KOAH Tedavisi
 

KOAH Tedavisi[/b]Prof. Dr. Sema Umut

Amaç ve İlkeler

KOAH kronik, büyük oranda geridönüşsüz ve ilerleyici özellikte bir hastalıktır. KOAH tanısı konulduktan sonra hasta, hastalığı konusunda bilgilendirilip eğitilmeli; tedaviye aktif olarak katılması sağlanmalı ve olabildiğince aktif bir yaşam sürmeye teşvik edilmelidir.

KOAH Tedavisinin Amaçları



Hastalığın ilerlemesini önlemek

Semptomları iyileştirmek

Egzersiz toleransını artırmak

Akut atakları önlemek ve tedavi etmek

Komplikasyonları önlemek ve tedavi etmek

Yaşam süresini uzatmak ve yaşam kalitesini yükseltmek

Tedavi Programı



Sigaranın Bıraktırılması

Çevresel ve Meslek Nedenli Maruz Kalmanın Kontrolü

Uzun Süreli Tedavi

Akut Atakların Tedavisi

Sigaranın Bıraktırılması



KOAH'ın oluşması ve doğal seyrini belirleyen en önemli faktör sigara kullanmadır. Bu nedenle, KOAH tedavisinde ilk ve en önemli adım sigara içen hastaların bu alışkanlığı terk etmesini sağlamaktır. KOAH"ta sigaranın bırakılması ile akciğer fonksiyonlarındaki yıllık kayıplar azalmakta ve yıllık FEV1 kaybı hiç sigara içmeyenlerin düzeyine düşmektedir. KOAH'ta sigara içiminin bırakılması dışında hiçbir tedavi girişimi, akciğer fonksiyonlarındaki hızlı yıllık azalmayı ve hastalığın doğal seyrini önleyememektedir.



Sigaraya başlamaya ve devam etmeye yol açan çok sayıda nedenin varlığı, sigaranın bırakılmasında, çok yönlü girişimlerin birlikte uygulanmasını gerekli kılmaktadır. Bu nedenle, değişik sigarayı bıraktırma programları uygulanmaktadır. Ancak, hekimin hastadan kapsamlı sigara öyküsü alması, sigaranın zararları konusunda hastasını aydınlatması ve yakın takiple sigarayı bırakmasına yardımcı olması gerekir. Şekil 4'te EMASH'nin sağlık görevlilerine önerdiği sigara bıraktırma algoritması örnek olarak verilmiştir.



Hekimlerin sadece sigarayı bırakmalısınız! önerisi bile hastaların %5'inin sigarayı bırakmasını sağlamaktadır. Basit bir hekim önerisinin yanı sıra, aydınlatıcı ve eğitici broşür vb gibi dokümanlar verilmesi bu oranı daha da artırmaktadır. Sigarayı bırakmakta başarılı olanların genellikle birkaç kez sigarayı bırakmayı denedikleri bilinmektedir. O nedenle, hekimler başarısız hastalarını ısrarla cesaretlendirmeli ve sigarayı bırakmayı tekrar denemelerini sağlamalıdırlar. Düşük bağımlılık grubuna giren ve sigarayı bırakmakta güçlük çeken hastalara, danışmanlık ve izleme hizmeti verilmeli ve mümkünse davranış tedavisi uygulanmalıdır. Uygulanan grup tedavisi yaklaşımlarından da sonuç alınamazsa veya hastada orta-yüksek düzeyde bağımlılık varsa, farmakolojik yaklaşımlar uygulanır.



Farmakolojik Yaklaşım,



a.Nikotin yerine koyma tedavisi



Nikotin, sigara dumanında bulunan maddeler arasında sigara alışkanlığının başlıca sorumlusudur. Nikotinin metabolize edildiği başlıca organ karaciğerdir. Primer metaboliti olan kotinin, hastanın sigara içip içmediğinin veya başkalarının içtiği sigara dumanını soluyup solumadığının nesnel olarak gösterilmesine olanak sağlar.



Sigaranın bırakılması, birçok kişide ve belki de hemen herkeste hoş olmayan yan etkilere yol açar. Anksiyete, irritabilite, konsantrasyon güçlüğü, öfke, yorgunluk, uyuşukluk, depresyon ve uyku bozuklukları gibi bu tür reaksiyonlar en çok sigaranın bırakılmasını izleyen ilk hafta içerisinde görülür.



Sigara içiminin bırakılmasından sonra nikotin yerine koyma tedavisi uygulaması, bağımlılık gelişmiş olanlarda görülen nikotin yoksunluğu semptomlarını azaltır ve sigaranın bırakılmasını, doza bağımlı olmak üzere büyük ölçüde kolaylaştırır. Nikotin yerine koyma tedavisinde nikotin sakızları, nikotin bantları, nikotin nazal spreyleri ve nikotin inhalerleri kullanılmaktadır.

Nikotin sakızları: Her parçası 2-4 mg nikotin içeren çikletler şeklindedir. Nikotin bağımlılığı çok şiddetli olanlarda 4 mg nikotin içeren çikletler daha da etkili olabilir. Bu preperatların özel çiğnenme yöntemi hastalara öğretilmelidir.

Nikotin bantları: Deriye yapıştırılan bu bantlarla kısa sürede elde edilen başarı oranı %18-77 olup, bu oran plaseboya göre 2 kat fazladır. Uzun süreli (en az 6 ay) başarı oranları da plaseboyla karşılaştırıldığında daha yüksek bulunmuştur (%2-26'ya karşılık %22-42). Transdermal nikotin bantları iyi tolere edilir. Yaklaşık hastaların %50'sinde görülebilen hafif eritem veya diğer yerel deri reaksiyonları, bandın her defasında deride başka bir bölgeye uygulanmasıyla ve farklı markalar denenmesiyle azaltılabilir.

Nikotin nazal sprey: Burundan uygulanır, ancak alerjisi bulunan kişilerde sorun yaratır.

Nikotin inhaler: Ağıza uygulanır, ağız ve boğaz mukozasından emilir.

Nikotin yerine koyma tedavisinin, grup tedavisi veya bireysel danışmanlık hizmeti gibi diğer yöntemlerle birlikte uygulanması, tek başına uygulanmasından çok daha yüksek başarı oranları sağlamaktadır. Transdermal nikotin tedavisinin ilk 2 haftasında başarılı sonuç alınamadığı takdirde, daha yo¤un farmakolojik tedaviye veya yardımcı tedaviye başvurulması gerekir.

b. Nikotin dışı tedavi yaklaşımları

Bupropion HCL (Zyban), 1997'den beri ABD, Kanada ve Meksika'da sigarayı bıraktırmak amacıyla kullanılmaktadır. İlaç hem sigara içme isteğini, hem de nikotin yoksunluk semptomlarını azaltmaktadır. Bupropion, antidepresif etkisinden çok, noradrenerjik ve dopaminerjik aktivitesi ile etki göstermektedir. Bu tedavi altındaki kişilerde, sigaranın bırakılmasına ikincil kilo alma sorunu da yaşanmamaktadır. Nikotin yerine koyma tedavisi ile birlikte uygulandığında, daha olumlu sonuçlar elde edilmektedir. Sigarayı bırakma gününden yaklaşık 10 gün önce tedaviye başlanır. Tedaviye ilk 3-4 gün 1 tabletle (150 mg) başlanır, daha sonra olağan günlük doza (2x150 mg) geçilir ve bu dozda 3-4 ay devam edilir. Uykusuzluk ve ağızda kuruma en sık görülen yan etkilerdir. Konvülsiyon öyküsü bulunan, merkez sinir sistemi travması veya cerrahisi geçiren ve anoreksiya nervoza bulunan kişilere uygulanmamalıdır.

Çevresel ve Meslek Nedenli Maruz Kalmanın Kontrolü

Ev içi ve dışı ortamın kirliliği, irritan toz ve gazlara maruz kalma, KOAH semptomlarını ortaya çıkardığı gibi, var olan semptomların artmasına da neden olmaktadır.KOAH açısından risk taşıdığı bilinen meslek nedenli maruz kalma kontrol altına alınmalıdır. Bu nedenle, bu iş yerlerinde çalışanların maske ve diğer hijyenik önlemlerle korunması gerekmektedir. Ayrıca, bu iş yerlerinde çalışanların belli aralıklarla spirometrik ölçümleri yapılmalıdır.



İçindekiler



Kaynak: toraks.org.tr