Çocukların özellikle
, paten ve kaykay yaparken mutlaka koruyucu başlık, dizlik, el bileklik ve dirseklik kullanmaları gerekiyor. Özellikle çocuğun yaşı uygun değilse bu tip faaliyetlerden anne-baba tarafından uzak tutulması gerekiyor. Çocukların tehlikeye açık olabilecekleri alanlarda oynamaması mümkünse onlar için ayrılmış oyun parklarına götürülmesi de önemli bir konu. Havuz kenarlarında çocuklara koşmamaları, ıslak zeminde kayarak düşmelerin ciddi yaralanmalara yol açabileceği mutlaka söylenmeli. Sert zeminler -asfalt ve beton gibi- her zaman daha tehlikelidir, ancak unutulmamalıdır ki uygun zeminde ve uygun koruyucu malzemelerin kullanımına rağmen kırık ve çıkıklar oluşabilmektedir. Anne-babanın oyun sırasında çocuğunu gözlemesi ve çocuğuna vereceği eğitim de önemlidir.
Her türlü önleme rağmen maalesef yaralanmalar meydana gelebilmektedir. Kırık veya çıkık olduğu zaman o bölgede şiddetli ağrı, fonksiyon kaybı, şişme ve bazen deformasyon olabilecektir. Böyle bir durumla karşı karşıya kalan anne-babaların yapacağı ilk şey en yakın sağlık kuruluşuna baş vurmaktır. Çocuklarda kırık tedavisi genellikle alçı ile tespit şeklindedir. Kırığın tipine ve yerine gore tedavi şekli değişebilir. Alçı uygulamasında sonra anne- babaların dikkat etmesi gereken önemli noktalar vardır. Kırığa bağlı çevre dokularda şişlik gelişmesi kaçınılmazdır, şişlik alçının çok fazla bası yapmasına sebep olabilir. O yüzden şiliği azaltmak için ilk 48-72 saat boyunca kırık olan uzvun yastıklarla desteklenerek kalp seviyesi üzerinde tutulması gerekmektedir. Özellikle hasar görmemiş el veya ayak parmakları mutlaka oynatılmalıdır. Alınacak bu basit önlemler şişliğin dolayısıyla ağrının azalmasını sağlayacaktır. Bütün bunlara rağmen ağrının şiddeti artıyorsa, parmaklarda hareket kaybı varsa, yine parmaklarda uyuşma oluyorsa mutlaka vakit kaybetmeden tedavinin yapıldığı merkeze gitmek gerekir. Zamanında müdahale edilmezse istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir.
Alçının mutlaka kuru tutulması gerekmektedir. Alçı altında kaşınma olabilir, kesinlikle sivri bir çubuk sokarak kaşımaya çalışılmamalıdır aksi takdirde farkına varılamayan yaralar oluşabilir. Alçı aşınıp kırılırsa mutlaka doktorunuza başvurun, alçıyı kendiniz çıkarmaya çalışmayın.
Çocuklarda bağ yaralanmalarından daha çok kırıklar ve kırık-çıkıklar meydana gelmektedir. Çocuk kırıkları erişkinlerden farklıdır, çünkü kemikler daha esnektir ve kalın bir periost (kemiğin dış yüzünü saran yapı) ile sarılıdır.
Büyüme plağı yaralanmaları çocuklarda sıktır ve tipik bir yaralanmadır. Kırıklar büyüme plağında farklı seviyelerde olabilir bu yaralanmalar 5 kategoriye ayrılır, bu sınıflama uygun tedaviyi yapmak için gereklidir.
Kırık deformitesinin kendiliğinden düzelme sürecine remodelasyon denir. Çocuklarda düzeltilmemiş kırıkların iyileşme potansiyeli bazen dramatiktir. Başlangıçta çok deforme görünen kırık iyileştiğinde eski halini almış olarak görünebilir.
Sertlik nadiren görülür. Fizik tedavi gereksizdir, genellikle kırık iyileştiği zaman alçıyı çıkarmak ve çocuğu normal aktivitesine bırakmak en iyi yöntemdir.
Çocuklarda kırıkların iyileşme hızı çocuğun yaşı, yaralanmanın mekanizması, kırığın tipi, kırığın yeri gibi faktörlere bağlıdır. Kötü beslenme kırık iyileşmesini geciktirebilse de kuvvetlendirilmiş beslenme kırık iyileşme hızında bir etkisi olup olmadığı gösterilememiştir.
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Gökhan Ulusoy
Anadolu Sağlık Merkezi
Kaynak: Ekolay