"Öksürüğünü kesmeyin"
 

Anadolu Sağlık Merkezi'nden Kulak Burun Boğaz

Uzmanı Op.Dr. Anıl Güngör, çocuklarda sıkça karşılaşılan kulak burun boğaz

enfeksiyonları ile ilgili soruları yanıtladı.



Çocuklarda en sık

rastlanan kulak-burun-boğaz enfeksiyonları nelerdir?



Nezle ve grip

virüslerine bağlı üst solunum yolu enfeksiyonları, bademcik iltihabı, kulak

iltihabı, burun ve sinüslerin iltihabı ve krup. Bu enfeksiyonların %70'i, hatta

mevsimine göre daha fazlası nezle ve grip virüsleri ile oluyor. Geri kalan

enfeksiyonların büyük kısmı, pnömokoklar, hemofilus influenza B ve moraksella

katarrhalis isimli üç büyük bakteri grubu tarafından oluşturuluyor. Geriye

önemsiz ve çok ciddi enfeksiyon yaratmayan bakteriler kalıyor. Tedavi edilmesi

gerekenler, pnömokok grubu, hemofilus influenza B grubu ve nadiren de moraksella

isimli bakteriler.



Çocuklarda kulak- burun-boğaz enfeksiyonlarına

yatkınlığı arttıran nedenler nelerdir?



En önemli sebep, çocukların

bağışıklık sisteminin yeterince gelişememiş olmasıdır. Biz bunu, aşılarla

geliştirmeye çalışıyoruz. Anneden süt yolu ile alınan antijenler ilk birkaç ay

çocuğu koruyor. Çocuğun büyümesi ile bağışıklık sistemi gelişiyor. Geçirdiği

hastalıklar ile bağışıklık sistemi öğrenip, hastalıklara karşı etkili

olabiliyor. Bunun dışında, çocuklarda bildiğiniz gibi hijyen kavramı yok.

Çocukları, kreşlerde diğer çocuklar ile bir arada bazen oldukça kalabalık

gruplar halinde birarada tutuyoruz. Çocuklar objeleri elleyip ağızlarına götürme

şeklinde bir öğrenme davranışına sahipler. Bu sebeplerle, bizden çok daha fazla

virüsle, bakteri ile karşılaşıyorlar. Ev ortamında sigara dumanına maruz kalan

çocuklarda üst ve alt solunum yolu hastalıkları daha sık ve daha şiddetli

oluyor. Bunun yanında, çocuklarda erken çağlarda gıda alerjileri, oyun çocuğu

çağında da inhalan alerjiler dediğimiz, solunum yolu ile alınan alerjenler

etkili olabiliyorlar. Alerjik çocukları saptamak, özellikle sık enfeksiyon

geçiren çocuklarda bunları araştırmak ve bulmak çok ödemli.



Anne-

babanın alerjik olması bu konuda ip ucu verebilir. Nadiren, sık enfeksiyon

geçiren çocuklarda bağışıklık eksikliği görülür. Bunlar genellikle geçicidir.

3-4 yaş civarında bağışıklık eksikliği, bağışıklık sisteminin matürasyonu ile

düzelmektedir. Sık enfeksiyon geçiren çocuklarda bu nedenler araştırılmadan

tedavi eksik kalmaktadır.



Sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçiren

çocuklara yaklaşım nasıl olmalı?



Öncelikle bunlarda aile hikayesi

ayrıntılı alınmalı. Anne- babanın bilinçli oldukları, ev ortamının niteliği

araştırılmalı. Evde sigara dumanına maruz kalıp kalmadıkları araştırılmalı

çünkü, sigara dumanı, çocukları malesef üst ve alt solunum yolu enfeksiyonlarına

karşı savunmasız bırakan, önlenebilir en önemli sebep durumunda. Bunun yanında

çocukların aşılarını yaptırmalı, rutin aşıların yanında, grip aşısını ve

pnömokok (zatürre) aşısını da mutlaka yaptırmalı.



Alerjiler varsa tespit

edilmeli. Üst solunum yolu enfeksiyonuna sebep olabilecek kötü alışkanlıkları,

çevresel faktörleri elimine ettikten sonra, her bir enfeksiyonu, herhangi bir

tedavi başlamadan önce sebep açısından ayrıca değerlendirmeli. Bu değerlendirme

objektif testlerle (boğaz kültürü, kan tahlilleri) yapılmalı. Anne ve babalar

bilgilendirilmeli. Doğru ateş ölçme yöntemleri, ateş tedavisi öğretilmeli.

Normal olanla olmayan anlatılmalı.



Çocuklarda kulak-burun- boğaz

enfeksiyonlarına karşı bağışıklık sistemi güçlendirmek mümkün

mü?



Çocuklarımıza yaptığımız aşılar bu amaca yönelik. Rutin aşılar

önemli ve ciddi pek çok hastalığı ortadan kaldırmış veya azaltmış durumda.

Bunlara ek olarak pnömokok grubunu engellemek için, pnömokok aşısını

yaptırıyoruz. Çocukları çeşitli ve dengeli beslemek önemli. Her enfeksiyon

olduğunda ilk iş olarak çocukların ateşini, öksürüğünü, burun akıntısını kesme

yerine, bakteri ve virüslerin kolayca vücuttan atılabilmesini sağlamak amacı

ile, bu fonksiyonları desteklemek önemli.



Örneğin; öksürüğü öksürük

şurubu ile kesmek yerine, çocuğun öksürerek rahatça bu ifrazatı çıkartmasını

sağlamak gerekmekte. Örneğin; burun tıkanıklığı, burun akıntısı olduğunda, hemen

bunu kurutmak için ilaçlar yerine, burundan ifrazatı mekanik olarak temizlemek,

tuzlu su ile yıkamak gerekiyor. Ateşi hemen düşürmemek, 38.5 derece, yaşa göre

39 dereceye kadar ateşin enfeksiyona karşı vücudun zafer kazanmasına müsaade

etmek gerekiyor. Bunlar bağışıklık sistemini güçlendiriyor.



Ek

vitaminlerin dengeli, yeterli beslenen çocuklarda çok fazla bir etkisi yok.

Bitkisel olsun, sentetik olsun, piyasada satılan bağışıklık güçlendirici diye

bilinen preparatların hiçbirisinin, özellikle çocuklarda geniş çalışmalarda

güvenilirliği ve etkisi kanıtlanmamış.



Çocuklarda kulak-burun-boğaz

enfeksiyonlarında tedavi nasıl olmalı?



Öncelikle faydalı olmaya

çalışırken zarar vermemek gerekli. Antibiyotiklerin ne zaman ve hangi çocuklarda

kullanılacağı açık şekilde tanımlanmış durumda. Bunların ipuçları hem klinik

bulgular ile hem de laboratuvar testleri ile çok kolaylıkla bulunabiliyor.

Öncelikle öksürük, ateş ve burun akıntısının bir düşman olarak görülmemesi

gerekmekte. Bunların, bağışıklık sisteminin normal çalışması olduğu anlaşılmalı.





Özellikle çocuklarda kombinasyon ilaçlar kullanılmamalı. Öksürük

şurupları, ağrı kesiciler ile beraber verilen ateş düşürücüler ve

antihistaminikler faydalı olmadıkları gibi çok zarar verebiliyor. Antibiyotiği

ciddi enfeksiyon tehditi altında kullanmak gerekiyor. Öncelikle çocuklarda

bağışıklık sisteminin güçlenmesi için, bağışıklık sisteminin çalışmasına müsaade

etmek gerekiyor. Ateş, öksürük ve burun akıntısı olduğunda bunları gidermeye

çalışmak yerine, 48-72 saat kadar beklemek, tehlikeli durumları tanımak ve ancak

bunlar ortaya çıktığında veya çıkma eğiliminde olduğunda müdahale etmek

gerekiyor.



realage