da işitme

azalır.Ölü sinir uçlarını canlandırmak mümkün

değildir ve hasar kalıcıdır.



Sesin zararlı olduğunu nasıl

anlayabilirim?





İnsanlar gürültüye duyarlılıkları

açısından farklıdır. Genel olarak sesinizi duyurmak için bağırmak zorunda

kaldığınız gürültülü ortam, kulağınızı ağrıtan sesler, kulağınızı çınlatan

gürültü veya maruz kaldıktan sonra sağırlık yaşattıran sesler işitmenize

zarar verebilir.Bilimsel olarak ses iki türlü

ölçülebilir: şiddet veya sesin yüksekliği desibel (dB) olarak ölçülür.

Tizlik ise saniyedeki ses titreşim frekansı olarak ölçülür. Düşük tizlik

daha az titreşim yaparken yüksek ses daha fazla titreşim yapar.





Frekans ve işitme kaybı arasındaki

ilişki





Frekans saniyedeki devir veya Hertz (Hz)

olarak ölçülür sesin tizliği ne kadar yüksekse frekansı o kadar fazladır.

Genel olarak en iyi duyan çocuklar orgun en düşük notası olan 20 Hertzlik

sesten köpek havlama sesinin en tizliği olan 20.000 Hertzlik sese kadar

sesleri ayırt edebilir. İnsan konuşması 500 - 2.000 Hz arasındadır. Duyma

kaybı başlayınca yüksek frekanslar daha önce kaybedilir. Bu da işitme

kayıplı insanların bayan ve çocukların yüksek tizlik seslerini neden daha

zor duyduklarını açıklar.Yüksek frekanslardaki duyma kaybı ile

ses duyulmasına rağmen anlaşılamaz. Ayrıca işitme kayıplı hastalar benzer

duyulan kelimeler arasındaki farkı ayırt edemezler çünkü bu sessiz harfler

diğer sessizlere ve sesli harflere nazaran daha yüksek frekans aralığına

sahiptirler.



Desibel Nedir?



Sesin şiddeti desibel (dB)

olarak ölçülür. Yelpaze insan kulağının duyabileceği en silik sesten (0dB)

roketin havalanma sesine (180dB) kadar değişir. dB logaritmik bir ifadedir,

bu yüzden dB şiddetinde 10 ünitelik artış bir alttakinin 10 katı fazlası

anlamına gelir; yani 20 dB, 10 dBin 10 katıdır.









dB







Örnek











0







İnsan kulağının duyabileceği en

silik ses











30







Fısıldama sessiz kütüphane ortamı











60







Normal konuşma,daktilo, dikiş

makinesi











90







Çimen biçme makinesi, kamyon trafiği

(günlük 8 saat .)











100







Demir testeresi,havalı delici,kar

aracı (korumasız maksimum 2 saat )











115







Rock konseri, oto kornası (korumasız

max.15 dakika)











140







Jet motoru (gürültü ağrı yaratır ve

geçici sağırlık oluşturur)















Duymamı etkilemeyen en yüksek dB ?







Pek çok uzman 85 dB den daha fazla sese

maruz kalmanın zararlı olduğu konusunda hem fikirdir.



Gürültü Süresi, ve Hasar İlişkisi nedir

?





Yüksek sese ne kadar uzun süre maruz

kalırsanız o kadar hasar gelişir. Ayrıca sesin kaynağına ne kadar yakınsanız

hasar o kadar fazla olur. Ateşli silah kullanan biri kulaklık kullanmıyorsa

işitme kaybı riskiyle karşı karşıyadır. Son çalışmalar gençlerde işitme

kaybı sıklığının arttığını göstermektedir. Yüksek sesle dinlenen rock müziği

ve kulaklıklı taşınabilir Walkman veya Diskman

gibi aletlerin kullanımındaki artış gençlerdeki işitme kaybından sorumlu

olabilir.



Gürültünün başka zararları var mı ?





Kulak çınlaması gürültüye maruz kalma

sonrası görülür ve sıklıkla kalıcıdır. Bazı insanlar yüksek sese sinirlilik

reaksiyonu gösterirler ayrıca kalp hızı ve kan basıncı veya mide asidinde

artma görülebilir.



İş sırasında gürültüye maruz kalma





Pek çok

insanda devamlı 85 dB üzerinde gürültüye maruz kalma anlamlı şekilde işitme

kaybına yol açar ve daha yüksek sesler bu hasarı arttırır. Korunmamış

kulaklar için izin verilen maruz kalma süresi ortalama gürültü seviyesinde

her 5dB artış için yarısı kadar azaltılmalıdır. Örneğin 90dB için maruz

kalma süresi 8 saat, 95 dB için 4 saat ve 100 dB için 2saat olmalıdır. İzin



verilen en yüksek gürültü seviyesi

korunmuş kulak için günde 15 dakika ve 115 dBdir.140 dB üzerindeki gürültü

kabul edilemez.





Gürültülü çalışma ortamları daha az

gürültülü aletlerle donatılmalı veya çalışma saatleri azaltılmalıdır. Ancak

bunun maliyeti pahalıdır. Alternatif olarak kişisel işitme korumaları

ortalama 90 dBden yüksek gürültüde kullanılmalıdır. Gürültü ölçümleri

işitme koruması ihtiyacını gösterirse işveren en az kulak tıkacı ve bir tip

de kulak susturucusunu ücretsiz olarak çalışanlarına vermek zorundadır.

Yıllık işitme testleri yüksek frekanslarda 10 dB veya daha fazla işitme

kaybını gösterirse çalışan bilgilendirilmeli ve gürültü 8 saat için 85

dBden fazla ise işitme korumaları kullanmalıdır. İşitmede daha fazla kayıp

ve/veya kulak hastalığı ihtimali KBB uzmanına görünmeyi gerektirir.





İşitme koruyucuları nedir ve ne kadar

etkilidir?





Kulak topları ve kağıt doku tıpaları

sesi sadece 7 dB azaltır. İdeal 2 form vardır: kulak tıkacı ve kulak

maskesi. İşitme koruyucusu kullanan işçilerden yarısı koruyucuların ses

azaltma potansiyellerinin yarısını kullanırlar çünkü bu gereçleri devamlı

kullanmazlar veya bu aletler tam olarak kulağa uymaz. 8 saatlik bir süre

devamlı takılırsa 30 dBlik ses azalması sağlayan bu koruyucu gürültüde 1

saat çıkarılırsa sadece 9 dBlik sağlar. Bu desibeller logaritmik yelpaze

ile ölçülmeleri sonucudur ve her 10dB artışta ses enerjisinde 10 kat artış

görülür. Korunmamış kulakla işçi koruyucu kullanmaya nazaran 1000 kat daha

fazla ses enerjisine maruz kalır. Ek olarak sese maruz kalma toplamsaldır.

Bunun için evdeki gürültü veya partideki gürültü toplanarak hesaplanır.





İşitme kaybından

şüpheleniyorsanız bir KBB uzmanına görünün. İşitme problemini teşhis eder ve

en iyi tedavi yolunu önerir.