FONKSİYONEL ETKİNİN ORTAYA KONULMASI, TANININ KANITLANMASI,İŞ YERİNDEKİ FAKTÖRLER
 

FONKSİYONEL ETKİNİN ORTAYA KONULMASI, TANININ KANITLANMASI,İŞ YERİNDEKİ FAKTÖRLER[/b] Üniversitelerimizde Çevresel ve Meslek Hastalıkları Ana Bilim Dallarının bir an evvel kurulması dileklerimle başlamak istiyorum.

Günde en aşağı 10.000 litre havayı inspire ettiğimize göre, iş ortamı ve çevre ile temasta olan ve en çok etkilenen solunum fonksiyonudur. Bu fonksiyonu ölçmede kullanılan, en eski ve sahada uygulanabilen testler, ventilasyon testleridir.

Ventilasyonun incelenmesinde pek çok test geliştirilmiştir. İş hekimliği için bu testlerin biri yeterli olmadığı gibi her çalışmada hepsinin kullanılması da şart değildir.

Ventilasyon testleri solunum fonksiyonunda oluşan etkilenmeyi gösterirler. Bunu normal değerlerden tanınabilecek kadar ilerlemiş ise ortaya çıkarabilirler. Fonksiyonel teşhis gerektiren hallerde, astmanın teşhis ve takibinde, tedavinin yada maruziyetin etkilerinin ortaya çıkarılmasında değerli bilgiler verirler.

Diğer sistemlerin fonksiyonlarının kontrolündeki testler gibi, bizzat araştırıcı veya klinisyen tarafından değerlendirilmeli, ayrıca ortam, klinik, radyolojik ve diğer bulgularla birlikte ve normallerle karşılaştırılarak yorumlanmalıdırlar.

En çok kullanılan; pek çok durumda hastalığı ve şiddetini değerlendirmekte son derece değerli olan testler:

- Vital Kapasite (VK)(VC)

- Zorlu ekspirasyonun birinci saniyedeki volümü (FEV1)

- Birinci saniyede çıkarılan zorlu ekspirasyon volümünün, Vital Kapasiteye oranı (FEV1/VK) (Tiffeneau testi) (ZVK= zamanlı vital kapasite) dir.

Vital Kapasite (VC;VK): Maksimal inspirasyondan sonra yapılan tam bir ekspirasyonla çıkarılabilen hava hacmidir. İnspirasyon ve ekspirasyonda zaman ve maksimal effor şartı yoktur. Maksimal bir ekspirasyondan sonra tam bir inspirasyonla akciğerlere alınabilen hava volümüylede ölçülebilir. Buna inspiratuvar VK denir. Her iki şekilde de ölçülen VK' ye yavaş VK veya Reloxed VC denir.

Zorlu Vital Kapasite (FVC): Maksimal inspirasyondan sonra yapılan maksimal ekspirtuvar çaba ile ve hızla yapılan bir ekspiryumla çıkarılabilen hava volümüdür.

Vital Kapasite litre veya ml (cm3) olarak ifade edilir (BTPS). FVC sıklıkla VK yerine kullanılmaktadır. Ekspiratuvar, inspiratuvar veya zorlu ekspirasyonla ölçülsün en büyük volüm kullanılmalıdır.

Zorlu vital kapasite 1. saniye Volümü (FEV1): Zorlu vital kapasitenin ilk saniyesinde ekspire edilen hava volümüdür. Litre veya ml olarak verilir (BTPS).

Tiffeneau Testi (FEV1/VK): Zorlu vital kapasitesinin ilk saniyesinde çıkan volümün VK' ye oranıdır.

PEF (PEAK FLOW) Tepe Akımı: Zorlu ekspirasyon esnasındaki en yüksek hava akım hızıdır.Litre/dakika olarak ifade edilir.

Ventilasyon testleri Spirometre dediğimiz aletlerle ölçülürler. Bu aletler volüm, zaman ve akımları belirlerler. Volüm-Akım, Zaman-Akım parametrelerini gösterirler. Ölçüm tekniklerine göre iki grupta incelenir.

1- Volümetrik spirometreler : Ekspire edilen hava volümünü ve zaman fraksiyonunu direkt olarak ölçer.

2- Akım Tip Spirometreler: Ekspiryum havasının akımını ölçer, akımdan volümü hesaplar.



İçindekiler



Kaynak: toraks.org.tr