BÖBREKÜSTÜ BEZİ YETERSİZLİĞİ
 

TEMEL BİLGİLER

TANIMLAMA

Böbreküstü bezinin primer hastalığına bağlı yetersiz çalışması surumudur.Böbrek üstü bezinin tamamının veya bir kısmının hasarı nedeniyle oluşur. % 80 vakada bağışıklık sisteminde bozukluk ana sebeptir. Tüberküloz ikinci sıradadır. AİDS, son yıllarda artan nedenlerdendir



Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezliğinin ani ve şiddetle gelişmesi sonucu oluşan ciddi bir taplodur.



Genetik: Genetik geçiş ispatlanmıştır.



Yaş: Her yaşta görülebilir



Cinsiyet: Kadınlarda daha fazladır

BELİRTİ VE BULGULAR



Kuvvetsizlik



Yorgunluk



Kilo kaybı



Tansiyon düşmesi



Deride koyulaşma



Zayıflama



Kusma



İshal



Soğuğa toleransın azalması

NEDENLERİ



Bağışıklık sisteminde bozumaya bağlı böbrek üstü yetmezliği



Sebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi



Mantar hastalığı (histoplazmoz. blastomikozis)



Sarkoidoz hastalığıının böbrek üstü bezine sirayet etmesi



Böbrek üstü bezi içine kanama



Hemokromatozis hastalığı



Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alınması.



Böbrek üstü bezi tümörleri



Bazı hastalıklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) bağlı böbrek üstü bezinine protein tabiatında madde birikmesi (Amiloidoz)



AİDS

RİSK FAKTÖRLERİ



Bağısıklık sisteminde bozukluğa bağlı Böbrek üstü yetmezliğinde aile hikayesi vardır



Uzun süre steroid kullanımı, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi işlemler sonrası

TANI

LABORATUAR



Düşük serum sodyumu (130 mEq/ Lden az)



Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_den fazla)



BUN yükselir



Kortizol düşer, renin yükselir



ACTH seviyesi yükselir



Orta derecede nötropeni

ÖZEL TESTLER



Cosyntropin adlı madde 0,25 mg damardan injekte edilir.Enjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür. Addison hastalığında düşük veya normal bulunur.

GÖRÜNTÜLEME



Batın bilgisayarlı tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük.



Batın grafisinde böbrek üstü bezinin olduğu bölgede kireçlenme odakları.



Göğüs grafisi: kalp konturlarının küçülmesi

TEDAVİ



Ayaktan tedavi hafi veya orta vakalrda yapılır



Adrenal krizde hastaneye yatırmak şarttır.

GENEL ÖNLEMLER



. Adrenal yetmezliği, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilir

AKTİVİTE



Tolore edebildiği kadar

DİYET



Sodyumve Potasyum dengesi sağlayacak diyet önerilir.

TERCİH EDİLEN İLAÇLAR

Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatları kullanılır.



Karaciğer hastalığı olanlarda doz azaltılır.



Kullanılan doz yavaş yavaş azaltılır

ÖNLEM / KAÇINMA



Addison hastalığının önlemi bilinmemektedir.

BEKLENEN GELİŞME VE PROGNOZ



Uygun tedavide sonuçlar iyidir



Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarında ilaç tedavisi gerekir

KAYNAKLAR



Felig, P., Baxter, J.D, Broadus, A.E., et al, (eds): Endoçrinology and metabolism. 2 nd Ed. New York, McGraw-HİII, I987



Hershman, J.M.: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988



Yazarı Dr. E. Lightner