Solunum Fonksiyon Testleri
 

Solunum Fonksiyon Testleri[/b]Solunum Fonksiyon Testleri





Prof.Dr.Nurhayat YILDIRIM

Spirometrik ölçüm sakin solunum, zorlu inspirasyon, zorlu ekspirasyon, derin ve hızlı olarak belli bir sürede yapılan solunum esnasında ölçülen zaman, volüm, akım değerlerini yansıtır. Ölçümün yapıldığı toplumdaki sağlıklı kişilerde cinsiyet, boy, yaş grupları oluşturularak elde edilen bazal (prediksiyon-predikt) değerlerle karşılaştırılarak değerlendirilir.

Spirometrik ölçüm ilk kez volüm-zaman ilişkisi kullanılarak ölçülmüştür. Daha sonra akım-volüm, yüzde gaz konsantrasyonu - volüm gibi değerlerden de yararlanılmıştır.



Hipertansiyon tanısı koymak ve hastaya izlemek için hipertansiyon aletine, diabet hastasına tanı koymak ve izlemek için kan şekeri ölçümüne gereksinim olduğu nasıl göz ardı edilemez ise astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi hava yolu hastalığına tanı koymak ve hastalığı izlemek içinde spirometrik ölçümün yeri yadsınamaz.



Akciğerlerin fonksiyonlarını değerlendiren birden fazla test vardır;



A. Hava yolu fonksiyonlarını gösteren testler

B.Akciğer volümleri ve vantilasyon testleri

C. Diffüzyon kapasitesi testleri

D. Kardiopulmoner eksersiz testleri

E. Metabolik ölçümler

D. Arter kan gazı ölçümleri

Bu makalede sizlere hava yolu fonksiyonlarının gösteren testlerden bir bölümünü aktarmaya çalışacağım.

A. Hava yolu fonksiyonlarının gösteren testler;

1. Basit spirometrik testler; Vital kapasite (VC), ekspiratuar rezerv volüm

(ERV), inspiratuar rezerv volüm (IRV), soluk volümü (VT), inspirasyon zamanı (TI), ekspirasyon zamarı (TE), total solunum zamarı (T Tot), inspirasyon kapasitesi (IC).

2. Zorlu vital kapasite;

a) Zorlu vital kapasite (FVC), 1. saniyedeki zorlu

vital kapasite (FEV1), maksimum ekspiryum ortası akım hızı (FEF %25-75), tepe ekspiratuar akım hızı (PEF). Bu değerlerden özellikle FEV1 nin akut bronkodilatör ile ve bronkokonstriktör maddelerledeğişimi,ve

b)Maksimum ekspiratuar -inspiratuar akım -volüm halkası

3. Maksimum istemli vantilasyon (MVV)

4. Maksimun inspiratuar ve ekspiratuar basınçlar; MIP, MEP.

5. Hava yolu direnci (Raw) ve complians (C)

Burada A başlığı ile belirtilen testlerden ilk 3 maddede yer alanlar aktarılacaktır.

Spirometrenin endikasyonları;

1. Bir akciğer hastalığının varlığını yada yokluğunu doğrulamak;

2. Pulmoner, kardiyak yada nöromüsküler hastalıklarda hastalığın şiddetini ve yaygınlığını belirlemek.

3. Çevre faktörlerinin akciğerlere olan etkisini saptamak.

4. Tedavinin etkinliğini belirlemek, hastalığı izlemek.

5. Preoperatif değerlendirme yaparak peroperatif ve postoperatif sonuçları saptamak.

6. Yetersizliği ve iş göremezliği değerlendirmek.

A. Hava yolu fonksiyonlarını gösteren testler;

1. Zaman-volüm eksenlerinde yapılan spirometrik ölçüme sakin solunumla başlanır. Bu esnada sakin solunumdaki soluk volümü (VT), inspirasyon zamanı (TI), ekspirasyon zamanı (TE) ve total solunum süresi (TTot) ölçülür. Bu değerler yardımı ile ortalama inspirasyon akım hızı-nöromüsküler dürtü (VT/TI) ortama ekspirasyon akım hızı ve solunumsal zamanlama (TI/TTot) hesaplanabilir. Nöromüsküler dürtü değeri ile solunumsal zamanlama değerlerinin çarpımı ise bize dakika vantilasyonunu ( VE) hesaplamamızda yardımcı olur.

VE=VT/TI x TI/TTot, x f= VT x TI x f

Tı x TTot

Ortalama inspirasyon akım hızı-nöromüsküler dürtü; Solunumun santral kemosensitif alanlarından gelen uyarının niteliğine işaret eder. KOAH gibi T Tot kısaldığı ve TI süresinin TE dan da kısa olduğu olgularda VT/TI değeri büyüktür. Solunumsal nöromüsküler dürtü değeri büyükse, yani birim zamanda oluşturulan VT yüksek ise aktif, uyarılmış santral kemosensitif alanlara işaret eder.

Total solunum süresinin kısaldığı, solunum frekansının arttığı solunum yetersizliği olgularında TE& TI ise KOAH, astım krizini gibi obstrüktif hava yolu hastalığına gösterirken, TE=TI ise restriktif akciğer hastalıklarını akla getirmelidir.



İçindekiler



Kaynak: toraks.org.tr