Koroner Kalp Hastaliginda Risk FaktÖrleri
 

Damar sertligi (aterosleroz) vücuttaki atardamarlarin yavas seyreden ilerleyici bir hastaligidir. Atardamar duvarinin en iç tabakasinin yag ve köpük hücreleri denen vücut hücrelerinin birikimiyle kalinlasmasidir. Damar sertliginin olusumu ilk olaydir, zamanla bu zemin üzerinde pihti olusmaktadir. Damar sertliginin en sik yerlestigi atardamarlar koroner (kalp kasini besleyen) ve beyindeki atardamarlar olup, miyokard infarktüsü (kalp krizi) ve beyin infarktüsü (inme) gibi ciddi olaylara yol açabilmektedir. Damar sertligi ABD'de yillik ölümlerin yarisindan fazlasindan sorumludur. Koroner damar hastaligi için bugün kabul edilen risk faktörleri “degistirilebilir” ve “degistirilemez” olmak üzere 2 gruba ayrilmistir ;

Degistirilebilir Risk Faktörleri

*Sigara içilmesi (10 adet/gün'den fazla)

*Hipertansiyon

*Kolesterol yüksekligi

*Lipoprotein a Yüksekligi

*Fiziksel Aktivite Azligi (hareketsizlik)

*Dogum Kontrol Hapi Kullanimi

*Alkol Kullanimi

Degistirilemez Risk Faktörleri

*Ileri Yas

*Erkek Cinsiyet

*Ailede erken (55 yas altinda) koroner Damar Hastaligi

Hikayesi Bulunmasi

*Seker Hastaligi

*Kisilik Yapisi (stresli yasanti)

*Sismanlik (obesite)

Damar sertligi olusmasinda ana rolü kolestrol yüksekligi oynar Kolestrol seviyesi 265′in üzerinde olan 35-40 yaslarindaki insanlardaki koroner damar hastaligi riski, 220′nin altinda olanlara göre 5 kat daha yüksek bulunmustur. Koroner damar hastaligi olan kisilerde yapilan bir çok çalismalar, kolesterol seviyesinin diyetle veya ilaçlarla düsürülmesinin koroner damarlardaki darlagin ilerlemesini önleyebilecegi gösterilmistir. Simdi, bütün risk faktörleri içinde sigara içimi en önlenebilir olanidir. Koroner damar hastaligindan ölüm riski içenlerde, içmeyenlere oranla yaklasik 2 kat artmaktadir. Sigarayi birakanlarda, koroner kalp hastaligi riski azalir. Hipertansiyon; damar sertligi, koroner damar hastaligi ve inme gelismesi için risk faktörüdür. 160 / 95 mm HG'dan yüksek degerlerde koroner kalp hastaligi riski 2 -3 kat daha fazladir. Dihastörik (küçük tansiyon) tansiyondaki artis daha önemlidir. Diyet ve ilaç tedavisiyle hipertansiyonun düsürülmesi uzun süreli koroner damar hastaligi gelisme riskini azaltmaktadir. Seker hastaligi damar sertligi için bir risk faktörüdür. Genellikle kolesterol yüksekligi ve hipertansiyonla beraber bulundugundan, koroner damar hastaligi için risk derecesini belirlemek güçtür. Ideal vücut agirliginin % 30 veya daha fazla üzerinde olan sismanlik (obesite) koroner kalp hastaligi için bir risk faktörüdür. Ideal vücut agirligina dönen sismanlarda koroner damar hastaligindan ölüm riski belirgin sekilde düsmektedir. “A” tipi kisilige sahip stresli, aceleci ve agresif kisilerde koroner damar hastaligina daha sik rastlanmaktadir. Dogum kontrol hapi kullanan kadinlarda kan kolesterol seviyeleri, kullanmayanlara oranla %20 daha yüksek bulunmustur. Infarktüs (kalp krizi) geçirme orani 50 yas altindaki hap kullananlarda, kullanmayanlara göre 3-4 kat daha yüksektir. Genç kadinlarda koroner kalp hastaligi riski erkeklere oranla düsüktür, fakt bu oran 60-70 yaslarinda her iki cinsiyette esitlenmektedir. Fizik aktivitesi düsük olanlarda ise kolesterol olarak tanimlanan HDL-Kolesterol seviyesi düsük bulunmaktadir. Düzenli egzersiz yapanlarda HDL-Kolesterol seviyesi kanda artmaktadir. HDL-kolesterol damar sertligi gelisimine karsi koruyucu bir etkiye sahiptir.