BİLGİSAYARLI AKCİĞER TOMOGRAFİSİNDE İNDİKASYONLAR
 

BİLGİSAYARLI AKCİĞER TOMOGRAFİSİNDE İNDİKASYONLAR[/b]Teknik:

Göğüsün konvansiyonel BT incelemesi hastanın soluk tutması sırasında tek alınan kesitler serisinden oluşur. Her kesit veya bir kaç kesit alındıktan sonra hastanın solumasına izin verilir, bu sırada hastanın yattığı masa bir sonraki tarama pozisyonuna hareket eder. Her kesit bir kaç saniyede alınsa da, kesitler arasında 5-10 saniyelik gecikmeler olur. 1990'lı yıllarda kullanıma giren spiral BT (tek kesitli ) ile ise hasta masası BT gantrisinde yavaşça (genellikle 1cm/sn) hareket ederken sürekli bir tarama yapmak mümkündür. Bu teknikte, bilgi toplanması sırasında hastanın gantriye girmesi ve X-ışını kaynağının dönüşü eş zamanlıdır. Böylece X-ışını demeti hastaya göre helikal veya spiral bir eğri çizmektedir. X-ışını tübünün her dönüşü, açılı bir kesit düzlemine ait spesifik bilgi toplar. Bilgisayar her kesit düzlemine spesifik bilgi hesabından sonra görüntüleri oluşturur. Bu görüntülerin pozisyonu ve aralarındaki boşluk geriye dönük olarak seçilebilir. Göğüsün tamamı spiral BT ile bir veya birkaç nefes tutma sırasında tamamlanabilir (1). Bilgi toplanmasının sürekli olması gerçek bir hacim incelemesine olanak sağlar ve üst üste binen kesitlerin elde edilmesi uzun aksda uzaysal çözünürlüğü artırır. Üst üste binen kesitler ek radyasyona gerek kalmadan yüksek kaliteli çok düzlemli ve 3-boyutlu görüntülerin üretimine olanak sağlar.

Tek kesitli spiral BT cihazları ile toraks 30 saniyede, 5-10 mm kesit kalınlığında incelenirken, 4 kanallı ÇKBT ile aynı sürede 1-1.5 mm kalınlığında inceleme yapmak mümkündür.

Çok kesitli bilgisayarlı tomografi

Tek kesitli ve tek sıra detektöre sahip sistemlerde farklı aralıklarla rekonstrüksiyon mümkün olmakla birlikte, kesit kalınlığı tarama öncesinde belirlenir ve tarama yapıldıktan sonra değiştirilemez. ÇKBT'de ise kesit kalınlığı tarama parametresi olmaktan çıkıp rekonstrüksiyon parametresi haline gelmiştir. Tarama yapıldıktan sonra istenilen farklı kalınlıklarda görüntü setleri oluşturmak mümkündür.

ÇKBT ile incelenebilen anatomik bölge uzunluğu daha fazla olup daha hızlı tarama yapmak mümkün hale gelmiştir ve uzun aks boyunca olan çözünürlük tek sıra detektöre sahip spiral BT cihazlarına oranla daha fazladır. Nefes tutma süresi daha kısaldığı için hareket artefaktları görüntüyü bozmamaktadır. İnceleme hızlı yapıldığı için, kontrast madde daha hızlı ve daha az verilebilir ve damarlar daha iyi görüntülenebilir. Uzun aks boyunca olan rezolüsyonun artması ve hareket artefaktlarının olmaması, bilgisayardan oluşturulan 2-boyutlu (2B) ve 3-boyutlu (3B) görüntülerin rezolüsyonunu artırmıştır. Bu görüntüler, toraksda trakea bronşial sistemin incelenmesine, damar patolojilerinin değerlendirilmesine katkıda bulunmaktadır. Sanal bronkoskopinin yanısıra BT bronkografi de yapılabilir. Rezolüsyonun artmış olması akciğer nodüllerinin tespiti ve karakterizasyonunu kolaylaştırmaktadır. İnce kolimasyonun kullanılması, yeniden taramayı gerektirmeden yeni rekonstrüksiyonlarla şüpheli nodüllerin değerlendirilmesine olanak sağlamaktadır. Akciğer embolisi, pnömoni, aort diseksiyonu, travmatik aorta hasarı, plörit, amfizem, özefagus rüptürü, kanser gibi, altta pek çok nedenin yattığı akut göğüs ağrısı-dispne olgularında ÇKBT ideal bir tetkiktir (2).

ÇKBT sistemlerinde yapılan BT anjiyografi tetkiklerinde kullanılan kontrast madde tek kesitli BT sistemlerine göre daha azaltılabilir, değişik vasküler fazlar görüntülenebilir. BT anjiyografi için otomatik enjektörle 3-4 ml/sn iyotlu kontrast madde verilerek 1-3 mm kalınlığında, üstüste binen kesitler elde olunur. Hava yolları patolojilerine yönelik tetkiklerde kontrast madde vermeden 1- 1.25 mm'lik kesitler alınır. Kesitler, tetkikin yapıldığı cihazdan ayrı bir bilgisayara (work-station) gönderilerek, burada istenilen 2B veya 3B görüntüler oluşturulur. BT anjiyografi ile konvansiyonel anjiyografiye eşit, hatta bazı durumlarda daha üstün kalitede görüntü elde etmek mümkündür. BT anjiyografinin kullanımı konvansiyonel veya dijital anjiyografiye olan ihtiyacı azaltmakta ve maliyeti düşürmektedir. Pulmoner tromboembolinin yanısıra pulmoner venöz anomalilerin değerlendirilmesinde ve tedavi planlamasında kullanılabilir. ÇKBT ile hava yollarının incelenmesi özellikle stent planlamasında ver takibinde yararlıdır.



İçindekiler



Kaynak: toraks.org.tr