Süpürgeotu, Besinginster, Cytisus scoparius
 

Süpürgeotu, Besinginster, Cytisus scoparius

Süpürge Katırtırnağı

Katırtırnağı

Familyası: Baklagillerden, Schmettelingblütengewaeche, Fabiaceae (Leguminosae)

Drugları: Süpürgeotu: Cytisi scoparii herba

Süpürgeot çiçeği: Cytisi scoparii flos

Süpürgeotunun yapark, çiçek ve taze sürgünleri çay, tentür ve natürel ilaç yapımında kulanılır ve nadiren sade çiçeklerinin kulanıldığıda olur.

Giriş: Süpürgeotu önce spartium scoparium, sonra sarothamnus scoparius ve nihayet cytisus scoparium adı verilmiştir. Saros süpürge, thamnus funda anlamına gelir. Baklagillerin altgrubu süpürgeotugillerin takriben 25 alttürü mevcuttur, fakat bunlardan sadece süpürgekatırtırnağı tıbbi maksatla kulanılır.

Botanik: Genelikle 0,5-2 metre boyunda bir funda nadiren 5 metre olabilen küçük bir ağaçtır. Genelikle yolkenarları, demiryolları kenarları, taşlı, kumlu, topraklarda ve güneşli yerlerde yetişir. Yaprakları oldukca küçük, takriben 0,5-1 cm uzunluğunda bri sap üzerinde iç yaprak birlikte bulunur.

Çiçekleri 2-3 cm büyüklüğünde, üste geniş büyük ters yumurta şeklinde bir taç yaprak ve altta üç adet taç yaprak bulunur. Ortada dölenme tozlukları ve göbek bulunur. Kapsülleri siyah uzun, yastı, tohumları esmer veya siyah renktedir. Katırtırnağı Avrupa, kuzey Afrika, Asyanın ılıman bölgeleri, güney Afrika, güney Amarika, kuzey Amarika ve Türkiyenin Trakya bölgesinde yabani olarak yetişir.

Yetiştirilmesi: Türkiyenin hemen her bölgesinde yetiştirmek mümkündür, özeliklede taşlı ve kumlu topraklarda ve güneşlik yörelerde daha gür yetişir.

Hasat zamanı: Taze sürgünleri, yaprakları ve çiçekleri Nisandan Temmuza kadar toplanır, kurutulur ve nemden uzakta muhafaza edilir veya tazesinin tentürü yapılır.

Birleşiminde:…

Tesirşekli:…

Kulanılması: a-) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılmıştır. Bu araştırmalar sonunda süpürgeotunun aritmiye (kalp ritim anormalikleri) karşı etkili olduğu tesbitedilmiştir. Ayrıca Alıç-, ZYE preparatları veya Gökçek İksiri daha etkildir.

b-) Komisyon E'nin 17.01.1991 tarih ve 11 nolu monografi bildirisine göre başta kalp ve kandolaşımındaki fonksiyonel rahatsızlıklara karşı kulanılacağı beyanedilmiştir.

c-) Halkarasında romatizma, gut, böbrektaşları, böbrekağrıları, ödem, karaciğer ve dalak rahatsızlıklarına karşı kulanılmıştır.

Açıklama: Spartein aynı kına kınanın birleşiminde chinidin gibi düz kaslara etki eder, fakat chinidin gibi çok zehirli olmadığından aynı maksatla rahatlıkla kulanılabilir. Spartein bağırsaklar ve rehimdeki düz kaslara etki eder, bu nedenlede hamile kadınların bazılarında doğum esnasında yetersiz veya hiç sancı olmaması nedeni ile sezeryan gerekir. İşte bu gibi hallerde sancı çıkarıcı veya sancıyı kuvvetlendirici olarak kulanılır. (Klein firması )

Çay: Süpürgeotunun bir kahvekaşığı demliğe konur ve üzerine 300-500 ml kaynarsu ilaveedilir ve soğuduktan sonra süsülerek çayı içilir. Günde içilecek oran üç bardaktan fazla olmamalıdır ve sabah, öğle ve akşam birer bardak içilmelidir.

Yantesiri: Tarife uygun alınmazsa ve fazla dozajda alınırsa zehirler. Zehirlenme belirtileri aynı Nikotinde olduğu gibidir. Kandolaşımı zafiyeti, kalpçarpıntısı, başağrısı, başdönmesi, kusma ve ishal gibi belirtileri olabilir.

B-) Adi Süpürgeotu, Gemeiner Ginster, Spartium junceum

Türk Süpürgeotu

Genelikle Türkiye ve diğer Akdeniz ülkelerinin sahil kenarlarında yetişir. Boyu 3 metreyi bulabilen, bu dikensizdir. Yaprakları 1,5- uzunluğunda, 15-25 çiçek birarada ve sarı renkli ve meyveleri fasulye kapcığı gibi vede her kapsülde 10-20 tohum bulunur. Çok zehirli olması nedeni ile bu tür kulanılmaz.