 Cevap: Pranayama Nasıl Yapılmalıdır ?
Arambha: Sanskritçe Arambha “başlangıç” demektir. Arambha aşamasında birey temel teknikleri öğrenmektedir. Başlangıçta birey sabırsız ve aceleci olabilir, hemen olumlu netice almak isteyerek bedenini zorlamaya başlayabilir. Bunlara dikkat etmek gerekiyor. Ne kadar acele ederseniz edin organizmanız yavaş yavaş gelişecektir ve bedeninizin sınırlarını zorlamak size yalnızca zarar verebilir. Bu aşamada gerçek Yoga üstadının eşliği çok önemlidir. Nefes çalışmalarına başlandığında baş dönmesi ve beden titremesi olabilir. Bu normaldir. Daha fazla oksijen alındığı, kan dolaşımı hızlandığı ve beyin bol bol oksijenle yıkandığı için ilk zamanlar baş dönmesi olağandır. Başınız döndüğü takdirde hemen çalışmanızı durdurun ve yalnız normale döndükten sonra çalışmanızı sürdürün. Yüksek tansiyonu olanlar çok dikkatli olmalı ve tek başına nefes çalışmalarını yapmamalıdır. Enerji kanalları canlandığı için beden titreyebilir. Eğer beden titremesi rahatsız etmiyorsa, çalışmanıza devam edebilirsiniz. Aksi halde dinlenin ve titreme geçtikten sonra çalışmanıza geri dönün. Vücutta karıncalanma ve ısınma olacaktır, bu enerji akımlarının hareketlenmesinden ileri gelmektedir. Beden terler ve toksinler yakılarak dışarı atılır. Sinir sistemi rahatlar ve beden gevşer; insan bol bol esnemeye başlar. Bu normal durumdur. Bedende uzun süre birikmiş gerginlik çalışma sırasında atıldığı için esnemeye başlarsınız ve uykunuz gelebilir. Çalışmanıza devam edin, kısa bir süre içinde uykunuz geçecek ve canlanacaksınız. Pranayama esnasında esnemeye başlarsanız, kesinlikle esmene işlemini bastırmayınız. İçinizden geldiği kadar rahat rahat esneyin. Esneme, sinirlerin derin bir biçimde gevşediğini göstermektedir. İki tür gevşeme mevcuttur: zayıf ve güçlü. Zayıf esneme sinir sisteminin çok gergin olduğunu ve direndiğini göstermektedir. Güçlü esneme ise tüm sinir sisteminin rahatladığının göstergesidir. Bunun dışında esneme boyun omurlarını, kafatası ve çene kemiklerini yerli yerine oturtmaktadır. Çalışmalar sabır ve azimle devam ettirildiğinde baş dönmesi ve titreme geçmekte, rahatsızlıklar giderilmekte ve birey ikinci aşamaya ulaşmaktadır.
Ghata: Sanskritçe Ghata “çömlek” demektir. Beden çömleğe benzetilmektedir. Fırınlanmamış çömlek gibi fiziksel beden yıpranarak bitmektedir. Sağlamlık, denge ve dayanıklık kazanmak için bedeni büyük gayretle Pranayama ateşinde fırınlamak gerekiyor. Bu aşamada çömlek suyla dolduğu gibi beden de enerjiyle dolmaktadır. Ghata Avastha azimli çaba aşamasıdır. Bu aşamada Şarira adlanan üç 'beden' ve Koşa adlanan beş “enerji örtüsü” kaynaşmaktadır. Bu kaynaşmadan sonra birey üçüncü aşamaya varmaktadır.
Pariçhaya: Sanskritçe Pariçhaya “özel ayrıntılı bilgi” anlamına gelmektedir. Bu aşamada gerçek Yoga üstadından birey kendi hakkında ve gelişmiş Pranayama teknikleri konusunda özel ayrıntılı bilgiler almaktadır. Birey doğasına göre gereken özel teknikleri öğrenmektedir. Bunun dışında Pariçhaya kelimesi “toplamak” demektir. Bu aşamada birey daha fazla enerji toplamaktadır. Özel ayrıntılı bilgiler sayesinde birey maddi doğa Guna’larının (niteliklerinin) kendisini nasıl etkilediğinin farkına varmakta, kendi doğasını kontrol etmekte, eylemlerinin sebeplerinin ayrımına varmakta ve Karma’sını (kederini) fark etmektedir. Bu aşamada birey acıyı, ihtiyarlığı, hastalığı, açlığı ve uykuyu yenmektedir. Guna ve Karma güçlerinin kendini nasıl etkilediklerini anladıktan ve tecrübe ettikten sonra birey dördüncü aşamaya varmaktadır.
Nişpatti: Sanskritçe Nişpatti kelimesi “olgunluk” veya “tamamlama” anlamına gelmektedir. Bu aşamada bireyin çabaları ve tecrübeleri olgunlaşmaktadır. Eylemlerini tamamen kontrol altına aldığı için bireyin Karma’sı yani kaderinin tohumları yakılmıştır. Kader tohumlarına, kaderin dikte ettiği eylemlere su verilirse, kader tohumları filizlenir, büyür ve birey kaderin kölesi olarak yaşamını sürdürür. Birey yalnız eylemlerini tümüyle kontrol altına aldığında kaderin köleliğinden kurtulabilir. Bunun için de Guna’ların etkisinden kurtulmalıdır. Üç Guna bireyi etkileyerek kaderine göre hareket etmesi için onu zorlar. Hisleri ve zihnini mükemmel şekilde kontrol eden insan Guna’ların etkisinden kurtulabilir. Guna’ların etkisinden kurtularak birey kaderinin efendisi olur, kaderini kontrol ederek kaderin verebileceği olumsuz meyvelerden uzaklaşır. Önsezi ve öngörüleri güçlendiği için birey kaderin olumsuz yönlerinden özgürleşir. Bu aşamada Guna duvarlarını aşarak Gunatita olur. Gunatita, “üç Guna'nın etkisinden kurtulmuş, onları aşmış ve onların ötesine çıkmış insan” demektir. Birey üç Guna işlevlerinin daima farkında olarak onların etkisini sezmekte, izlemekte ve kendini etkilemesine izin vermemekte, böylelikle Civanmukta olmaktadır. Sanskritçe Civana “ömür”, Mukta “özgürlük” demektir. Civanmukta kelimesi “maddi bedende yaşamını sürdürerek ruhi özgürlüğe ulaşmış kişi” anlamına gelmektedir. Maddi bedende bulunmasına rağmen birey gerçek özünü daima algılamakta, ruh olduğunu unutmamakta ve ölümsüz olduğunu algılamaktadır. Birey eylemleriyle ruhunu gerçekleştirmektedir. Bütün bunlar Yüce Ruh farkındalığını artırmaktadır. Yüce Ruh konusunda bilgi ve tecrübeleri sayesinde birey Ananda olarak adlandırılan spiritüel ekstaz haline gelmektedir.
Piyasada bulunan birçok Yoga kitaplarının sonunda bir tür uygulama programı verilmektedir. Bu programlar genelde iki türdür: belirlenmiş ve esnek. Belirlenmiş programda ardıllık ve zamanlama kesin bir şekilde verilmiştir. Esnek programda ise detaylar verilmemektedir. Bu tür asıldan uzaklaşmış programların belirli dezavantajları vardır. Belirlenmiş programların karşılaştığı en büyük problem herkesin aynı hızla ilerlememesidir. Bazı kişiler verilen zamanlamaya uyabilirken çoğunluk uyamaz. Özellikle kendi başına çalışan kişilere her çalışmayı gereken kalitede uygulamaları için daha fazla zaman gerekmektedir. Esnek programlar ise gereken detayları vermedikleri için yetersizdir. Bu kitapta verilen program tüm dezavantajlardan özgürdür. Program kitabın sonunda değil kitabın içindedir. Uygulama programı verilen tekniklerle doğal olarak entegre edilmiştir. Teknikleri verilen sıraya göre uygulamalısınız. Bir tekniği atlatıp diğerine geçmeyin. Verilen süreler ve zamanlamaya uymalısınız. Her tekniği rahat ve kolay şekilde yapabildikten sonra yeni tekniği öğrenmeye başlayın. Bunun dışında, zaman zaman verdiğimiz pratik derslere katılıp yaptıklarınızın doğru olup olmadığını kontrol etmelisiniz.
Pranayama basamağında iki tür teknik bulunmaktadır:
Nefes teknikleri;
Biyoenerji teknikleri
Paramahamsa Yogaçarya Akif Manaf |