BURUN TIKANIKLIĞI
 

BURUN TIKANIKLIĞI



Burun tıkanıklığı, nefes almada

zorluk çekme insanlığın en eski şikayetlerinden biridir. Bazıları için bu

çok önemli olmasa bile kimileri bu şikayetlerden dolayı çok zorluk çeker.

Doktorlar burun tıkanıklarının nedenlerini dört bölümde inceler ve bunlar

arasında bazen benzer noktalarda olabilmektedir. Özellikle şikayetlerine

birden fazla şeyin neden olduğu hastalarda bu ortak noktalar artmaktadır.













YAPISAL NEDENLER



Burada ince bir kıkırdaktan

oluşan ve burnu iki ayrı bölüme ayıran burun septumunun bozuklukları

incelenir. Bu bozukluklar genellikle insanın hayatında geçirdiği herhangi

bir kaza sonucu oluşmaktadır. Kaza çocukluk çağında olmuş olabileceği gibi

unutulmuş bile olabilir. Yeni doğan bebeklerin yüzde yedisinde doğum

esnasında burun zedelenmesi olabilmektedir. Burun deformiteleri ve septum

deviasyonları çok sık görülür. Eğer bunlar soluk almayı güçleştirirse

cerrahi olarak düzeltilebilir.



Çocuklarda en sık rastlanan

burun tıkanıklığı nedeni geniz etinin büyümesidir. Bu bademciğe benzeyen ve

damağın gerisinde burnun arkasında yer alan bir dokudur. Bu problemi olan

çocuklar geceleri sesli nefes alırlar, hatta horlarlar. Bunun yanı sıra bu

çocuklar sürekli olarak ağızlarından nefes alırlar, yüzlerinde bir mutsuzluk

ifadesi vardır. Hatta dişlerinde de bozukluklar söz konusu olabilir. Geniz

etini almaya yönelik cerrahi girişimler önerilebilir.



Bu kategori içinde yer alan

başka nedenler arasında burun tümörleri ve yabancı cisimler de vardır.

Çocuklar küçük parçacıkları burunlarına sokma eğilimindedir. Bunlar düğme,

çengelli iğne, oyuncak parçaları, bezelye ve nohut olabilir. Tek taraflı

kötü kokulu akıntı hissettiğinizde dikkatli olun. Çünkü bu yabancı cisim

tarafından tıkalı bir burnun uyarısı olabilir. Bu durumda muhakkak bir

doktora başvurulmalıdır.







ENFEKSİYON



Normal bir insan yılda ortalama

bir iki kez soğuk algınlığı geçirebilir. Bu gençlerde daha fazla, bağışıklık

sistemi gelişmiş yaşlı kişilerde ise daha azdır. Soğuk algınlığı virüsler

tarafından oluşturulan bir hastalıktır. Bazı virüsler hava yoluyla geçerken

çoğunlukla el burun yoluyla bulaşır. Virüs bir kere buruna yerleşince

vücutta bulunan histamin adında bir kimyasal maddenin salgılanmasına neden

olur. Bu madde sonucunda buruna giden kan miktarında belirgin bir artış

gözlenir. Sonuç olarak burun zarları şişer. Diğer taraftan burun zarlarından

sıvı salgılanması da artar. Soğuk algınlığı zaman içinde kendi kendine

geçer.



Virüs enfeksiyonları sırasında

burnun ve sinüslerin bakteri enfeksiyonlarına olan direnci azalır. Bu da

soğuk algınlığı sırasında neden sıklıkla burun ve sinüs enfeksiyonu

görüldüğünü açıklar. Burun akıntısı berrak görünümünden sarı veya yeşile

dönerse bu bakteriyel enfeksiyonu gösterir ve muhakkak doktora

başvurulmalıdır. Akut sinüs enfeksiyonlarında burunda tıkanıklık, Koyu bir

akıntı, hangi sinüsün etkilendiğine bağlı olarak yanaklarda ve üst dişlerde,

gözler arasında ve gerisinde veya üzerinde ağrı ve hassasiyet bulunur.



Kronik sinüs enfeksiyonları

ağrı yapabilirde yapmayabilir de. Fakat burun tıkanıklığı ve burun akıntısı

sürekli vardır. Bazı hastalarda sinüslerden polip denilen yapılar gelişir.

Hastalık aşağı hava yollarına da yayılarak kronik öksürük, bronşit ve astıma

neden olabilir. Akut sinüzit genellikle antibiyotik tedavisine cevap verir,

kronik sinüzit için ise genellikle cerrahi tedavi önerilir.







ALLERJİ



Saman nezlesi allerjik rinite

(burun iltihabı) verilen isimdir. Allerji ; yabancı bir cisim, polen, ev

tozu akarı, hayvan atıkları veya ev tozundaki bazı parçacıklara karşı oluşan

aşırı enflamasyon yanıtıdır. Bazen besinler de rol oynamaktadır. Polenler

ilkbaharda veya sonbahar da sorun yaratırlar. Bunun yanında ev tozu bütün

bir yıl boyunca rahatsız edebilir. Bunun ideal tedavisi şikayetlere neden

olan şeylerden uzak durmaktır. Ancak çoğu zaman bu pratik değildir. Allerjik

hastalarda, soğuk algınlığında olduğu gibi, vücutta histamin salgılanmasına

neden olan parçacıklar sonucunca burun tıkanıklığı ve akıntısı oluşur.

Antihistaminik ilaçlar histaminin etkisini önleyerek şikayetleri ortadan

kaldırılabilir. Dekonjestanlar genişlemiş kan damarlarnı büzerek burnun

açılmasını sağlarlar. Antihistaminiklerin büyük çoğunluğu uykuya meyli

artırırken dekonjestanlar tam bunun aksi olarak uyarıcı etki gösterir. Bu

nedenle bu ilaçları bir arada kullanmak en doğru seçim olacaktır.







UYARI





Antihistaminik

kullanırken uykuya meyili olanların otomobil kullanmaları veya tehlikeli

işlerde çalışmaları çok sakıncalıdır.Dekonjestanlar

(pseudoefedrin) kalp hızını ve kan basıncını artırdıkları için yüksek

tansiyonu, kalbin ritim bozukluğu, glokomu ve idrara çıkmada zorluğu olan

hastalarda kullanılmamalıdır. Hamileler alacakları herhangi bir ilaç için

mutlaka doktorlarına başvurmalıdırlar.





Kortikosteroidler

(Kortizon) birçok allerjik hastada belirgin bir şekilde etkindir ancak

bilinen yan etkilerinden dolayı muhakkak doktor kontrolunda kullanılmalıdır.

Bunun yanında bu ilaçlar burun spreyi olarak kullanıldıklarında da

etkilidirler ve bu kullanım şekli daha güvenlidir.



Allerji

aşıları

en spesifik tedavi yöntemidir. Hangi maddelere karlı allerji olduğunu

anlamak için kan ve deri testleri yapılır. Doktor tedavinin başlangıç

şemasını belirleyecektir. Bunlar genelde enjeksiyonlar şeklinde olacaktır.







VAZOMOTOR

RİNİT



Vazomotor kan damarları ile

ilgili demektir. Burun zarları çok miktarda genişleme ve daralma yeteneğine

sahip atar damar, toplar damar ve kılcal damarlara sahiptir. Adrenalin

damarların büzülmesine neden olur. Bunun sonucunda zarlar büzülür, hava yolu

açılır ve kişi daha rahat nefes alır. Bunun tam tersi allerjik atakta veya

kişi soğuğa maruz kalınca gelişir. Kan damarları genişler ve burun tıkanır.

Allerji ve enfeksiyonlara ek olarak bazı başka nedenler de burun

damarlarının genişlemesine sebep olarak vazomotor rinite yol açar. Bunlar

arasında stres, tiroid foksiyonlarında yetersizlik, hamilelik, bazı tansiyon

ilaçları, doğum kontrol hapları ve burun açıcı damlaların aşırı veya uzun

kullanılması sayılabilir.