Senaga, Senaga, Polygala senega
 

Senaga, Senaga, Polygala senega

Çıngırak Yılankökü

Amarika Senagaotu

Amarika Sütotu

Tibbi Sütotu

Şifalı Sütotu

Familyası: Sütotugillerden, Kreuzblumengewaechse, Polygalaceae

Drugları: Senagae radix

Senagaotununsadece kökü çay, tentür ve natürel ilaç yapımında kulanılır.

Giriş: Kuzey Amarikakızılderilileri tarafından yılan sokmasına karşı kulanılmış ve bu nedenle bu nedenle çıngırak yılan kökü diye anılmıştır. Polygala ise sütlü anlamına gelir ve bu nedenlede sütotu diyede anılır. Dünyada oldukca çok sütotu türü mevcuttur, fakat bunlardan en önemlisi Kuzey Amarikada yetişen şifalı sütotudur.

Ayrıca Anadolu sütotu: polygala anatolica, Japon sütotu: polygala tenuifolia, Acı sütotu: p. amara, Adi sütotu: p. vulgaris, Berezilya sütotu: p.cyparissias'ın aynı şekilde etkili olabileceği ve aynı şekilde kulanılabileceği iddiaedilmektedir. Fakat bu bitkilerüzerinde yeterince araştırma yapılmamaıştır.

Botanik: Asıl vatanı kuzey Amarika olan bitkinin öneminin artması nedeniyle bazı Avrupa ülkeleri ile Hindistan veRusyadada yetiştirilmektedir. Bitki 20-40 cm boyunda dikine yükselen ve kökten çatallaşarak çoğalan bir bitkidir. Köklewri 20 cm uzunluğunda 1 cm kalınlığında dikine kazık gibi veya iğ şeklinde toprağa girer.

Yapraklarının kenarları bütün, orta ve üst kısmındaki yaprakları mızrak veya oval şekilde ve tüysüzdür. Çiçekleri bitkinin sapının üst kısmında olup salkım şeklindebir aradadır. Kupa yaprakları beş adet olup 3'ü dışa 2'si içe doğu dönüktür. Taç yaprakları ise değişerek boru şeklini almıştır. Meyveleri yeşilimsi yuvarlak kapsül şeklindedir.

Yetiştirilmesi: Kuru, taşlı ve aydınlık ormanlarda kendiliğinden yetişen bitki Türkiyede çok rahatca yetiştirilebilir.

Hasat zamanı: Eylül ve Ekim aylarında sökülen kökleri temizlendikten sonra havadar ve kuru yerlerde özel olarak kurutulur.

Birleşiminde:…

Tesirşekli:…

Kulanılması: a-) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılmamıştır. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf bir şifalı bitkidir. Senaga yerine daha etkili olan başka bitkiler kulanılmalıdır. Örneğin nefesyolları rahatszlıklarına karşı A. Itır-, Kekik-, Sinirliot-, Duvarsarmaşığı-, Çörek preparatları veya Gökçek İksiri daha etkildir.

b-) Komisyon E tarafından 13.03.1986 tarih ve 50 nolu monografi bildirisinde senega kökünden eldeedilen çay vede damlanın yukarı nefesyollarını üşütme ve nezlesine karşı etkili olacağı beyan edilmiştir.

c-) Halkarasında kronik bronşit, balgamlı ve kuru öksürük, astım, difteri (kuşpalazı ), gırtlak iltihapalanması ve zatürre'ye (pnömani) karşı kulanılır.

d-) Homeopatide başta seskısılması, bronşit, zatürre, balgamlı ve tahrişli öksüreğe karşı kulanılır.

Çay: İki kahvekaşığı senagakökü ince kıyıldıktan sonra demliğe konur ve üzerine 300-500 ml kaynarsu ilaveedilir ve 5-10 dakika sonra süzülerek çayı içilir.

Yantesiri: Senaga kökünün bilinen bir yantesiri yoktur, fakat aşırı miktarda alınırsa kusturur vede mide ve bağırsakları tahrişeder.

B-) Acı Sütotu, Bittere Kreuzblümchen, Polygala amara

Altaki yaprakları 4-6 cm büyüklüğünde, tersyumurta şeklinde, orta ve yukarıdaki yaprakları ise oldukca küçüktür. Çiçekleri tepede salkım gibi bir arada pempemsi leylaki veya morumsu leylaki renkte olabilir. Kulanılması aynı senaga gibidir.