Bel Fıtıkları
 

************************************Bel fıtıklarının %95'i,



************************************L4-L5 ve (Dördüncü-beşinci kemik arası)



************************************L5-S1 seviyelerdedir (Beşinci kemik-kuyruk sokumu kemiği arası)



************************************Bel Fıtığının bu bölgelerde daha sık olmasının sebebi, bu seviyelerde yüklenmenin daha fazla olması, kanal çapının daha dar ve en hareketli segmentler olmalarına bağlanabilir.



******



************************************Bulgular



******



************************************- Hastaların çoğu 30-50 yaşları arasındadır.



************************************- Ana yakınma bel ve bacak ağrısıdır.



************************************- Hastalar çoğu kez, önceden olan hafif bel ağrılarının bir zorlama ile arttığını ve bacaklarına indiğini ifade ederler.



************************************- Ağrı, öksürme, hapşırma, ıkınma ve bel hareketleriyle artar.



************************************- Ağrı ile birlikte hasta, bacaklarındaki uyuşma, karıncalanma, kuvvetsizlik ve incelmeden yakınabilir.



************************************- Hasta ayakta dik durmakta zorluk çeker.



******



************************************Tedavi



******



************************************Akut, subakut ve kronik dönemde farklılıklar gözlenmektedir. İlk 2-3 hafta akut dönem, 3 aya kadar subakut, 3 aydan sonra kronik dönem olarak alınabilir.



******



************************************Akut dönem (ilk 2-3 hafta)



************************************- yatak istirahati(1-3 hafta)



************************************- ilaç tedavisi (ağrı kesiciler, kas gevşeticiler)



************************************- yüzeyel ısı (sıcak torba,v.s.)



************************************- izometrik egzersiz



******



************************************Subakut dönem (3 hafta-3 ay)



******



************************************- Hastanın lumbostat korse ile ayağa kalkmasına ve yürümesine izin verilir.



************************************- Hasta ayakta veya yatırılarak fizik tedavi programına alınır. Bu programda, yüzeyel ve derin ısı, traksiyon, alçak frekanslı akımlar, manipulasyon gibi yöntemler uygulanarak tedavi düzenlenir. Bu dönemde egzersizler arttırılmalıdır.



******



************************************Kronik dönem (3 ay sonrası)



******



************************************Hastaya bel-karın-bacak kaslarını stabilize ederek güçlendiren egzersiz programı ve günlük yaşamda belini uygun kullanmaya yönelik bir eğitim programı (bel okulu) verilir.



******



************************************Cerrahi tedavi



******



************************ Konservatif tedaviye rağmen, ilerleyici, nörolojik kayıpları olan, büyük ve kanal içine doğru ilerlemiş veya kanal içine düşen fıtıklarda cerrahi yöntem uygulanır.



******



******OSTEOARTRİT (EKLEM KİREÇLENMESİ)



******



************************************Osteoartrit, eklemlerde ve çevresinde dejeneratif ve enflamatuar patolojik değişikliklerle karakterize, multifaktöriyel etyolojili bir hastalıktır.



************************************Her kesimden insanı etkileyen, acı veren, iş gücü kaybına, özürlülüğe yol açan, osteoartrit, yıllar boyu doğal yaşlanma, yıpranma hastalığı olarak kabul edilmiştir. Doğrudan ölümcül hastalıklara yol açmaması, daha ziyade emekli kesimi ilgilendirmesi gibi muhtemel nedenlerle, kanımızca olması gerekenin çok altında ilgi çekmiş bir hastalıktır. Bu kaderci görüş son birkaç yıldır terk edilmeye başlamıştır. İnsan ömrünün uzaması, hasta ve hasta sahiplerinin, osteoartrite uygulanan cerrahi girişimlerin sayısının, etkinliğinin ve maliyetinin artması ile sigorta kuruluşlarının ve devletlerin ekonomik gidişi ile ilgili düşünceler, ilaç fabrikaları ile araştırma laboratuvarlarının dikkatini çekmiş ve hastalık üzerinde tekrar eğilmeye yönlendirmiştir. Gelişen teknoloji ve bilgi birikimi ekonomik ve toplumsal desteği arkasına alınca osteoartrit ile ilgili çalışmalar büyük hız kazanmıştır.



************************************Osteoartritde yaygın patalojik değişiklikler, eklem bağ dokularında, özellikle eklem, subkondral kemik, eklem sıvısı ve kapsülde saptanır. Başlıca pataloji, eklem kıkırdağındaki ilerleyici kayıptır, buna eklem sıvısında hyolunirik asidin depolimerize olması, subkondral skleroz, eklem kenarlarında osteoartrit oluşumu ve değişik oranlarda sinovit eşlik eder.



******



******************************RİSK FAKTÖRLERİ:



******



******************************Kabaca 3 gruba ayrılabilir.



******************************1-Genetik faktörler



******************************2-Hormonal faktörler



******Endokrin hastalıklar (diabet,akromegali v.s.) ve metabolik hastalıklar (gut,v.s.) ciddi risk faktörleridir.



******************************3-Travmatik faktörler



******Meslek nedeniyle sıkça yapılan ağır kaldırma, yük taşıma, şişmanlık, meslek nedeniyle çok kullanılan eklemlerin osteartriti gibi.



******



******************************OSTEOARTROZUN KLİNİK BULGU VE BELİRTİLERİ:



******



******************************1-AĞRI:



******



******************************Hastayı hekime götüren ana yakınmadır. Başlangıçta eklem hareketinden sonra ortaya çıkar ve istırahat ile kaybolur.Sızı şeklinde de ifade edilen ağrı küntdür. İyi lokalize edilemez. Başlangıçta hafif olan ağrı zamanla artarak ufak bir hareketle ve hatta istırahatle bile duyulmaya başlar. Tutulan ekleme göre bazı aktivite ve hareketlerle ağrı daha fazla artar. Örneğin, elin osteoartorzunda bir şeyi sıkmak ve kavanoz kapağı açmak ağrılıdır.



******



******************************2-TUTUKLUK:



******



******************************Hastalık genellikle sabah kalkınca ve gün içindeki inaktivite periyotlarından sonraki tutukluktan yakınırlar. Tutukluluk genellikle 15 dakikadan kısa sürer ve nadiren 15 ile 30 dakika arasında geçer. Ağrı gibi tutukluk da hava değişiklikleriyle ilgilidir.;



******



******************************3-KREPİTASYON:



******



****** ************************Kıkırdak kaybı ve eklem yüzeylerinin düzensizliği sonucu eklemlerdeki takur tukur sesleridir.En sık dizde, daha az olarak kalçada duyulur.



******



******************************4-HAREKET KISITLILIĞI:



******



******************************Hastalığın ileri dönemlerinde ortaya çıkar.



******



******************************5-EKLEM GENİŞLEMESİ:



******



******************************Eklem içi sıvı artışı, osteofitler ve kıkırdaktaki değişiklikler sonucu eklem genişler.



******



******************************6-DEFORMİTE VE SUBLUKSASYONLAR:



******



******************************Hastalığın ileri dönemlerinde kıkırdak kaybı, subkondral kemik kollapsı, kemik kistleri sonucu kalıcı deformiteler gelişir. Örneğin dizde tek veya çift taraflı varus veya valgus deformitesi.



******



******************************OSTEOARTROZDA EN SIK TUTULAN EKLEMLER



******



******************************1-DİZ EKLEMİ:



******



******************************İç kompartman başlıca tutulan yeridir. Erken dönemde röntgen ayırıcı tanıda yardımcı değildir. Şişman kadınlarda daha sık görülür.



******



******************************2-EL EKLEMLERİ:



******



******************************Ellerde, parmak eklemlerinde kistler, nodüller. Erkek kadın oranı 1/4'dür.



******



******************************3-KALÇA EKLEMİ:



******



******************************Erkek ve kadınlarda eşit oranda görülür. Şişmanlıkla ilgisi gösterilmemiştir.



******



******************************4-OMURGA:



******



******************************40 yaş üzerindekilerin özellikle bel bölgesi faset eklemleri sıklıkla etkilenmiştir.



******



******************************TEDAVİ



******************************1-İLAÇ TEDAVİSİ:



******



******************************Osteoartroz tedavisinde temel amaç matriks bütünlülüğünü korumak ve tüm eklem dokularında selüler fonksiyonları normalleştirme tarzında özetlenebilir.



******************************- Eklem içi hyaluronan tedavisi.



******************************- (PPiP) Polisülfatlı polisakkarit içeren ilaçlar.



******************************- Nonsteroid antienflamatuar ilaçların kullanımı.



******



******************************2-REHABİLİTASYON



******



******************************Osteoartrozlarda rehabilitasyonun amacı;



******************************- Ağrıyı azaltmak



******************************- Hareket açıklığını korumak



******************************- Kas gücünü korumak ve arttırmak



******************************- Eklem üzerine binen yükü azaltmaktır.



******************************Bu amaçla;



******************************- İstirahat



******************************- Eklem üzerine binen yükün azaltılması ve dengelenmesi



******************************- Sıcak ve soğuk uygulama



******************************- Alçak frekanslı akımlar (diadinami, TENS gibi)



******************************- Egzersiz.



************************************Germe egzersizleri: Hareket açıklığını korumak için kuvvetlendirme egzersizleri;



************************************Eklem stabilitesini arttırmak için



******************************- Traksiyon



******************************- Masaj



******



******************************3-CERRAHİ TEDAVİ



******



******************************Artrodez, Artroplasti,Osteotomi v.s.



******************************Önemli Nokta



******************************Egzersiz: Uygun egzersiz gerekli miktarda hasta durumu ihtiyaçları gözönüne alınarak düzenlenmelidir.



************************************Osteartroz (kireçlenme) için 2 güzel söz.



******************************- Hareket ettir veya kaybet



******************************- Yaşlılık yaklaşıyor, daha hızlı yürü.



************************************(Bu iki söz Arthrıtus Foundation'ın iki sloganıdır.)



******



************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** **************** Doç.Dr.Meral Kozakçıoğlu Özekici